Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

207

Cartula commutationis

1046 maggio 25, Bergamo.

Alberto arcidiacono della Chiesa di Bergamo permuta con Giovanni del fu Giovanni e Pietro del fu Aiuverto, da Zanica, due appezzamenti di terra aratoria in Zanica, vocabolo Noale, con quattro appezzamenti di terra siti in Zanica, i primi due in vocabolo Brinianisco,e gli altri in Felxito e Pelosola.

Originale (A), 1457 (F II). A tergo, di mano del sec. XII: Commutatio de Cianica (cosė); sotto, di mano del sec. XIV: Commutatio certarum petiarum rerum de Vezanica.

Edizione: LUPO, II, col. 620 (excerptum).

Pergamena di mm. 545 x 197.

(ST) Anni ab incarnacione domni nostri Iesu Christi mille quadraigeximo sexsto, | octavo kalendas iunius, indicione quartadecima. Comutacio bone fidei no|situr esse contra actum (a) ut vicem emcionis obtineat firmitates eodemque nexu oblicat | tradentes. Placuit itaque et bona convenit voluntatem inter Albertus archidiaconum | Eclesie vel calonice (b) sancte Bergomensis nec non et inter Iohannes filius quondam similiter Iohanni et Pe|trus filius quondam Aiuverti, de loco Vecianica, locus qui dicitur Senedoho, qui profesi sumus (c) | ex nacione nostra legem vivere (d) Langobardorum (e), ut in Dei nomine debeant dare, sicut a presenti dedit in pri|mis ipse Albertus archidiaconus eosdem (f) Iohanni et Petri comutatoris sui, in causa comu|tacionis nomine, suo iure presenti die abendum, id est peties due de terra aratorie, iuris |[e]idem eclesie vel calonice Sancti Vincencii. Et est prima pecia ipsa de terra in loco et fun|do Vecianica, locus ubi dicitur Noale: coerit ei da mane (g) de predicta calonica, da meridie et sera |[tu]am emtoris, da montes via; et est suprascripta pecia de terra per mensura iusta pertices legitimes | trex et tabules legitimes decem. Alia pecia ibi prope: coerit ei da mane Sancti Alexandri, da meridie | et sera Sancti Salvatori, da montes Arimoni; et est suprascripta pecia de terra per mensura iusta pertices | legitimes quatuor et tabules legitimes sex. Quidem ad vicem recepit ipse Albertus archidiaconus | d[e] eosdem Iohanni et Petri comutatoris sui, similiter in causa comutacionis nomine, iuris iam | dicte calonice Sancti Vincencii presenti die abendum, id est quatuor pecies de terra, similiter | iuris suprascriptis Iohanni et Petri. Prima pecia est posita in eodem loco ubi dicitur Brinianisco: | coerit ei da mane de heredes quondam Auderati, da meridie predicti Sancti Vincencii, da sera Ai(m)mo|[n]i, da montes Auprandi; et est suprascripta pecia de terra per mensura iusta pertices legitimes due | et tabules legitimes sedecim. Secunda pecia ibi prope: coerit ei da mane nobis reservamus, da meridie |[Am]broxii, da sera Auprandi, da montes Sancti Alexandri; et est per mensura iusta pertica legiti|ma una et tabules legitimes viginti. Tercia pecia locus ubi dicitur Felxito: coerit ei da mane | Iohanni, da meridie Lanfranci, da sera via, da montes Audeverti; et est per mensura iusta perti|ces legitimes due. Quarta pecia locus ubi dicitur Pelosola: coerit ei da mane Audeverti, | da meridie Giselberti, da sera via, da montes nobis reservamus; et est suprascripta pecia de terra | per mensura iusta pertices legitimes quinque (h). Quidem et ut ordo legis deposit at hanc previ|dendam comutacionis accesserunt super ipses pecies terre ad previdendum et estimandum, | i sunt Celsus presbiter de ordine et misus Alberti archidiaconus eisdem sancte Bergomensis (i) Eclesie una | cum tribus ominibus Deum timentes estimatores, corum nomina Arderico filius quondam Asclausi et Petro | filius quondam Gasperti et Dominicus filius quondam Giselberti, de loco Vecianica; quibus ominibus (j) rectum | comparaverunt et ipsi estimatores estimaverunt et dixerunt eo quod meliorata et ampliata | causa recepit ipse Albertus archidiaconus a parte eisdem calonice ab eosdem Iohanne et Petro co|mutatoris sui quam ei daret, et acomutacio (k) inter eos legibus hac firmiter fieri posset. Has | autem pecies terre superius dicte vel comutate cum superioribus et inferioribus seu cum ingresoras | et accessionibus suorum in integrum ipsi comutatores sibi unus alteri in vicem comutacionis tradiderunt | cum heredibus et succesoribus proprietario nomine quicqui voluerint, sine omni uni alterius suorumque heredibus | vel succesoribus contradicione (l). Et sposponderunt (m) se ipsis comutatores sibi unus alteri in vicem comuta|cionis cum heredibus et successoribus suorum suprascriptes pecies (n) terre superius comutate omni tempore et ab omni | contradicentes omines defensare; unde pecies (o) inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut heredibus vel successores suorum | se ac comutacione removere quesierint et non permanserint in ea omnia qualiter superius legitur, vel si ab uno|coque homine iam nomines (p) pecies terre sicut superius legitur ad invicem non defensaverint, componat a partem | fidem servantis pena nomine suprascriptes pecies terre in dublum, sicut superius legitur sub estimacione in eis|dem vel (q) in consimilis locis, quia sic inter eos convenit. Et si eidem Alberti archidiaconum propter onore | diaconati mei (r) lex Romana aliquis impedit, nec liceat ei amodo ullo tempore nole quod volui, | set quod a me semel factum vel conscriptum est inviolabiliter conservare promito, cum stipulacione | subnixa. Unde due cartule comutacionis (s) in uno tinore scripte sunt. Actum suprascripta civi|tate Bergamo.
Signum # manibus suprascriptorum Iohanni et Petri qui ac cartula comutacionis fieri rogaverunt.
Signum # manibus Arderici et Petri seu Dominici qui super ipses terre acceserunt et estima|verunt ut supra.
Signum # manibus Andrei et item Andrei seu Dominici, de eodem loco Vecianica, testes (t).
Signum # manibus Iohanni et Vuilielmi legem viventes Romana testes.
(ST) Iohannes notarius scripsi, postraditam complevi et dedi.

(a) Cosė A: si intenda contractum
(b) Cosė A, qui e in seguito; sotto la -e si scorge un trattino obliquo che interpreto come segno di inchiostro involontario piuttosto che come cediglia.
(c) A su(m)us corretto da sunt con aggiunta del segno abbreviativo per la nasale sopra -u-, la -t cambiata in u e l'aggiunta di -s finale: il rogatario ha tuttavia omesso di espungere la -n-
(d) lege(m) vivere nell'interlineo.
(e) Il compendio -or(um), oltre che dal consueto segno abbreviativo che taglia la -r, č contrassegnato anche da un ulteriore segno abbreviativo (lineetta ondulata) superfluo.
(f) Cosė A.
(g) -a di da e m- di mane in nesso, qui e in seguito.
(h) -uin- nell'interlineo, per favorire la lettura del compendio qq
(i) Tra -o- ed -m- rasura di una lettera.
(j) Cosė A.
(k) Cosė A: si intenda ac (per hec) comutacio
(l) c(on)tr(a)d(icion)e su rasura.
(m) Cosė A, con -r(unt) su rasura.
(n) A ripete pecies
(o) Cosė A: si intenda penam
(p) Cosė A: si intenda iam nominates
(q) A vl senza segno abbreviativo.
(r) mei su rasura.
(s) A comutaciionis
(t) testes nel rigo sottostante presso il margine destro.

Edizione a cura di Rita Cosma
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti