Lombardia Beni Culturali

Cartula offertionis pro anima

1132 gennaio 5, Pavia.

Pietro e Riccardo germani, del fu Buonsignore Ysenbardus, con le rispettive mogli Prasna del fu Uberto e Beatrice figlia di Alberico, insieme con i loro nipoti Bernardo e Isembardo germani, figli del fu Belbello, e Guglielmo del fu Rainardo, tutti di legge romana, donano per la propria anima e per quella dei loro parenti all'ospedale situato oltre il Ticino, presso la chiesa di S. Maria detta di Betlemme, un appezzamento di viti di dodici centenari e uno di terra arabile di nove pertiche - quest'ultimo lavorato da Bernardo Gastaldio e da Enrico suo nipote - , di loro proprietà, ambedue siti nell'Oltrepò, nel luogo e nel territorio di Casei, ultra Lacum.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6096 (cl. XVI, Casei - S. Maria di Betlemme) [A]. Regesto ottocentesco, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 77. Nel verso, di mano del notaio: § Cartula off[er]sionis quam fecerunt filii Bonisenior[is] Ysenbardi de pet[ia]| una de vite et ia[cet ultra Lacum] in Caselle; di mano del sec. XIII: In Casellis, ultra Lacum; consueto segno a forma di croce iscritta in una circonferenza; altre annotazioni tarde, tra cui regesto Comi.

Edizione: Edizione: CAVAGNA SANGIULIANI, Documenti vogheresi, n. 30, pp. 55-7.

La pergamena presenta una macchia di umidità che ha provocato una leggera consunzione dell'angolo superiore destro. Nel foglio piegato in due si osserva il foro di filza; si notano inoltre un secondo foro di filza e due forellini di cucitura nella parte inferiore.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo tricesimo secundo, quinto die mensis | yanuarii, indic(tione) decima. Ospitalis sito ultra Ticinum prope ęcclesia Sancte Marie quod dicitur de Betleem, | nos Petrus et Richardus germani, filii quondam Bonisenioris Ysenbardi, et Prasna, filia quondam Uberti | et coniux ipsius Petri, et Beatricis, filiam Alberici et coniux suprascripti Richardi, et Bernardus et Ysenbardus | germani, filii quondam Belbelli, et Vuilielmus, filius quondam Rainardi, patrui et nepotibus, qui professi sumus omnes | ex nacione nostra lege vivere Romana, ipsis na(m)que Petro et Richardo iugales et barbani nostri nobis | consentientibus et subter confirmantibus, offertores et offertrices, donatores et donatrices ipsius ospi|talis, p(resentes) p(resentibus) dicimus: quisquis in sanctis hac venerabilibus locis ex suis aliquid contullerit rebus, iusta | Auctoris vocem, in hoc seculo centu(m)plum hactipiet, insuper, quod melius est, vitam possidebunt he|ternam (a) (1). Ideoque nos qui supra germanos et iugales et Vuilielmus, barbani et nepotibus, donamus et offerimus a pre|senti die in eodem ospital(i), pro animarum nostrarum et parentum nostrorum mercede, idest pecia una de vitibus | cum area sua et pecia una de terra aratoria, iuris nostri, quas habere visi sumus super fluvio Padi, in loco | et fundo Caselle et in eius territorio, et iacent ultra Lacum; suprascripta pecia de vitibus est per numerum fo|sarum arborum vinearum centenarios duodecim; coherit ei: ex una parte vites Amedei, de alia vites | Chunradi, de tercia Rubaldi; iandicta pecia de terra iacet ibi prope et est per mensuram iustam pertice novem; | coherit ei: ex una parte terra Oddonis, de alia parte Andrea, de tercia terra Vuilielmi, sive | ibi alie sint coherentie, quam detinet Bernardus Gastaldio et Heinricus nepus eius per laboracionem. | Quas autem suprascripta pecia de vitibus cum area sua et predicta pecia de terra aratoria, ut supra l(egitur), iuris nostri, superius | dictas, una cum accessionibus et ingressibus earum seu cum superioribus et inferioribus suis qualiter superius l(egitur), inintegrum, | ab hac die in eodem ospital(i) donamus et offerimus et per presentem cartulam offersionis in eodem | ospitalis (b) habendum confirmamus, fatjendum exinde a presenti die pauperi et servitores ospitalis | ad eorum usu et suntum, et senper ipsa vinea et terra ad proprietatem ipsius ospitalis permaneat, sine omni nostra | et heredum nostrorum contradic(tione). Etquidem spondemus atque promittimus nos qui supra germanos et iugales et nepotes, | una cum nostris heredibus, a partem eiusdem ospitalis, ia(n)dictas res ab omni homine defensare (c); | quod si defendere non potuerimus, aut si a partem (d) eiusdem ospitalis exinde aliquid per quodvis inge|nium subtrahere quesierimus, tunc in duplum suprascripta vinea et terra in ipsius ospitalis restituamus, | sicut pro te(m)pore fuerit meliorata aut valuerit per estimacionem in consimili loco; et nec nobis liceat | ullo t(em)pore nolle quod voluimus, sed quod a nobis semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare | promittimus cum stipulacione subnixa, ut hęc nostra offersio firma permaneat atque persistat.
Actum civitate Ticini. Feliciter.
Signa +++++++ manuum suprascriptorum germanorum et iugalium et Vuilielmi, patrui et nepotes, | qui hanc cartulam offersionis fieri rogaverunt; et ipsi Petrus et Richardus eisdem coniugis et | nepotibus suis consenserunt ut supra.
Signa +++ manuum Papii et Lanfranci et Alberici Apellonii, omnium lege viven|tjum Romana testium.
Signa ++++ manuum Opizonis fil(ii) Teitonis, et Vuilielmi et Uberti et Ottonis et | Donumdei Medicus testium.
(SN) Ego Rainardus notarius sacri palatji scriptor huius cartule | offersionis post traditam co(m)plevi et dedi.



(a) A he|nam con tratto di penna nel sopralineo, in corrispondenza di a, senza apparente significato.
(b) Così A.
(c) Segue p(ro)mittimus superfluo.
(d) a par- su rasura.

(1) Cf MATTH. 19, 29.

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti