Lombardia Beni Culturali
111

Cartula venditionis

1178 settembre 18, Pavia.

Bulgaro del fu Pietro Ferrarius e Airaldo Brugnolus, ambedue di legge longobarda, vendono a Bernardo de Montebello al prezzo di sette lire di denari pavesi una casa in legno nel suburbio di Pavia, in Broilo, comprendendo nella vendita la metà del muro che separa detta casa da Donadeo Cavalerius, nonché il cortile e l'ingresso che dà sulla via per Cergnago, precisando che la casa è di loro proprietà e che il sedime, unitamente all'ingresso, è tenuto al fitto annuo di trentotto denari pavesi da pagare nel giorno di s. Martino al monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro; inoltre Ermella, moglie di Bulgaro, rinunzia al diritto di ipoteca su quanto è oggetto della vendita.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6080 (cl. XII, Cittadella in Pavia, mazzo I) [A]. Regesto, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl. vol. IV, fasc. 78. Altri regesti, ASCPv, Schede Marozzi, bb. 426 (fam. Brugnolo), 433 (fam. Montebello), 435 (fam. Ferrario), da A. Nel verso di A, annotazione del notaio scrittore, visibile soltanto con la luce di Wood: § Adquistum Bernardi de Montebello; di mano del sec. XIII: § Carta aquisti case que fuit Petri | Ferarii et Airaldi Brugnoli et iaccet (et, nota tironiana, iaccet di diversa mano coeva)| in Broilo; di altra mano pressoché contemporanea alla precedente: Heredes Iacobi Bastoni tenent; Donadeus Cavalerius; di mano del sec. XIV: Aquistum Bernardi de Montebelo a Burgano (così) | filio condam Petri Ferarii. Sigla forse del sec. XIII: M, cui segue di mano diversa b; altre annotazioni di epoca moderna.

Edizione: CAVAGNA SANGIULIANI, Documenti vogheresi, pp. 171-2, n. 118 (alla data 1178 settembre 17).

La pergamena, oltre a leggere macchie di umidità, presenta alcune lacerazioni e abrasioni nel margine sinistro. Al centro è visibile il foro di filza settecentesca. Tracce di rigatura a secco.
Circa il notaio scrittore cf. nota introduttiva al doc. n. 109. Il 1178 settembre 18 cade di lunedì e non di domenica (cf. nota introduttiva al doc. n. 81).

(SN) Anno dominice incar(nationis) mill(esim)o cent(esim)o septuag(esim)o octavo, indicione undecima (a), die (b) dominico quarto decimo kalendas octubris. In urbe Pap(ia). | Bulgarus, filius quondam Petri Ferrarii, et Airaldus Brugnolus, qui professi sunt viv(er)e lege Longobardorum, vendiderunt Bernar|do de Montebello pro precio libr(arum) septem denariorum bonorum Pap(iensium) nominative casam unam lignaminis cum medietate sponde muri, que est intra | ipsam casam et Donadeum Cavalerium, cum area sua et curte et ingressu porte qui est versus viam que vadit in Cergnago, positam in suburbio Papie, in Broilo; hedificium eorum iuris et terram ubi extat cum curte et cum ingressu tenebant ad fictum omni anno dandum denar(ios) triginta | octo den(ariorum) bon(orum) Pap(iensium) monasterio Sancti Petri Celi Aurei (c) in sancto Martino; coheret ei: a mane Broilum, a meridie Donadeus Cavalerius, | ab aquilone Lotterius et Zuchalla, a sero Martinus de Tareso sive ibi alie sint coherencie, omnia cum omnibus s(upra)s(crip)te case cum area sua et cur|te pertinentibus inintegrum; eo modo ut dehinc in antea ipse Bernardus suique heredes et cui dederint h(abe)ant et teneant s(upra)s(crip)tam casam cum area | sua et curte et ingressu simul cum omnibus suis pertinenciis, et faciant de hedificio ad proprium et de terra ubi extat cum curte et ingressu ad s(upra)s(crip)tum | fictum omni anno dandum quicquid voluerint sine contradicione s(upra)s(crip)torum venditorum suique heredum et cum eorum defensione ab omni nomine cum racione | et restauracione pro t(em)poris mellioracione in consimili loco in pena dupli. Insuper Ermella, uxor s(upra)s(crip)ti Bolgari, per consensum s(upra)s(crip)ti viri et | mondoaldi sui et una cum noticia Alberti patris sui et eius cu(n)sensu et cum noticia Oldrici (d) sui propinqui, in quorum presencia et testium certam fecit | professionem nullam se pati violenciam a quopiam homine nec ab ipso viro et mondoaldo suo nisi sua bona et spontanea volu(n)tate, | adversus s(upra)s(crip)tum e(m)ptorem renunciavit iuri ypothecarum quod habebat in s(upra)s(crip)ta casa cum area sua et curte, eo modo quod de cetero | ipsa suique heredes adversus s(upra)s(crip)tum e(m)ptorem et suos heredes et cui dederint exinde taciti et contenti perman(er)e debent in pena dupli. Insuper | iuravit s(upra)s(crip)tus Bolgarus ad sancta Dei evangelia per se et per parabolam s(upra)s(crip)ti Airaldi adversus s(upra)s(crip)tum e(m)ptorem quod s(upra)s(crip)tam casam cum area sua | et curte et cum medietate s(upra)s(crip)te sponde muri tunc taliter se scientibus detinebant quando ei s(upra)s(crip)tam vendicionem faciebant ut supra l(egitur), et quod cartula, | scriptio, tradicio, investitura, reffutacio, obligacio neque aliqua alia securitas in aliam partem se scientibus inde facta non est | nocitura s(upra)s(crip)to e(m)ptori nec suis heredibus neque [c]ui dederint, et ab hac ora in antea non habent inde agere nec causari nec contradic(er)e | neque guerriare adversus s(upra)s(crip)tum e(m)ptorem nec suos heredes neque cui dederint per se ipsos neque per eorum submissam (e) personam; | et si briga vel contencio (f) eis inde aparuerit in auctoritate et defensione eis stabunt cum racione, et iuravit per parabolam s(upra)s(crip)te uxoris sue quod ipsa de cetero de s(upra)s(crip)to iure suo tacita et contenta permanebit versus s(upra)s(crip)tum e(m)ptorem et suos heredes et cui | dederint. Hec ita vera sunt ut supra l(egitur) et adtend(er)e et observare habent bona fide sine fraude se scientibus, si Deus illos | adiuvet et illa sancta Dei evangelia. S(upra)s(crip)ti venditores et Ermella hanc cartulam fieri rogaver(unt).
[I]nterfuer(unt) Alamannus Cavalerius, Petracius Cavalerius, Ioh(anne)s Quartonus et Richus Ferrarius testes.
(SN) Ego Anselmus de Marino notarius sacri palacii interfui et hanc cartulam tradidi et s(ub)s(crips)i.
(SN) Ego Nicholaus imperialis aule notarius hanc (g) cartulam scripsi.


(a) septuag(esim)o - undeci- su rasura.
(b) -e corr. da o
(c) Dopo -i, nell'interlineo trattino orizzontate senza significato.
(d) O- corr. da p
(e) s- corr. da altra lettera principiata.
(f) co(n)te(n)cio con -eci- su rasura; della prima stesura rimane un segno a forma di cediglia sotto la e
(g) Segno abbr. (lineetta orizzontale) superfluo che interseca l'asta di h-

Edizione a cura di Maria Antonietta Casagrande Mazzoli
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti