Lombardia Beni Culturali
100

Carta venditionis

1180 agosto 26, Voghera.

Ammirata, vedova di Omobono, e suo figlio Giovannino, entrambi di legge longobarda, vendono a prete Giovanni, ministro e rettore della chiesa di S. Ilario di Voghera, un appezzamento di terra arabile di tre pertiche e quattro piedi, sito nel territorio di Voghera, a Campoferro, dichiarando di aver ricevuto quale prezzo tre lire e due soldi di denari pavesi. Inoltre Michelda, figlia di Ammirata e sorella di Giovannino, con il loro consenso rinuncia al diritto di ipoteca che vantava su tali beni. In seguito Giovannino, con il consenso delle due donne e di Ardizzone, suo zio - fratello della madre - sotto giuramento fornisce garanzie alla badessa. Il medesimo giorno infine Ammirata dichiara che Giovannino, già nato quando Michelda aveva sposato Lagno, è maggiorenne al momento della scrittura del presente negozio.

Originale, ASMi, AD, pergg., Santa Maria Mater Domini, cart. 654 (fasc. 276a) [A]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 70 (alla data 1180 agosto 27). Nel verso, di mano coeva: § Aquistum Sancti Yllarii de pecia .I. de terra, .III. pertice et pedes .IIII.; di altra mano del sec. XII: [.]es[..] eclesie Sancti Ylarii aquistum; altre annotazioni moderne.

Edizione: CAVAGNA SANGIULIANI, Documenti vogheresi, pp. 184-185, n. 130.
Cf. MERLO, Forme di religiosità, pp. 121 (nota 141), 129 (nota 173); DE ANGELIS CAPPABIANCA, Vogheria, passim; EAD., Terra e società, p. 233 (nota 27).

La pergamena presenta abrasioni e piccole rosicature che hanno provocato alcuni forellini, soprattutto nei margini laterali e in corrispondenza delle antiche piegature.
Si data il doc. al 26 agosto, che cade di martedì, supponendo che il notaio non abbia computato il giorno delle calende.

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(esim)o cent(esimo) octuag(esim)o, die martis sesto kal(endas) septe(m)bris, indic(ione) tercia | decima. In loco Viquerie. Amirada, relictam condam Homoboni, et Iohaninus eius filius, qui professi sunt ex nacione | eorum vivere lege Longobardorum, vendiderunt presbitero Iohani (a), ministro et rectore eclesie Sancti | Hylarii, que est fundata in suprascripto loco, nominative peciam de terra aratoria, eorum iuris, et est in loco | et fundo Viquerie et in eius territorio, et iacet in Canpoferreo, et est per mensuram iustam pertice legittime | tres et pedes quatuor, et si plus vel minus fuerit; coheret ei: ab una parte Girardo Quallia, a secunda | terra Sancti Laurencii quam tenet Bonushomo Filiandus, a tercia terra Sancte Marie monasterii Senatoris qua[m]| tenet Scricius, vel si alie sint ibi coherencie. Eo modo ut suprascriptus presbiter Ioh(ane)s vel sui successores vel | pars suprascripte eclesie aut cui dederit, habeat et teneat et possideat ia(m)dictam peciam de terra et faciat quicquid | voluerit, sine contradic(ione) suprascriptorum matris et filii eorumque heredum et con eorum defensione ab omni homine con racione in pena dupli. § Item Michelda, soror suprascripti Iohanini, consensu matris sue Amirade et suprascripti fratris sui, fecit finem et refutaci|onem de omni iure ypothecarum quod ipsa habebat [in] suprascripta pecia de terra, nomine pignoris, quod deinceps non habet agere | nec causare nec ullo modo placitare per se neque per suam submissam personam suprascriptam peciam de terra suprascripto presbitero | Ioh(an)i nec suo successori, et tacita et contenta exinde permanere habet. § Insuper quoque iuravit suprascriptus Ioha|ninus, manu sua propria ad sancta Dei evvangelia, per se et per parabolam suprascripte matris sue Amirade, et consensu Ar|dezoni, barbani sui, frater suprascripte matris sue, et consensu suprascripte Michelde, sororis sue, quod suprascriptam peciam de | terra, eorum [iuris, pertineb]at et per alodium tunc (b) [tenebant] et [inde] c[a]r[t]ula, scripcio, inves[t]itura vel alia aliqua s[e]cu|ritas in alia parte facta non est nocitura suprascripto presbitero Ioh(an)i vel suo successori aut parti | suprascripte eclesie, et quod non habent (c) agere nec causare nec guerriare nec placitare nec contradicere nec | ullo modo per placitum fatigare suprascriptum presbiterum Ioh(an)em nec suos sucessores aut cui dederit de suprascripta pe|cia de terra, per se neque per eorum submissam personam; et si briga vel contencio aut aliquem danpnum ei vel | suprascripte eclesie aparuerit, in actoritate et defension[e s]tare habent ab omni homine con racione, ut supra leg(itu)r, in duplum. | § Hec ita vera sunt et adtendere et observare habent bona fide sine fraude, se scientes, si Deus ipsos adiuvet | et illa sancta Dei evvangelia. § Et propter hanc vendic(ionem) fuerunt confessi suprascripti mater et filius se accepisse a suprascripto | presbitero Ioh(an)e denariorum bonorum Papiensium libras tres et solidos du[os]. § Item sponderunt atque promiserunt iamdicti (d) mater | et filius, una con eorum heredibus, ia(m)dictam defendere vendic(ionem) suprascripto presbitero Ioh(an)i vel suo sucessori vel parti suprascripte | eclesie aut cui dederit; quod si defendere non potuerint, aut per aliquodvis ingenium agere vel causare presu(m)pse|rint (e), tunc in duplum restituere ei (f) habent suprascriptam vendic(ionem) in consimilibus locis, con stipulacione subnixa.
§ Actum in suprascripto loco. Feliciter.
Signa ++++ manuum suprascriptorum qui hanc car(tam) vendic(ionis) fieri rogaverunt ut supra.
§ Interfuerunt Ioh(anne)s Mulinarius, § Guilielmus Portabarocius, § Andreas de Sala, § Ioh(anne)s Scarus, § Bernardus Pastor (g) | testes. § Eodem vero die, coram suprascriptis testibus, fuit confessa suprascripta Amirada, mater suprascripti Iohanini, | quod suprascriptus Iohaninus filius suus erat annorum decem et octo et anprius (h) tunc quando hanc car(tam) suprascripto presbitero Ioh(an)i | de suprascripta pecia de terra faciebat et quod ipse Iohaninus iam natus erat quando suprascripta Michelda, soror sua, prius | se maritavit Laigno.
(SN) Ego Otto notarius sacri palacii hanc car(tam) vendic(ionis) tradidi et scripsci (i).

(a) Segno abbr. superfluo intersecante l'asta di -h-
(b) t(un)c nell'interlineo.
(c) Primo tratto di -n- corr. da t erroneamente anticipata.
(d) -m- corr. da n
(e) -pse- corr. da -sit-
(f) ei nel sopralineo.
(g) -or su rasura, come pare.
(h) Così A.
(i) Così A, secondo l'uso del notaio.

Edizione a cura di Baretta, Vandone
Codifica a cura di Baretta, Mazzoleni

Informazioni sul sito | Contatti