Lombardia Beni Culturali
137

Carta (cartula) venditionis

1181 agosto 28, Pavia.

Corrado, figlio di Ugo de Verzario qui est deditus mansioni de Templo, nonché Guglielmino e Maria suoi germani, avendo questi ultimi a motivo della minore età ottenuta l'autorizzazione da Callegario de Burgo console di giustizia di Pavia e avuto il consenso da Corrado loro fratello e tutore, al fine di sanare un debito, vendono a Omodeo e Rufino, conversi del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, in persona di Bernardo messo di Rufino, un appezzamento allodiale di vigna di dodici centenari in Casei, in Menconasce, dichiarando di aver ricevuto pro indiviso nove lire e sette soldi di denari pavesi; nello stesso giorno Carabona, madre dei suddetti fratelli, e Maria, moglie di Corrado, ambedue di legge romana, rinunziano a ogni diritto sulla predetta vigna.

Originale, AOSM, cart. B 1 [A]. Regesto del 1752, ASMi, FR p.a., cart. 6126, Registro di Casei, c. 28r = AOSM, camicia cartacea di A, della stessa mano del Registro (alla data 1181 settembre 5), Regesto Comi, ivi, da A. . Nel verso di A, di un'annotazione quasi certamente di mano del notaio, si legge soltanto alla luce di Wood la parte finale: in loco Casell(is); altre annotazioni di epoca moderna, fra cui breve regesto del 1752.

La pergamena è in discreto stato di conservazione, pur presentando macchie diffuse dovute all'umidità che hanno provocato in alcuni punti un leggero scolorimento della scrittura; nel margine destro, in corrispondenza di antiche piegature, si notano piccole lacerazioni della membrana. Sono anche visibili i forellini della cucitura che univa la pergamena alla camicia cartacea settecentesca nonché due fori di filza. Tracce di rigatura a secco. Il signum crucis del console è autografo.

(SN) Anno dominice incarn(ationis) mill(esim)o cent(esimo) octuag(esim)o primo, die veneris quinto kalendas septe(m)bris, indic(tione) quarta decima. In urbe Papia. Conradus, filius Ugonis de Verzario qui est deditus mansioni de Templo, et Guilielminus et Maria germani ipsius Conradi, eo quod ipsi Guilielminus et Maria infra etatem esse videbantur largiente eis licenciam et aucto|ritatem ex parte publica Callegario de Burgo consule iusticie Papie, et per eius licentiam consenciente eis predicto Conrado fr(atr)e et tutore eorum, vendiderunt Homodeo et Rufino con|versis monasterii Sancti Petri Celi Aurei ad partem eiusdem monasterii, per Bernardum missum ipsius Rufini, peciam unam de vitibus cum area sua eorum iuris, positam in loco Casellis et in eius | territorio, et iacet in Menconasce et est supertotum duodecim centenaria, vel si plus aut si minus fuerit; choeret ei: ab una parte via, ab alia predicti monasterii, ab aliis duabus partibus Petri de | Ardiciono, sive ibi alie sint cho(erenti)e cum omnibus suis pertinentiis; eo m(od)o ut ipsi conversi et pars s(upra)s(crip)ti monasterii et cui pars ipsius monasterii dederint h(abe)ant et teneant predictam peciam de vitibus cum area | sua et omni sua pertinentia, et faciant exinde proprietario nomine quicquid voluerint sine contradictione predictorum germanorum suorumque heredum et cum illorum defensione ab omni nomine cum racione in pena dupli. Et | pro hac vendicione fuerunt confessi predicti germani accepisse a predictis conversis, per s(upra)s(crip)tum missum, pro indiviso libras novem et solidos septem denariorum b(on)orum Pap(iensium). Predicti germani hanc cartam (a) rogaver(unt) ut supra.
Predictus consul predictam auctoritatem predictis minoribus dedit et hoc signum + (b) crucis fecit ut supra.
Interfuerunt testes Carus Beccarius, Rolandus Bilinus, Ubertus de Malpe, Papius Guertius. Ideo predictus consul predictam auctoritatem tribuit quia predictus Conradus dixit | sub sacramento quod ipse fecerat de tutela s(upra)s(crip)torum minorum in consulatu ipsius Callegarii, prout ipse fuit confessus, quod magis erat utile s(upra)s(crip)tam vineam vend(er)e quam ten(er)e et quod debitum inerat et quod non | aderat aliud minus util(e) unde ipsum debitum posset solvi. § Item eodem die do(n)na Carabona mater s(upra)s(crip)torum germanorum et Maria uxor s(upra)s(crip)ti Conradi, que professe sunt viv(er)e lege Rom(an)a, ipso Conrado eis con|senciente (c), renunciaver(unt) et finem fecer(unt) de omni earum iure quod habebant et apellare poterant in s(upra)s(crip)ta vinea per aliquem modum; eo m(od)o, quod ipse et illorum heredes exinde taciti et conte(m)pti perman(er)e habent omni t(em)pore | in pena dupli. Insuper iuravit predictus Conradus ad sancta Dei evangelia versus predictos conversos, per s(upra)s(crip)tum Bernardum missum Rufini, quod s(upra)s(crip)tam peciam de vitibus cum area sua tunc per allodium eam detinebat | quando hanc cartam faciebat, et cartula, scriptio, traditio, refutacio, obligacio aliaque (d) securitas in aliam partem facta non est que noceat s(upra)s(crip)tis Homodeo et Rufino nec s(upra)s(crip)to monasterio nec | cui pars s(upra)s(crip)ti monasterii dederit, et dehinc in antea non habet ag(er)e nec causari neque placitare de s(upra)s(crip)ta pecia de vitibus cum area sua per se nec per suam submissam personam, et si briga vel conte(m)ptio eis exinde | aparuerit ab omni homine disbrigare habet cum racione. Item iuravit, per parabolam predictarum matris sue et uxoris, quod ipse exinde de s(upra)s(crip)to iure earum non habent agere nec placitare nec causari | per se nec per illarum submissam personam versus s(upra)s(crip)tos conversos nec predictum monasterium neque cui pars monasterii dederit. Hec omnia ita vera sunt, adtend(er)e et observare habent bona fide, illis scientibus, si | Deus illum et illas adiuvet et illa sancta Dei evangelia. Interfuerunt testes Rolandus Pasturinus, Ioh(anne)s Buccadestra(m)me.
(SN) Ego Anselmus de Marino notarius sacri palacii hanc cartulam vendicionis tradidi et interfui et scripsi.


(a) Si sottintenda fieri
(b) Il signum crucis si estende anche al rigo sottostante.
(c) L'ultima e su rasura di altra lettera.
(d) Segue alia ripetuto.

Edizione a cura di Ezio Barbieri
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti