Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno dominice incar(nationis) mill(esimo) cent(esim)o septuag(esim)o octavo, die iovis octavo kalendas iunii, indic(tione) undecima. In urbe Pap(ia). Ugo et Symeon germani, filii quondam Ottonis de Puteo,| qui professi sunt ex nacione sua lege vivere Romana, vendider(unt)Anselmo Rubeo nominative peciam unam de terra aratoria iuris eorum et fecer(unt) ei finem et reffutacionem de pecia | una de terra aratoria quam usque modo tenebant ad fictum reddendum omni anno denarios decem et octo bonos Pap(ienses) ex parte ipsius Anselmi; que pecie de terra sunt insimul tenentes | et iacent in loco et fundo Sigemario et in eius territorio et iacent ad locum ubi dicitur (a) --- et sunt ad supertotum per mensuram pertice novem vel si amplius seu minus fuerint, ita tamen quod de | superfluo si affuerit ipse Anselmus nichil eis dare debet et si minus fuerint ipsi germani nullum restauramentum ei inde facere debent. Alodium est quatuor pertice vel amplius et alia terra | quam tenebant ad fictum est pertice quinque vel amplius; alodium est ex parte meridiei, coheret eis ad supertotum: a mane Brocca magister nautarum et filie quondam Manzonis Canis, a meri|die via publica, a sero ipse Anselmus, ab aquilone Henricus Zacius sive ibi alie sint coherencie, omnia cum omnibus ipsis peciis de terra pertinentibus inim(tegrum). Eo modo fecer(unt) ipsi | germani s(upra)s(crip)tam vendicionem ut dehinc in antea ipse Anselmus suique heredes et cui dederint h(abe)ant et detineant s(upra)s(crip)tam peciam de terra que est allodium ad proprium et faciant exinde | proprietario nomine quicquid voluerint sine omni contradic(tione) s(upra)s(crip)torum germanorum suique heredum et cum eorum deffensione ab omni homine cum racione. De predicta vero pecia de terra quam ipsi | tenebant ad fictum ipsi germani suique heredes dehinc in antea taciti et contenti permanere debent adversus s(upra)s(crip)tum Anselmum suosque heredes et cui dederint, et si inbrigamentum eis exinde ap|paruerit, quod ipsi germani fecissent, deffendere et disbrigare eis debent cum racione, et ita ipsi germani per se et per suos heredes promiser(unt) s(upra)s(crip)to Anselmo adtend(er)e in pena dupli. Et pro hac vendicione | et fine et reffutacione fuer(unt) confessi ipsi germani se accepisse ab eodem Anselmo triginta quinque libras den(ariorum) bon(orum) Pap(iensium). Et Fasiana uxor s(upra)s(crip)ti Ugonis, filia quondam Sacci Ca(m)parii, que pro|fessa est lege vivere Romana, consenciente ei eodem viro suo, adversus s(upra)s(crip)tum Anselmum renunciavit iuri ypotecarum quod ipsa habebat in s(upra)s(crip)tis peciis de terra eo m(od)o quod abhinc in antea | ipsa suique heredes adversus s(upra)s(crip)tum Anselmum (b) suosque heredes et cui dederint taciti et contenti exinde permanere debent in pena dupli. Et fuer(unt) confessi ipsi germani quod miserant s(upra)s(crip)tum Anselmum in possesionem de s(upra)s(crip)tis peciis de terra (c), et iuravit s(upra)s(crip)tus Symeon manu sua propria ad sancta Dei evvan|gelia, per se et per datam parabolam s(upra)s(crip)ti germani sui, adversus s(upra)s(crip)tum Anselmum quod s(upra)s(crip)tas pecias de terra eo m(od)o, se scientibus, tunc detinebant quando eos in possesionem mittebant q(uomod)o supra legitur, et cartula, scripcio,| tradicio, obligacio, investitura, reffutacio vel aliqua alia securitas, se scientibus, exinde in alia parte facta non est que noceat ipsi Anselmo nec suis heredibus neque cui dederint, | et abhinc in antea non habent exinde agere nec causari nec contradicere nec guerriare nec placitare adversus ipsum Anselmum nec suos heredes neque cui dederint per se neque per suam submissam | personam, et si briga vel contencio eis exinde apparuerit in auctoritate et deffensione eis stare habent, ut supra legitur (d), cum racione. Et iuravit per datam parabolam s(upra)s(crip)te Fasiane eo m(od)o quod dehinc in antea de s(upra)s(crip)to iure non habet | agere nec causari nec contradicere nec guerriare nec placitare adversus s(upra)s(crip)tum Anselmum nec suos heredes neque cui dederint per se neque per suam submissam personam. Hec ita vera sunt et adtend(er)e | et observare habent ipsi germani et Fasiana bona fide sine fraude, se scientibus, si Deus illos adiuvet et illa sancta Dei evvangelia. Et Berta, avia s(upra)s(crip)torum germanorum, filia quondam Belsenioris de Fontana et relicta quondam Frustaldi de Puteo, et Prasna, mater ipsorum germanorum, filia quondam Baldonis Muricule et relicta quondam s(upra)s(crip)ti Ottonis, que professe sunt lege vivere Romana, | fecer(unt) datum et finem et reffutacionem s(upra)s(crip)to Anselmo de universo iure quod ipse habebant in s(upra)s(crip)tis peciis de terra pro pign(o)r(e) vel per aliquem alium modum, eo m(od)o quod abhinc in antea ipse suique heredes adversus | s(upra)s(crip)tum Anselmum suosque heredes et cui dederint taciti et contenti exinde permanere habent in pena dupli.
Signa + + + + + manuum s(upra)s(crip)torum Ugonis et Symeonis et Fasiane et Berte et Prasne qui omnes hanc cartulam fieri rogaver(unt) ut supra.
Interfuer(unt) Oldricus de Mangano, Otto Muricula, Iacobus de Verzario, Ghislicionus de Sancto Gabriele, Albricus Ca(m)parius, Girardus Alaspata, Guilielmus de Nono et Papius de Puteo testes.
(SN) Ego Mignonus sacri palacii notarius interfui, tradidi et s(ub)s(crips)i.
(SN) Ego Allevatus sacri palacii notarius hanc cartulam, a Mignono notario traditam, eius iussu scripsi.

(a) Segue rasura di cinque lettere, fatta dallo stesso notaio scrittore, che ha quindi occupato lo spazio delle ultime due con un punto e con la nota tironiana per et
(b) Anselmu(m) è preceduto da rasura di una lettera.
(c) Et fuer(unt) - t(er)ra nell'interlineo.
(d) ut s(upra) l(egitur) nell'interlineo.

Edizione a cura di Maria Antonietta Casagrande Mazzoli
Codifica a cura di Gianluca Vandone