Lombardia Beni Culturali
178

Cartula venditionis

1184 dicembre 30, 1185 marzo 8 e luglio 20, Pavia.

Bertolotto Guastonus e Giacomo suo nipote, di legge romana, vendono a Riccardo Burgius, a Morus suo nipote e a Giovanni Crispus, tutti di Gambolò, i beni che tenevano in proprietà o a livello insieme con Benzone, fratello di Bertolotto, in Gambolò e nel suo territorio, dell'estensione di diciotto iugeri, dichiarando di aver ricevuto quale prezzo trentotto lire di denari pavesi; inoltre Altidonna, moglie di Bertolotto, e Iana, moglie di Giacomo, di legge romana, rinunziano al diritto di ipoteca sui predetti beni. In due momenti successivi dell'anno seguente Benzone Guastonus conferma la vendita e Otta sua moglie, di legge romana, rinunzia al diritto di ipoteca in favore di Alberto de la Turre, rappresentante degli acquirenti.

Originale, AOSM, cart. Q [A]. Regesto Comi, ivi, cart. T, (Registro della cart. T), c. 5r, n. 57 (alla data 1185 dicembre 20). Nel verso di A, di mano del notaio scrittore: § Adquistum Ricardi Burgii et Mori et Iohannis; di mano del sec. XIII: Aquisto Ricardus Burgio et Iohannes Crispo | de Ga(m)bolato; di mano del sec. XIV: In loco et fondo Gambollate; altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Comi: 57, e stessa segnatura di mano ottocentesca seguita da breve regesto.

La pergamena è in discreto stato di conservazione nonostante presenti diffuse macchie di umidità. Al centro del foglio piegato in due è stato praticato il foro di filza. Tracce di rigatura a secco.
Anno a nativitate e indizione romana.
Il rogatario è Iohannes Mangiaria.

(SN) Anno dominice incar(nationis) mill(esim)o cent(esim)o octuag(esim)o quinto, die dominico tercio kalendas ianuarii, indic(tione) tercia. In civitate Papia. Bertholotus Guastonus et Ia|cobus eius nepos, qui professi sunt ex nacione eorum lege vivere Romana, vendiderunt Ricardo Burgio (a) et Moro suo nepoti et Iohanni Crispo (b), qui sunt | de Gambolate, nominative omnes res iuris eorum vel eorum libellaria et Benzonis eius fr(atr)is, quas (c) ipsi habebant (d) in s(upra)s(crip)to loco et fundo Gambolade et in eius ter|ritorio per aliquem modum, et sunt ipse res ad supertotum iugera decem et octo aut plus vel minus, ita quod si sunt amplius non debent eis adere precium | et si sunt minus non debent eis minuere de ipso precio; eo modo ut dehinc in antea ipsi emptores suique heredes et cui ipsi dederint habeant et delineant s(upra)s(crip)tas res omnes, allodium per allodium et libellaria per libellum, simul cum omni honore, condicione et redditu, quicquid ipsis rebus omnibus pertinere videtur inim(tegrum), | et ita faciant proprietario et libellario nomine quicquid voluerint sine omni contradicione s(upra)s(crip)torum venditorum suorumque heredum et cum eorum defensione ab omni homine | cum racione, in pena dupli. Et pro hac vendicione fuerunt confessi s(upra)s(crip)ti venditores se accepisse ab eisdem emptoribus triginta octo libras denariorum bonorum | Pap(iensium). Et insuper Altido(n)na, uxor s(upra)s(crip)ti Bertholoti, et Iana, uxor s(upra)s(crip)ti Iacobi, que professe sunt lege vivere Romana, per consensum s(upra)s(crip)torum virorum suorum, adver|sus s(upra)s(crip)tos emptores (e) renunciaverunt iuri ypotecarum quod ipse habebant in s(upra)s(crip)tis rebus, eo modo quod dehinc in antea ipse mulieres suique heredes adversus | s(upra)s(crip)tos emtores suosque heredes et cui ipsi dederint de s(upra)s(crip)to iure suo taciti et contenti permanere debent in pena dupli. Et iuravit ipse Iacobus manu | sua propria ad sancta Dei evangelia adversus s(upra)s(crip)tos emptores quod s(upra)s(crip)tas res eo modo, se sciente, tunc detinebat quando eis s(upra)s(crip)tam cartulam vendicionis fa|ciebat, et cartula, scripcio, tradicio, investitura, refutacio, obligacio vel aliqua alia securitas in aliam partem exinde, se sciente (f), facta non est que no|ceat s(upra)s(crip)tis emptoribus nec suis heredibus neque cui dederint, et quod dehinc in antea ipse Iacobus non habet exinde agere nec causari nec placitare nec | contradicere neque guerriare adversus s(upra)s(crip)tos emptores nec suos heredes neque cui dederint per se ipsum neque (g) per suam submissam personam, et si briga vel contencio eis exinde apparuerit, in auctoritate et in defensione eis stare habet cum racione. Et iuravit per datam parabolam s(upra)s(crip)te uxoris sue | quod ipsa dehinc in antea de s(upra)s(crip)to iure suo non habet agere nec causari (h) nec placitare nec contradicere neque guerriare adversus s(upra)s(crip)tos empto|res nec suos heredes neque cui dederint per se ipsam neque per suam submissam personam. Hec omnia s(upra)s(crip)ta ita vera sunt et adtendere et observare habent | ipsi iugales bona fide sine fraude, se scientibus, si Deus illos adiuvet et illa sancta Dei evangelia. Et insuper s(upra)s(crip)tus Bertholotus promisit s(upra)s(crip)tis empto|ribus quod si de sua porcione de s(upra)s(crip)tis rebus briga vel contencio s(upra)s(crip)tis emptoribus vel suis heredibus apparuerit et aliquod da(m)pnum eis advenerit in to|to nec in parte ab aliqua persona et specialiter ab uxore sua, quod ipse restituere eis habet totum ipsum da(m)pnum ad octo dies proximos postquam eis ad|venerit et ipsi Bertholoto denunciatum fuerit, pro quo danpno ipse Bertholotus obligavit s(upra)s(crip)tis emptoribus pro pignore nominative tantum de sua | sub(stanti)a mobili vel inmobili quod bene valeat totum s(upra)s(crip)tum da(m)pnum in duplum. Unde due cartule uno tenore scripte sunt (i).
§ Predicti iugales et Bertholotus (j) hanc cartulam fieri rogaverunt ut supra.
Interfuerunt Guilielmus Ceparius, Albertus de la Turre, Syclerius eius filius, Petrus Guastonus testes.
§ Eodem anno, die veneris octavo die mensis marcii, indic(tione) tercia. S(upra)s(crip)tus Benzo Guastonus habuit ratam s(upra)s(crip)tam vendicionem et a se ipsam vendi|cionem confirmavit, et iuravit ipse Benzo manu sua propria ad sancta Dei evangelia adversus s(upra)s(crip)tos emptores eo modo ut s(upra)s(crip)tus fr(ater) suus iurave|rat. § Predictus Benzo hanc cartulam fieri rogavit ut supra.
§ Interfuerunt Syletus Avoculus, Rolandus de Leonardo testes.
§ Eodem anno, tercio decimo kalendas augusti. Otta, uxor (k) s(upra)s(crip)ti Benzonis, que professa est lege vivere Romana, per consensum ipsius viri sui, adversus Al|bertum de la Turre, nomine et vice s(upra)s(crip)torum emptorum, renunciavit iuri ypotecarum quod ipsa habebat in s(upra)s(crip)tis rebus, eo modo quod dehinc in antea | ipsa Otta (l) suique heredes adversus s(upra)s(crip)tos emptores suosque heredes et cui ipsi dederint de s(upra)s(crip)to iure suo taciti et contenti omni t(em)pore perma|nere debent in pena dupli.
§ Predicta Otta hanc cartulam fieri rogavit ut supra.
Interfuerunt Guasconus de Cremona, Arvergnacius de la Turre testes.
(SN) Ego Iohannes imperialis aule notarius hanc cartulam tradidi et s(ub)s(cripsi).
(SN) Ego Manzo sacri palacii notarius hanc cartulam scripsi.


(a) -i- nell'interlineo.
(b) Scrispo con la prima s espunta.
(c) q(u)as su rasura.
(d) -ab- su rasura.
(e) et (nota tironiana) Iana - empto- su rasura.
(f) A scinte
(g) ip(su)m neq(ue) da ip(s)um eq(ue) mediante correzione in n- degli ultimi due tratti di -m
(h) Il secondo tratto di -r- e -i su rasura.
(i) Unde - su(n)t aggiunto dalla stessa mano con inchiostro diverso.
(j) et (nota tironiana) Bertholot(us) nell'interlineo.
(k) uxor nell'interlineo.
(l) -a corr. da o

Edizione a cura di Ezio Barbieri
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti