Lombardia Beni Culturali
140

Carta iudicati

1010 dicembre 4, Montecollere.

Stefano, prete di Montecollere e figlio del defunto Anzeverto, dichiara di aver acquistato da Ermengarda contessa un castrum, circondato da fortificazioni e fossato, presso Zanengo, in località Castello Novo, con le case, i sedimi, i vigneti ed i terreni aratori, prativi e boscosi ad esso pertinenti, percorsi dalla lamma detta Aviola, che misurano complessivamente duecento iugeri, e lascia con testamento tre parti dei beni citati alla Chiesa vescovile e una parte al Capitolo della Cattedrale di Cremona.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 174, n. 131 [B]. Copia autentica inizio sec. XIII, ibidem, p. 192, n. 139 [B']. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 13 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 123 (da B'), n. 187 (con data 1045).
B è così autenticata: (SN) Ego Gyrardus notarius huius exemplar vidi et hoc scripsi et subscripsi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: XXVIII.

Edizione: Astegiano, I, p. 49, n. 14; Falconi, I, p. 312, n. 117.

Il titolo che precede il documento è in inchiostro rosso.

De eodem
In nomine domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi. Enricus gr(ati)a Dei rex, hic in Ita|lia anno regni eius Deo propitio septimo, quarto die mensis decemb(e)r, indic(tione) nona. Ego Stepha|nus, presbiter de loco Muntecollare et filius condam Anzeverti, qui professo sum ex natione | mea lege vivere Langobardorum, presens presentibus dixi: Vita et mors in manu Dei est. Melius | est enim homini metu mortis vivere quam spe vivendi morte subi|tanea p(re)veniri. Dum in | statuo sanitatis humane vite cursus peragitur et pleno animo mentis ratione vegita|tur, sic debet homo ea se(m)per cogitare et dis|ponere quod sum (a) futura atque mensura ut, | cum eum Dominus de hoc seculo vocare iusserit, non de neglegentiis iudic(et), s(et) de bono dis|posito ordinetur ut pius. Et manifestum est michi c(ui) s(upra) Stephani presbitero eo quod ante | hos (b) dies venundavit michi Ermengarda cometisa castrum unum cum tonim(ine) et fos|sato circundato seu omnibus casis et rebus ab eodem castrum pertinente, quibus esse videntur in | loco et fundo Ioianingo, locus ubi nominatur Castello Novo, vel ibi circumcirca reiacentibus et inde pertinentibus, | inter quas percurrit lamma q(ui) dicitur Aviola et sunt rebus ipsis | inter ipsum castrum et ia(m) nominatas sediminas et vineis seu terris arabilis et gerbis, pratis et sil|vis, b(us)caleis cum areis earum in eodem loco Ioianingo, locus ubi nominatur Castello | Novo, vel ibi circumcirca reiacentibus et inde pertinentibus insimul tenente per mensur(a)| iusta iugias legiptimas duocenti; coheret ab ipsum castrum seu ab omnibus rebus, | sicut supra l(egitur), a mane et meridie terra Sancte Marie ep(iscop)io Sancte Crem(onensis) Eccl(esi)e, a monte parte | rebus Sancte Marie et parte rebus quod pertinet de curte Paulingo, quod ego c(ui) s(upra) (c) Erm(en)garda co|mitissa in sua reserva potestatem, si ibique alie sunt in his omnibus coherentes, per car(tulam) vend(icionis) (1) | et pro accepto pretio argenti d(e)n(arios) bonos libras centum, ita ut a presenti die in mea (d) aut | cui ego dedissem vel habere statuissem fuissem potestatem proprietario iuri habendum et facien|dum exinde quod voluissemus. Modo vero considerante me Dei omnipotentis m(isericord)ia(m) et retributi|onem et(er)nam, ut predictum castrum seu omnibus casis et rebus, qualiter superius legitur, inordinatis | relinquam propterea previdi (e) eis ita ordinare et disponere, sic fir|mum et stabile permanendum, qualiter (f) statuero et me decrevi promitissimi voluntas p(ro) mercede(m)| (p. 193) et remediu(m) anime ipsius Erm(en)garde comitisse et bone memorie Gandulfi et Ri|prandi seu Vuiberti, pater et filii, qui fuerunt vir et filii ipsius Ermengarde co(m)mitisse | et bone memorie Gandulfi et Riprandi item Riprandi (g). Primis omnium volo et statu|o seu iudico atque per hunc meum testamentum confirmo, ut deveniant tres portiones de suprascripto castrum seu ia(m) dictis casis et omnibus rebus, qualiter superius l(egitur), in iure et | potestate(m) Sancte Dei genitricis Marie ep(iscop)io Sancte Cremone(n)sis Eccl(esi)e. Quarta vero portio|nes de ia(m) nominatum castrum seu de prefatis casis et omnibus rebus ad similem unam de s(upra)s(crip)tis tres | portiones, q(uod) supra legitur, deveniant in iure et potestate(m) pars canonice ipsius Sancte | Marie ep(iscop)io eiusdem Sancte Crem(onensis) Eccl(esi)e. Et faciant exinde pars prefati ipsius episcopii et | pars eidem canonice de s(upra)s(criptum) castrum et s(upra)s(crip)tis casis et omnibus rebus, qualiter superius l(egitur), inintegrum, | sicut sup(ra) iudicavit et concessit, iure proprietario nomine quicquid voluerint sine omni mea (h) et | heredum meorum contradicio(n)e, ut dixi, pro mercede(m) et remedium anime ipsius Erm(en)garde comi|tisse et bone memorie Gandulfi et Riprandi seu Vuiberti pat(er) et filii, qui fuerunt vir | et filii ipsius Ermengarde seu item Gandulfi, filius condam item Riprandi, et pro honore sacerdoti|i mei et mihi liceat ullo t(em)p(o)r(e) nolle quod voluit, s(et) quod ad me semel factum vel conscriptum est | sub iusiurandum inviolabiliter conservare promitto cum stipulatione subnixa. Ha(n)c enim | car(tulam) iudicati hanc paginam Iohannes, not(arius) et iudex sacri palacii, tradidit et scribere roga|vit, in qua subter confirmans testibusque obtulit roborandam.
+ Ego Stephanus presbiter in ha(n)c car(tulam) iudicati a me facta s(ubscrips)i. Signum +++ manibus (i) Andrei et ------ seu Dominici, lege(m) viventes Romana testes. Signum +++ manibus (i) Martini | et Iohanni seu Landulfi, testes.
(SN) Ego Iohannes not(arius) et iudex sacri palatii scripsi post tradita co(m)pl(evi) et dedit.


(a) Così B e B'.
(b) h- corretta da e-, come pare.
(c) Così B'; B q(ue)
(d) in mea: così B e B', per inantea
(e) pre- in sopralinea di mano di Ippolito Cereda; B p(re)vidi
(f) Segue eraso superius in B'.
(g) Gandulfi et Riprandi item Riprandi: così B'; B Gandulfi, filius condam item Riprandi
(h) -e- corretta da altra lettera, come pare.
(i) mbus senza segno di abbreviazione in B'.

(1) Cf. documento, datato 1010 ottobre 29, di cui al Codice Sicardo, n. 139.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti