Lombardia Beni Culturali
73

Carta (cartula) investiture

1174 maggio 3, Pavia.

Olrico, abate del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, investe Vercelli e Manzo, quest'ultimo in persona di Alberico suo germano, di due mansi di terra nella Campagna pavese, in luogo detto Mons Birbigarius, al fitto annuo di quattro staia pavesi di segala per ogni manso da trasportare al monastero il primo agosto e di due staia di miglio il giorno di s. Michele, convenendo le parti che, nel caso venga edificata una villa sulla predetta terra, gli abitanti di essa debbano far capo alla chiesa di S. Sofia o ad altra ivi costruita dall'abate e che metā dei <diritti dei> placiti spettino al monastero e metā ai predetti soci.

Originale, AOSM, cart. XXIII, XX [A]. Nel verso, di mano del notaio: § Breve investitura de terra Sancti Petri Cello Aureo in Vercelli et in Manzo ad Monte Birbigarii; di mano del sec. XIII: In Monte Berbigario de duobus mansis star(ia) .IIII°., sicalis | et star(ia) .II. milii consignat(a); di mano forse del notaio due lettere dissociate: b, v (prove di penna?); di mano del sec. XIII in.: P(er). Altre annotazioni di epoca moderna.

La pergamena č usurata lungo le antiche piegature, in corrispondenza delle quali, nei margini, compaiono minuscole lacerazioni; č pure presente una piccola rosicatura nel margine destro e un foro tra la quindicesima e la sedicesima riga.
Circa il notaio cf. nota introduttiva al doc. n. 20.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo septuagesimo quarto, tercio die mensis madii, indic(tione) septima. Per lignum de ma|nu domnus Olricus Dei gr(ati)a abbas monasterii Sancti Petri in Celo Aureo, per consensum donni Agustini et donni Antonii et donni Enrici et donni Rai|mundi (a) et donni Anbrosii monachorum ipsius monasterii, investivit Verceli et Manzu, missum (b) Albericus iermanos eius, nominative de duobus mansis de terra | iuris s(upra)s(crip)ti monasterii positis in Canpanea huius Ticinensis civitatis ad locum ubi dicitur Mons Birbigarius; choeret eis: ex una parte via quod vadit a Casteleto et ex | alia Rolandi de Mercati et ex alie due parte s(upra)s(crip)ta ecclesia, sive ibi alie sint (c) coherenc(ie); eo m(od)o ut h(abe)ant et teneant ipsi et illorum heredes et cui dederint, excep|to eccl(esi)e et ospitalis, capitaneo, valvasori, et faciant quicquid voluerint (d) sine contradic(tione) s(upra)s(crip)ti abbatis suique subcessorum, ita tamen ut persolvere exinde debent singulis | anni[s] senper in kal(endis) augusti fictum quatuor staria de pulcra sigala per singulum mansum et duo staria de pulcro milio in sancto Michaeli (e) per singulum | mansum ad rectum starium Papie, tractum et conductum ad s(upra)s(crip)tum monasterium; et si ita ut supra dictum est non adinpieverint de unoquoque manso tantum et fic|tum ultra festum sancti Martini tenuerint (f), tunc amittere debent s(upra)s(crip)tam terram cum melioramento. Ipse vero abbas et subcessores eius debent eis disbrigare | s(upra)s(crip)tam terram ab omni homine cum racione, si briga vel contentio eis apparuerit, in pena dupli. Et hoc stetit inter eos: si in aliquo t(em)pore villa hedificata fuerit | super ipsam terram, habitatores ipsius ville debent ire ad ecclesiam S(anct)e Suphie vel ad aliam ecclesiam constructam in ipsa villa ex parte s(upra)s(crip)ti abbatis et medietatem plalcitis debet esse s(upra)s(crip)ti abbatis, aliam vero medietatem debet (g) esse s(upra)s(crip)torum sociorum. Si s(upra)s(crip)ti socii in aliquo t(em)pore vendere voluerint totam s(upra)s(crip)tam terram vel partem, licenciam | habent vendendi cui voluerint excepto s(upra)s(crip)tis personis, requirendo tamen ipsi abbati et si emere voluerit per minus debent ei dare unumquemque mansum so|lidos septem quam ab alio habere potuerint (h), et si emere noluerit vendant postea, habendo tamen ipse abbas pro investitura de unoquoque manso solidos septem den(ariorum) bon(orum)| Pap(iensium). Actum in (i) lobia s(upra)s(crip)ti monasterii. Feliciter. Unde due cartule sunt scripta in uno tenore.
Signum + manus s(upra)s(crip)ti (j) domni Olrici abbatis qui hanc cartulam fieri rogavit ut supra.
Interfuerunt testes Albericus de la Volta, Rolandus de Mergato, Albertus Roba, Sozo Stregno, Donumdei Cavalerius.
(SN) Ego Otto notarius sacri palacii interfui et hanc cartam tradidi et scripsi.


(a) A Rai|mudi senza segno abbr. per n; all'inizio del rigo, prima di -mudi, rasura di et (nota tironiana).
(b) Si intenda per missum, essendo gli investiti Verceli et Manzu come risulta da annotazione tergale di mano dei notaio.
(c) Su -t segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(d) -n- corr. da t
(e) A Michaelis con -s parzialmente erasa.
(f) La seconda n corr. da t
(g) A d(e)be(n)t
(h) La i e il primo tratto di n corr. da altra lettera, come pare.
(i) Segue s(upra)s(crip)ta cancellato mediante sottolineatura.
(j) Segue rasura di una lettera, forse s

Edizione a cura di Maria Antonietta Casagrande Mazzoli
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti