Lombardia Beni Culturali
60

Cartula venditionis

1158 maggio 5, Pavia.

Nicola, del fu Ghisolfo che era detto de Cremona, di legge romana, anche a nome della madre Mendonia, dichiara di aver ricevuto da Sinelinda, badessa del monastero detto del Senatore, duecentotrentatré lire di denari pavesi d'argento quale prezzo della vendita di metà della loro quota - costituente la quarta parte, dell'estensione di ------ iugeri - del castrum di Mondondone, con tutti i beni pertinenti, e i diritti sulla cappella costruita dentro il castrum, intitolata a S. Archelao, l'avvocazia sulle altre cappelle della medesima curtis e tutti i diritti pubblici; il medesimo dichiara inoltre di detenere i beni venduti a titolo di allodio, e si impegna personalmente o attraverso un suo inviato a immettere la badessa o un suo messo nel possesso dei beni venduti entro otto giorni dalla richiesta.

Originale, ASMi, AD, pergg., Santa Maria Mater Domini, cart. 654 (fasc. 276a) [A]. Regesto, Inventario (sec. XVex.), c. 49r, segnato 'a'; altro regesto, Catalogo, IV, fasc. 70; regesto, ASPv, Schede Marozzi, schede extravaganti, b. 1 D (fam. Poeta); regesto, Bossi, BUPv, mss. Ticinesi 182/2, c. 583r. Nel verso, di mano del notaio: § Aquistum donne Sinalinde, abb(atiss)e mon(aster)ii Senatoris, in Montedondono ex parte Nicholai de (ex parte - de parzialmente coperta da annotazione posteriore) Cremona et Medonie matris eius; di mano forse del sec. XV: Emptio partis castri domorum et sediminum Montisdondonis; segnatura del sec. XVex. che rimanda all'Inv.: .A.; altre annotazioni tarde.

Edizione: CAVAGNA SANGIULIANI, Documenti vogheresi, pp. 111-114, n. 74.
Cf. VACCARI, Note sulle condizioni giuridiche, p. 328 (nota 3).

La pergamena presenta piccole rosicature, sia sui margini che all'interno. Rigatura a piombo.
Strettamente connessi al presente negozio risultano i docc. 58, 59, 61. Per la vendita di altri beni siti in Mondondone da parte di Mendonia e dei figli cf. doc. n. 36. Sull'amministrazione dei beni di Mondondone da parte del monastero del Senatore cf. inoltre docc. 73, 74, 96 e 115.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo quinquagesimo octavo, quinto die mensis madii, indic(ione) sexta. Constat me Nicholaum, filium quondam Gisulfi qui dicebatur de Cremona, | qui professus sum ex nacione mea lege vivere Romana (a), et per me et pro Mendonia matre mea, per datam et acceptam parabolam ab ea, accepisse sicuti et in presentia testium accepi a te donna Sinalinda (b), abbatissa monasterii |[qui dicitu]r Senatoris, ad partem ipsius mon(aster)ii, argenti denariorum bonorum Papiensium libras ducentum triginta et tres, finito precio, pro medietate de tota mea integra porc(ione), et matris mee, que est quarta pars, de castro uno quod nominatur |[M]ontedondone, muro et fossato munito et circu(m)dato, cum casis, sediminibus, vitibus, terris aratoriis et non aratoriis, silvis, ierbis, pascuis et omnibus rebus illis cum areis suis, iuris nostri, quam habere visi sumus per aliquem modum in suprascript[o]|[lo]co et fundo Montedondone, tam in castro quam extra castrum et in omni eius territorio, et in tota curte ipsius loci, tam donicum quam invasallatum, cum toto illo iure quod m(ih)i pertinere videtur per aliquem modum de capella una c(on)structa infra ipsum ca|[str]um in honore Sancti Archelai, cum advocacia aliarum capellarum ubic(on)que fuerint ad eandem curtem pertinente, cum familiis et cum omni honore et redditu, simul cum placitis, districtis, albergariis, condic(ionibus), usibus, operibus, fictis, pe[nsi]|[on]ibus, investituris, fodris et bandis sive redditibus atque cum omnibus aliis rebus, pratis, pascuis cum areis suis, montibus et vallibus atque planiciebus, aquis, molendinis, piscationibus, cultis et incultis, divisis et indivisis, toloneis, mercatis, cur[a]|[d]iis, caciis, volucrum captionibus ceterisque honoribus qui dici vel nominari possint ad eandem medietatem suprascripte nostre integre porcionis pertinentibus, omnia cum omnibus et ex omnibus, inintegrum. Et est ipsa medietas suprascripte nostre porcionis suprascriptarum rerum omnium per mensu|[r]am iustam iugera legitima ------, vel si amplius fuerit, inintegrum. Quam autem suprascriptam medietatem suprascripte mee integre porcionis omnium suprascriptarum rerum cum areis suis iuris mei superius dictam, una cum access(ionibus) et ingressibus suis seu cum superioribus et infer[i]|[or]ibus earum rerum omnium, qualiter supra l(egitur), inintegrum, ab hac die tibi cui supra donna Sinalinda, abb(atiss)a suprascripti mon(aster)ii, ad partem ipsius mon(aster)ii, pro suprascripto precio vendo, trado, emancipo, nulli alii venditam, donatam, alienatam, obnosiatam vel tra|[d]itam nisi tibi, et facias exinde a presenti die tu et successatrices tue et cui vos dederitis, iuris proprietarii nomine, quicquid volueritis, sine omni nostra et heredum nostrorum contradic(ione). Equidem spondeo atque promitto me ego quem supra Nicholaum | per me et per matrem meam, una cum meis heredibus, tibi cui supra do(n)na Sinalinda abb(atiss)a tuisque successatricibus et cui vos dederitis suprascriptam vendic(ionem), qualiter supra l(egitur), inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si vobis exinde | aliquid per quodvis ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum suprascriptam vendic(ionem), ut supra l(egitur), vobis restituamus sicut pro t(em)pore fuerit meliorata aut valuerit per estimac(ionem) in co(n)simili loco; nec m(ih)i liceat ullo t(em)pore nolle quod volui set quod | a me semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulac(ione) subnixum; et nichil nobis ex ipso precio dare debere dixi. Actum in civitate Ticini. Feliciter.
<Si>gnum + manus suprascripti Nicholai qui hanc cartulam vendic(ionis) fieri rogavit et suprascriptum precium accepit ut supra.
<Si>gna ++ manuum Tebaldi de Canevanova, Lanfranci de Curte amborum lege viventium Romana testium.
<Si>gna ++++++++++ manuum Enrici Advocati, Ugonis de Palacio, Lanfranci da Figaria, Bernardi de Monaca, Alberti Sedacii, Lanfranci de Arena, Allonis de Clavica, Aribaldi Poieta, Iacobi de (c) Otaviano atque | Petri de Palacio testium.
(SN) Ego scriptor huius cartule vendic(ionis) post traditam complevi et dedi.
§ Eodem die. Presentia suprascriptorum testium, iuravit suprascriptus Nicholaus manu sua propria ad sancta Dei evvangelia, per se et per parabolam suprascripte Mendonie matris sue, per datam ab ea parabolam, adversus suprascriptam donnam Sinalindam, abb(atiss)am suprascripti monasterii, | ad partem eiusdem mon(aster)ii, quod suprascripta medietas suprascripte sue integre porc(ionis) suprascriptarum rerum omnium et castri Montisdondoni cum omni sua pertinentia, sicut supra l(egitur), unde ipse Nicholaus et per se et per suprascriptam matrem suam suprascriptam cartulam vendicionis hodie fecit | in eandem Sinalindam abb(atiss)am suprascripti mon(aster)ii, per allodium detinebat eam, se sciente, tunc quando ipsam cartulam faciebat, et nullam cartulam, nullum scriptum, nulla tradicionem, nullam investituram neque aliquam securitatem in aliam partem | factam est, se sciente, que noceat suprascripte donne abbatisse vel suis successatricibus aut cui dederint. Et ab hac hora in antea non habet agere nec causare nec contradicere nec guerriare suprascriptam medietatem suprascriptae sue por|cionis suprascripti castri et ia(m)dictarum rerum omnium, nec in partem nec in totum, nec per se nec per submissam personam, neque ipsi abbatisse neque suis successatricibus neque cui dederint; et infra octo dies proximos postquam ei | requisitum fuerit, in tenere et in possessione eandem abb(atiss)am vel certum missum suprascripti mon(aster)ii per se vel per suum missum mittere habet; et si exinde briga aut co(n)tencio apparuerit, in auctoritate et in defensio|ne omni t(em)pore stare et defendere habent ab omni homine cum racione. Hec ita vera sunt et observare et (d) atendere habent, se scientibus, sine fraude, remoto omni malo ingenio, sic (e) Deus illos adiuvet et illa sancta | evvangelia. Interfuer(unt) omnes suprascripti testes.
(SN) Ego qui supra Donumdei notarius sacri palacii interfui et scripsi.


(a) Romana da Ronana con -m- nel sopralineo, in corrispondenza di -n- erroneamente anticipata e non cassata.
(b) La prima i corr. da lettera principiata.
(c) A d senza segno abbr.
(d) e- corr. su asta di h erroneamente anticipata.
(e) Così A, secondo l'uso del notaio.

Edizione a cura di Baretta, Vandone
Codifica a cura di Baretta, Mazzoleni

Informazioni sul sito | Contatti