Registro n. 15 precedente | 852 di 1468 | successivo

852. Matteo Inviziati a Francesco Sforza 1455 sine loco

Matteo Inviziati, cittadino di Alessandria, fa ricorso al duca per aver preso all'incanto il 29 dicembre 1453 datium zusatus et ferraritie per fiorini 125 da versare alla Camera ducale straordinaria e per fiorini 15 da pagare iudici ferraritie con il vincolo a tutti i dazieri di dare mensilmente all'incantatore di detto dazio due soldi per ogni cento lire, che, peraltro, non può esigere da detto dazio più di 110 fiorini. Il ricorrente, credette nella promessa natalizia di re Renato di far riavere da Guglielmo di Monferrato i dazi pagati per le terre da lui occupate e sub quibus verbis et spe dictum datium incantavit. Da tale fiducia derivarono tutti i suoi guai, per cui, impossibilitato a pagare detto dazio, è da venti giorni nelle carceri della cittadella di Alessandria con notevoli spese e con grave rischio della sua vita in mancanza di un intervento della clemenza ducale a rimettere il suo debito. Voglia la Vostra Signoria rilasicargli metà del suo debito, almeno per quella parte che perse, cioè 30 fiorini, e concedendogli un congruo termine per saldarne la rimanenza. Il ricorrente si è immiserito nei servizi ducali durante la passata guerra di Guglielmo, perché la gran parte delle sue possessioni aveva e ha a Guargnento, Frecardi e in particolare a Lu nel Monferrato, possessioni di cui non potè mai giovarsene anche prima della guerra, motivo per cui è mal conciato, anche perché gravato da una numerosa famiglia, oltre che dalle spese sostenute per portartarsi dalla parte ducale a Milano e a Vigevano. Non voglia il duca dimenticare che a Milano promise supplicanti pretium dicti datii libere relassare, se esso non fosse stato assegnato, quod tunc non erat. Il ricorrente si dilunga a ricordare altre promesse, fatte a lui ad Alessndria in più occasioni e anche a Lodi a suo figlio Bernardo di far restituire omnia bona mobilia et immobilia eis ablata in [...] terra Lu e gli sottolinea che i soli beni mobili valevano ante guerra 400 fiorini, né omette di rammentargli i danni subiti per il taglio delle vigne. Gli ricorda ancora come egli politicamente parteggiasse per lui, duca, al punto di essere exosus omnibus emulis pretacte dominationis vestre [...] et augumentator ducalium intratarum: già dal 1451 fecit [...] accipi imbottaturas terrarum Castellatii, Boschi, Filizani et Quargnenti, quas nullus incantare volebat. Riprende a ricordare la sua miseria che lo costringe a vivere di usura. Se menzione i benefici accordati ai dazieri, ciò fa, non tanto per piatirne per lui, ma per essere liberato dal carcere.

Illustrissime et benigne princeps, humiliter exponitur eiusdem dominationis servitor Matteus Inviciatus, civis vestre civitatis Alexandrie, quod de anno preterito 1453 die xxviiii mensis decembris emit ad incantum datium zusatus et ferraritie civitatis Alexandrie, pretio florenorum cxxv spectantium Camere vestre extraordinarie; et ulterius solvit [ 275v] iudici ferraritie florenorum xv iuxta dispositionem dati dicti datii, quod exigitur hoc modo, videlicet: quod quod omnes datiarii solvere teneantur incantori dicti datii solidos duos imperialium pro quolibet centenario librarum singulo mense, ex quo datio non exigit ultra florenos CX vel circha, qua sperabat datia terrarum, quas dominus Guilielmus de Monteferrato exigere, prout exigisset, si dicte terre restitute fuissent tempore debito, quia datia dictarum terrarum etiam dictum datium solvere solebant et incantabantur in Alixandria pro preterito, prout erat communis opinio quod serenissimus rex Renatus ad festum Nativitatis proximi eas restitui facere debebat, sub quibus verbis et spe dictum datium incantavit. Ex quo maximam perditam fecit, et nequiens solvere dictum datium fuit et est detentus in carceribus citadelle ipsius vestre civitatis xx diebus proxime preteritis cum gravissima expensa, in quibus mori poterit, nisi ducalis clementia compaciendo eidem supplicanti remittat dictum debitum. Id circho dignetur antelata dominatio relassare dicto Macteo medietatem infrascricti debiti saltim pro ea parte quam perdidit, quod est florenos xxx. Et de residuo facere terminum congruum ad illud solvendum, atento quod dictus supplicans in servitiis dominationis vestre remansit consumptus propter guerram prefati domini Guilielmi proxime preteritam, quia maximam partem suam possessionum habebat et habet in terris Quarguenti, Frecaroli et specialiter in terra Lu Montisferrati, quas nullo modo gaudere potuit etiam ante dictam guerram nec ea durante. Ex quo remansit consumptus propter gravem expensam familie magne quam habet et ulterius propter expensas quas fecit inveniendo multociens ad dominationem vestram Mediolanum et Viglevanum in servitiis dominationis vestre; et etiam attento quod antelata dominatio vestra in civitate Mediolani memor dampnorum predictorum promixit dicto supplicanti pretium dicti datii libere relassare, nisi esset assignatus quod tunc non erat, in recompensationem dampnorum suprascriptorum et expensarum factarum per eum pro avisando antelatam dominationem vestram pluribus vicibus de occurrentibus in ipsa vestra civitate [ 276r] Alexandrie et partibus circumstantibus, ante tempus guerre et post et Bernardo, eius filio similiter promisit in Laude eis facere relassari et restitui omnia bona mobilia et inmobilia eis ablata in dicta terra Lu, que mobilia erant valoris florenorum cccc ante guerram predictam, et ei fuerunt incise vinee quas habebat super dicta posse(ssione) Lu. Et attento quod dictus supplicans semper fuit exosus omnibus emulis pretacte dominationis vestre usque temporis stantis Alixandrie et augumentator ducalium intratarum, et maxime quia de anno MCCCCLI idem supplicans aboccari fecit sine accipi imbottaturas terrarum Castellatii, Boschi Filizani et Quarguenti quas nullus incantare volebat. Item quia nulli eius malivoli ob affectionem cordialem quam continue gessit, gerit et geret dum vivet versus gratiosam dominationem vestram solicitaverunt dictum Macteum cogi debere ad solutionem dicti datii, quam nullatenus solvere posset. Quia vere habet ad usuram ducatos xxx et plures pro alendo dictam eius familiam, et ulterius opportebit eum alias recuperare pecunias ad usuram pro recuperando et emendo granum usque ad novum. Et etiam attento quod de anno MCCCCLII antelata dominatio vestra magna restaura fecit datiariis dicti anni premisse civitatis, et ita singulis aliis annis et quam pluribus suis servitoribus plurima benefitia contulit in recompensatione dampnorum et servitiorum perceptorum, dando eis aliqua offitia et beneficia. Et hec non dicit pro improperando dominationis vestre servitia, ut supra facta, set bene recordare ut piissima dominatio vestra dignetur dicto supplicanti dictam gratiam facere et ipsum relaxari libere ex dictis carceribus ut trattetur in numero aliorum vestrorum servitorum, cui pro preterito factum fuit et est omnis iniuria tanquam ardentissimus servitor dominationis vestre alioquin dictus Macteus servitor benigne dominationis vestre mori poterit in dictis carceribus. Nec maritare poterit duas eius filias quas habet nubiles quod antelata dominatio vestra quam altissimus augendo feliciter conservet redit minime pati debere. (a)


(a) La supplica è allegata alla missina n. 851.