Lombardia Beni Culturali

Cartula venditionis

1145 dicembre 29, Tortona.

Ottone del fu Pietro e Aliuca del fu Rolando sua moglie, ambedue di legge longobarda, dichiarano di aver ricevuto da Giovanni del fu Rustico sedici lire di denari pavesi d'argento quale prezzo della vendita di tre appezzamenti di terra arabile, di loro proprietà, della misura complessiva di cinque iugeri e due pertiche, siti nel luogo e nel territorio di Casei, il primo supra Albaretum, il secondo e il terzo presso la strada <Romea> .

Notitia nel verso della pergamena [N]. Originale, ASMi, AD, pergg., S. Maria Mater Domini, cart. 654 (fasc. 276a) [A]. Regesto Comi, AOSM, cart. ..., già cart. T, *Registro della cart. T*, c. 3v, n. 37 (alla data 1146 dicembre 29). Regesto ottocentesco, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 70 (alla data 1146 dicembre 29). Il dettato della notitia è il seguente: A(nno) .MCXXXXVI., .IIII. k(alendarum) ia(nuarii). Co(nstat) nos Otto(nem) f(ilium) P(etr)i et Aliu|cam f(iliam) Rula(ndi) (così), L(ongobardi), a te Io(hanne) f(ilio) Rustici libras .XVI. pro peciis | trib(us) de t(erra) in Casel(lis), et iacet sup(r)a Albareto, iugera .V.; | .I. co(heret): illorum de Agolasca et via et stra(ta); .II. co(heret): t(erra) Sancte Agate | et via et strata; .III. co(heret): illorum de Agolasca et via et strata. |[M]ai(n)fredus et Pugnus paretes (così, senza segno abbr. per la nasale). P(etrus) Rubeus et Otto et Azo, |[et Al]b(ertus) et Nattadursius testes. Nel verso, di mano del sec. XIII: Aquisto Iohanne filio condam Rustici; di mano del sec. XIV: T(erra) in Caxelis; altre annotazioni tarde, tra cui segnatura Comi: 37.

Edizione: CAVAGNA SANGIULIANI, Documenti vogheresi, n. 50, pp. 82-3 (alla data 1146 dicembre 29).

La pergamena presenta sei rosicature a forma di semicerchio regolare lungo tutta la parte sinistra. Nel foglio piegato in due si osservano due fori di filza.
Anno a nativitate e indizione romana.

[SN] Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi | mill(esim)o centesimo quadrageximo sexto, | quarto kalendarum ianuarii, indicione nona . |[C]onstat nos Ottonem, filium quondam Petri, et Aliucam | iugalem, filiam quondam Raulandi, qui professi sumus ex na|cione nostra lege vivere Longobardorum, ipso | viro et mundoaldo meo m(ih)i consenciente et | subter confirmante et, iusta legem (1) meam, una | cum noticia propinquorum parentum meorum, idest | Mainfredus et Pugnus propinqui parentes mei, | in quorum presencia et testium certam facio | professionem quod nulla me pati violenciam acco|piam homine nec ab ipso iugali et mundoaldo meo | nisi mea bona et spontanea voluntate, accepisse | s[i]cuti et in presencia testium accepimus a te |[Iohanne], filio quondam Rustici, argenti denariorum bo|[norum] Papiensium libras sedecim, finito (a) precio, pro peciis |[tr]ibus de terra aratoria, iuris nostri, quas habe|re visi sumus in loco et fundo Casellis et in heius ter|ratorio, et sunt per mensuram iustam iugera | legitima quinque et pertice due (b). Prima pecia iacet supra | Albaretum; coheret hei: ex una parte terra illorum | de Agolaxca, ex alia via, ex tercia strata. Secunda | pecia iacet iusta stratam; coheret hei: ex una | parte terra Sancte Agathe, ex alia via, ex tercia strata | Romea. Tercia pecia iacet ibi prope; coheret hei: | ex una parte terra illorum de Agolaxca, ex alia via pu|[b]lica, ex tercia strata, sive ibi alie sunt coheren|[cie]. Quas autem suprascriptas pecias tres de terra aratoria |[iur]is nostri superius dictas, una cum accessionibus et | ingresibus seu cum superioribus et inferioribus suis, | qualiter supra l(egitur), inim(tegrum), ab hac die tibi cui supra Iohanni | pro suprascripto precio vendimus, tradimus et mancipamus, nulli | alii venditas, donatas, alienatas, obnosiatas vel | traditas nisi tibi, et facias exinde a presenti die tu | et heredes tui aut cui vos dederitis, iure proprihetario | nomine, quicquid volueritis (c), sine omni nostra et heredum nostrorum | contradicione. Etquidem spondimus atque promitti|mus nos qui supra iugales, una cum nostris heredibus, tibi cui | supra Iohanni tuisque heredibus aut (d) cui vos dederitis suprascriptam (e)| vendicionem, qualiter supra legitur, inim(tegrum), |[ab] omni homine defensare; quod si defendere non | potuerimus, aut si vobis exinde aliquid per quodvis inge|nium subtrahere quexierimus, tunc in duplum suprascriptam | vendicionem, ut supra legitur, vobis restituamus sic(ut) pro t(em)pore | fuerit meliorata aut valuerit per extimacio|nem in consimili loco, et nichil nobis ex ipso precio | dare debes dicimus. Actum in burgo Terdone. Felici|ter.
Signum ++ manuum suprascriptorum iugalium qui hanc cartulam | vendicionis fieri rogaverunt et suprascriptum precium (f) acceperunt (g) ut | supra.
Signum ++ manuum Mainfredi et Pugni qui hanc |[prop]inquam heorum interrogaverunt ut supra.
Signum +++++ manuum Petri Rubei et Ottonis de | Grasis et Azonis et Nattadursi et Alberti testium.
(SN) Ego Vuilielmus notarius sacri palatj scri|ptor huius cartule vendicionis post traditam cu(m)|p(re)vi et dedi.



(a) Nel sopralineo, in corrispondenza di -n-, rasura di segno abbr., come pare.
(b) et (nota tironiana) p(er)tice due nell'interlineo.
(c) A voluritis
(d) Il secondo tratto di -u- e -t corr. da altra lettera, come pare.
(e) Segue [vo]s d(e)d(e)ritis suprascriptam iterato all'inizio del rigo seguente.
(f) A om. precium
(g) A acceperu(n)t con il secondo tratto di -u- e -t corr. da altra lettera, come pare.

(1) Cf. Liutpr. 22.

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti