Lombardia Beni Culturali
23

Cartula commutationis

1148 dicembre, Brescia.

Pietro, ministro e officiale della chiesa di S. Pietro in Oliveto, dà ad Adecherio, di Nave, un appezzamento di terra arabile sito nel territorio di Nave, in luogo detto Rivadathello, ricevendo in cambio cinque appezzamenti di terra arabile, siti pure nel territorio di Nave, in località dette rispettivamente Mora, Cothola, Ello, Causcino.

Originale, ASVat, FV, I, 1974 (SPO, 13) [A]. Nel verso, di mano del sec. XII-XIII, visibile soltanto con la luce di Wood: Carta de Nave; di mano del sec. XIII-XIV: In Navis; segnatura del sec. XVI: 16 (-6 corr. su 3), 1140 8 .X.briis.

Regesto: GUERRINI, Di alcune chiese, p. 101.
Cf. CENCI, L'archivio della Cancelleria, p. 286 (nota 2); STIPI, Invito a San Pietro in Oliveto, p. 61; MENANT, Campagnes, p. 206 (nota 134).

In merito all'identificazione dei microtoponimi Mora ed Ellum cf. nota introduttiva al doc. 21.

(SN) In Christi nomine. Anno ab incarnacione eius .M°C°XL. octavo, mens(e) dece(m)ber, indicione ondecima (a). | Comutacio bone fidei noscitur esse c(on)tractus et vicem emptionis optinet (1). Placuit itaque atque convenit | inter Petrum, ministrum et oficialem ecclesie Sancti Petri in Oliveto, per consensum aliorum fratrum, necnon inter (b) Adeche|rius, de loco Nave, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti deder(unt), in primis dedit ipsa ecclesia eidem Adeche|rius peciam unam de terra aratoria qui est fondo Nave, in loco ubi d(icitu)r Rivadathello; choeret ei: a mane Teizo | Gebizoni, a meridie e(m)tor, a sera Pizolo, a monte via, sibique alie s(un)t coerentes; et quidem accepit ipsa ecclesia ab ipso A|decherius, in causam meliorationis (c), sicut lex habet octoritas, id est pecie quinque de terra aratorie qui est in fon|do Nave; prima pecia in loco ubi d(icitu)r Mora; s(ecunda) pecia in loco ubi d(icitu)r Cothola; t(ercia) pecia in loco ubi d(icitu)r Ello; quarta pe|cia in lo (d) ubi d(icitu)r Causcino; quinta ibi prope, cum quanto inveniri poss(et) infra coerentias earum, inintegrum; quas autem su|prascriptas res omnes, sicut superius legitur, inintegrum, una cum accesionibus et ingresibus seu cum superioribus suis et inferioribus, | ab hac die sibi invicem cedunt, tradunt, confer(unt), nulli alii vendite, donate, alienate, obnoxiate vel tra|dite nisi s(ib)i, faciendum exinde ipsi et sui heredes vel succesores aut cui dederint sine alterutrius par|tis contradicione. Quidem spoponder(unt) (e) inter se, et sibi et suis heredibus vel succesoribus aut (f) cui dederint, supra|scriptas res ab omni homine defensare; quod si defendere non potuunt (g) aut si sibi per quodvis ingenium subtraere | quesierint, tunc in duplum suprascriptas res sibi invicem restituant sicut pro t(em)pore fuerit meliorate aut | valuerit sub exstimacione (h) in consimilibus locis, inconvulsa stipulacione subnixa. Actum in | civitate Brixia. Feliciter. Signa + + (i) manuum Petri et Adecherii qui hanc cartulam | comutacionis fieri rogaver(unt) per consensum aliorum fratrum ut supra. Signa + + manuum | Gaboardi et Iovuanni da Sorbano et Alberti (j) de Bonelda seu Girardi | Buza atque Bersiani Dultestorio testes lege Romanorum viventes. |
Ego Guido notarius interfui et rogatus scripsi (k).


(a) -a nel sopralineo.
(b) -t(er) nell'interlineo.
(c) -at- corr. su lettera principiata, come pare.
(d) Così A.
(e) -u- depennata.
(f) A au
(g) La seconda u su rasura.
(h) A estimacine
(i) La + è resa, qui e nel caso seguente, mediante tre tratti verticali attraversati da due linee parallele orizzontali
(j) -i nel sopralineo, in corrispondenza di o depennata.
(k) -r- nel sopralineo.

(1) Cod. Iust. 4.64.2.

Edizione a cura di Mirella Baretta
Codifica a cura di Mirella Baretta

Informazioni sul sito | Contatti