Lombardia Beni Culturali

Cartula venditionis et investiture

1149 marzo 26, Pavia.

Anselmo, abate del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, di legge romana secundum ordinem aeclesiarum, dichiara di aver ricevuto da Guglielmo <Russus> del fu Cremoxano cinquanta soldi di denari pavesi d'argento quale prezzo della vendita di una casa in muratura con parte di cortile, di proprietà del monastero, sita nel suburbio di Pavia, presso <la chiesa di> S. Andrea in Broilo, edificata su terra pure di proprietà del monastero. Nello stesso giorno Ardizzone de Sancto Petro, il quale agisce in nome dell'abate, investe il predetto Guglielmo della terra sulla quale è costruita la casa, alla pensio annua di due soldi e mezzo di denari pavesi, da versare a s. Martino oppure tre giorni prima o dopo.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6080 (cl. XII, Cittadella in Pavia, mazzo I) [A]. Regesto del 1752, ivi, cart. 6123, Registro di Cittadella in Pavia, c. 6r. (alla data 1149 aprile 7) = camicia cartacea cucita ad A, alla data 1149 aprile corretta da mano ottocentesca in marzo 26. Altro regesto, ivi, cart. 6124, *Altro* registro di Cittadella in Pavia, c. 4v. Regesto ottocentesco, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 77. Nel verso, di mano del notaio: § Aquistum Vuilielmi Russi de casa prope Sanctum Andream; di mano forse del sec. XII: S+; sigla M iterata, forse del sec. XIII; altre annotazioni tarde.

La pergamena, cucita alla camicia cartacea settecentesca, presenta due fori dovuti a rosicature nella parte destra, nonché modeste rosicature lungo il margine destro. Si osservano anche leggere macchie di umidità.
La sottoscrizione dell'abate Anselmo è autografa.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu (a) Christi milleximo centeximo quadrageximo nono, septimo ck(a)l(enda)s (b) aprilis, indic(tione) duodecim[a]. Constat me donnus Anselmus, Dei | gr(aci)a monasterii Sancti Petri in Cęlo Aureo abbas, qui professus sum secundum ordinem aeclesiarum lege vivere Romana, accepisse sicuti et i(n) presentia testium | accepi a te Vuilielmo, filio quondam Cremoxani, argenti denariorum bonorum Papiensium solidos quinquaginta, finito pretio, pro casa una murata et i(n) p[a]|rte curtis, iuris suprascripti monasterii, quam ipse videtur habere in suburbio Papie, prope Sanctum Andream i(n) Broilo, et est edificata super terram suprascripti monasterii; choeret ei: a mane murum castelarii Sancti Petri, | a meridie (c) casa (d) Alberti Gironi et Astulfi, a sero via, ab aquilone castellarium, sive alie sint choerentię. Quam autem suprascriptam casam muratam et i(n) parte curtis iuris suprascripti monasterii superius | dictam, una cum accexionibus et ingressibus seu cum superioribus et inferioribus suis qualiter supra l(egitur), inintegrum, ab hac die tibi cui supra Vuilielmo pro s[upra]s[cripto precio vendo], trado, mancipo, nulli alii vendi|tam, donatam, alienatam, obnoxiatam vel traditam nisi tibi, et fatias exinde tu et heredes tui et cui vos dederitis a presenti die, iure, quiquid volueritis, sine omni mea et successorum meorum | contraditione. Etquidem spondeo (e) atque promitto me ego quem supra donnum Anselmum, una cum meis successoribus, tibi cui supra Vuilielmo tuisque heredibus aut cui vos dederitis suprascriptam ven|ditionem qualiter supra legitur, inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si vobis exinde aliquid per quodvix ingenium subtraere quęsierimus, tunc in duplum suprascriptam venditionem, | ut supra [legitur], vobis restituamus sic(ut) pro t(em)pore fuerit meliorata aut valuerit per extimationem res i(m)mobilis in consimili loco; nec m(ih)i cui supra donnus Anselmus liceat ullo t(em)pore nolle | quod volui, set quod a me semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulatione subnixum, et nichil m(ih)i ex ipso pretio dare debes dixi. | Actum in suburbio Ticin(ens)is (f). Feliciter.
Signa +++ manuum Arditioni de Sancto Petro et Petri de Succino et Vuideti Avoculi et Alberti Taxi testium.
§ Ibi loci, in suprascripto dię. Presentia suprascriptorum testium, per lignum quod in sua tenebat manu, suprascriptus Arditionus, per parabolam suprascripti donni ab[batis, investi]vit (g) suprascriptus Vuilielmus de petia una | de terra, iuris suprascripti monasterii, quam ipse videtur habere in suburbio Papię, in Broillo, iuxta Sanctum Andream, prope castelarium, super quam est edificata predicta domus Vuilielmi cum | curte, cum omnibus eius accexionibus et ingressibus eundi et redeundi, inintegrum. Eo tenore fecit suprascriptus Arditionus predictam investituram, per parabolam suprascripti donni abatis, de predicta | petia de terra in suprascriptum Vuilielmum, ut ipse Vuilielmus et sui heredes ab hodie in antea habeat et teneat et fatiat quicquid ei fuerit oportunum, sine contraditione suprascripti donni abba|tis suisque successoribus, ad pensionem solvendam in unoquoque anno in festivitate sancti Martini, tres dies antea vel postea, solidos duos et dimidium denariorum bonorum Papiensium, | data et consignata suprascripta pensione suprascripto donno abbati aut suo successori aut suo certo misso per se vel (h) per suum certum missum; alia superi(m)posita facere non habet. Et si suprascriptus Vui|lielmus vel (i) sui heredes suprascriptam casam vendere voluerit, debet requirere suprascripto donno abati aut suo certo misso, si ipse emere voluerit, et debet ei vendere ad minus dena|rios viginti quatuor quam alii, bona fide sine fraude, et infra quindecim dies postquam ei requisierit debet esse consiliatus si emere voluerit; sin autem emere noluerit, ve|ndat postea cui voluerit, ad pensionem solvendam ut supra legitur, et ad dandam investituram tantum cum consilio suprascripti donni abatis suisque successoribus; si quis eorum ita non observa|verit ut supra legitur, vel si suprascriptus donnus abas vel sui successores suprascriptam terram suprascripto Vuilielmo tollere voluerit vel suis heredibus, vel si suprascriptus Vuilielmus vel sui heredes suprascriptam (j) pensio|nem ut supra legitur bene non (k) solverit, conponat pars parti fidem servanti penam (l) argenti denariorum bonorum Papiensium solidos centum.
+ Ego Anselmus Dei gr(ati)a abbas s(ub)s(crips)i.
(SN) Ego Otto notarius sacri palacii scriptor huius cartulę venditionis postraditam conplevi et dedi.



(a) A Ieh(s)u (b) Così A. (c) Segue et (nota tironiana) depennato. (d) c- corr. da a (e) Il tratto verticale di s- e l'asta di -p- si sovrappongono. (f) Così A. (g) L'ultima i nel sopralineo. (h) (ve)l con l corr. da altra lettera, come pare. (i) (ve)l su rasura. (j) -a- corr. da i (k) n(on) con il primo gambo di n corr. da s principiata, anticipazione erronea dell'iniziale seguente. (l) A p(er)ena(m)

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti