Lombardia Beni Culturali
129

<Allegationes>

<1176 circa>.

Allegazioni nella controversia vertente tra l'episcopato di Lodi e Monaco de Cuzego sul feudo di Castiglione, in particolare sulla parte che deteneva il fu Arnoldino de Cuzego, morto senza discendenti.

Copia semplice del sec. XII, AMVLo, Pergamene, tab. 3 [B]. Regesto: Gavazzi, Regestum, f. 120v, n. 686.
Sul verso, di mano diversa coeva, [[..]]ce de Castiono et de illis de Co|zego, di mano del XV secolo Aligationes facte in favorem domini episcopi Laudensis | super certis feudis et aliis bonis de Castiono | contra illos de Cuzego; regesto e segnatura Gavazzi: 686; data Bonomi: MCC...; segnatura moderna a matita 5.

Mediocre stato di conservazione, ampie sbiaditure, modesta lacerazione nella parte inferiore in corrispondenza della piegatura. La pergamena era originariamente piegata in cinque nel senso opposto a quello della scrittura.
B non presenta elementi di datazione: la causa a cui sono riferibili le presenti 'allegationes' - secondo le quali Monaco de Cuzego pretenderebbe dall'episcopato la restituzione della parte del feudo di Castiglione che sostiene spettargli - č probabilmente da mettere in relazione alla vertenza del 1176 riguardante il diritto di transito reclamato dal vescovo nel feudo che i de Cuzego detengono a Castiglione, che il vescovo Alberto (1168-1173) aveva concesso a Guiscardo, Carnevale, Pigozio e appunto Monaco de Cuzego; il fatto la mano delle 'allegationes' sia identificabile con quella di Alberto de Gavazo (attivo tra il 1147 e il 1181), cioč il rogatario della sentenza del 1176, stabilisce un ulteriore legame tra i due documenti. In assenza di altri elementi, si ritiene pertanto di attribuire il documento al 1176 circa.

In nomine Domini. Causa talis vertitur inter episcopum seu episcopatum Laude et ex altera parte inter Monachum qui dicitur de Cuzego. Pr[ed]ictus siquidem Monachus (a) ab eo | episcopo ut sibi sedimina et terras et pratum et buscum episcopus predictus restituat de quibus lis est, dicens eas res iure feudi ad se pertinere pro ea | portione que olim in eis rebus pertinebat quondam Arnoldino de Cuzego, sine descendentibus defuncto, asserens ipsas res esse feudum hereditarium seu pater|num (b) utpote a proavo vel ab avo suo aquisitum, in quo feudo aquirendo talis lex, si exspresa sit vel si non exprimatur, tacite semper inserta fore | intelligitur ut descendentes masculi in eo succedant, nulla alienatione id impediente, quin morte alterutrius ad alterum devolvatur | et recidat. Primum enim dicimus eas res de quibus agitur benefitium esse illorum de Cuzego et antiquitus et non noviter aquisitum, a de|cessoribus suis aquisitum fuisse et longissimo tempore benefitiario nomine detentum esse; multis enim modis benefitia probantur sive | investitura feudi sive servitia pro feudo a vassallo in dominum prestita probentur, confessione etiam domini vel vassalli confitentium feudum | esse feudum probatur, nam et fama loci multum facit, licet non ad plenam probationem profitiat; probatum est enim idoneis testibus tam ex parte Mona|chi quam ex parte domini episcopi quod illi de Cuzego, avus Monachi, Ardericus et Gualterius confitebantur eas res suum feudum esse et quod fama talis est, sicut | opus per fama probatur, licet eius operis qu(and)o fuerit constructum vel factum memoria non extet, sed et publicati fides testamenti ab IIII | qui audierint probari pot(est), vassallus enim confitendo feudum suo facto et ministerio dominum suum constituit possessorem nec sibi causam mutat (c) | sed nomine domini possidet, is enim possidet cuius nomine possidetur; instrumentum iterum quod produc(it) (d) Monachus, in quo continetur Asclerium maiorem | aquisisse per feudum, probat sedimina et res predictas feudum eorum fuisse; item in ambiguis pro vassallo semper vel sepius interpredandum | est ut ei iusiurandum debeat deferri. Testes siquidem episcopi ponunt per famam feudum esse, cum enim testis episcopi affirmat aliquid, tunc id confitens videtur | episcopus per vocem ipsius testis, nam illi de Cuzego nobiles et antiqui sunt capitane[i], ideo credendum est quod eorum feuda sint hereditaria seu paterna; quod ali[i]| dicunt Petraci[um] debere preferri, per par(abol)am dicunt, Petracii (e) enim alienatio id [ef]fecit ut, sua portione alienata, in ipso benefitio i[pse]| vel eius filius ultra succedere non debeat, nam re duabus legata ut [[.....]]e(n)te uno ad alium perveniat alienatio alterutrius, id facit | ut ad eum qui suam portionem alienavit alterius portio nullatenus ultra proven[ia]t.


(a) Manca qualcosa, forse petit
(b) -um corretto su o
(c) Lettura incerta.
(d) -d- corretta su lettera precedente.
(e) -ii corretto su ius

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti