Lombardia Beni Culturali
101

Carta commutationis

1148 novembre, Besate.

Omodeo, chierico della chiesa-cappella di S. Michele di Besate, alla presenza di Rotefredo detto da Besate, avvocato della predetta chiesa, da a Lanfranco prete detto da Ozaro, messo di Pietro abate del monastero di Morimondo, quattro appezzamenti di campo siti nel territorio di Trivolzio, due ad fontanam-fontem Gerada, uno nelle vicinanze, un altro ad Nucem, ricevendo in cambio due appezzamenti di campo pure nel territorio di Trivolzio, il primo in Arpazago, il secondo in Arcario, e un'altra pertica di campo in via da Trogotio.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 248-50, n. 66 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 73. Nel verso di A, di mano del rogatario: [Carta comutationis] monasterii Monumondi quam fecit clericus de Besate cui segue, di mano del sec. XIII (mano W?): de pet(iis) .IIII. [in Tr]egotio; di mano W: .MCXLVIII., in novembr(i); altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura del sec. XVIII: R. 5; segnatura Bonomi: 66. MCXLVIII. Permuta; segnatura qq di mano novecentesca. Su striscia di carta incollata al margine inferiore del verso segnatura ottocentesca; qq. Morimondo, 66, 1148.

La pergamena presenta ampie macchie di umidità, soprattutto nella parte sinistra. La sottoscrizione di Omodeo chierico, in una regolare carolina libraria, è autografa.
Circa la possibile menzione del doc. nel breve de cartulis cf. Introduzione.

(SN) Anno dominice incar(nationis) milleximo centesimo quadragesimo hoctavo, mense nove(m)bris, indic(tione) duodecima. Comotatio bone fidei noscitur esse contractus ut ad i(n)vicem e(m)ptionis optineat firmita|tem eodemque nexu obligat contrahentes (1). Placuit itaque bona convenit volu(n)tate inter Omodeum, clericum eccl(esi)e et capelle Sancti Mikaelis, constructe in loco Besate, ibi astante et laudante Ro|tefredus qui d(icitu)r da Besate, de s(upra)s(crip)to loco, avocato ipsius eccl(esi)e, necnon et inter Lafra(n)cum presbiterum qui d(icitu)r da Ozaro, per missum do(n)ni Petri, abas monasterii Monumondi, ut in Dei nomine debeant dare sicut | a presenti deder(unt) sibi invicem unus alteri in causa comutationis, in primis dedit ipse Omodeus clericus eidem (a) Lafra(n)co, a parte s(upra)s(crip)ti monasterii, in causa comutationis, presenti die suo iure habendum, i sunt | ca[m]porum petias quatuor iuris s(upra)s(crip)te ecclesie reiacentes in territorio Tregotii; primus ca(m)pus d(icitu)r a (b) fontanam que d(icitu)r Gerada; coheret ei: a mane et a meridie s(upra)s(crip)ti monasterii et a monte Sancti Bartholomei (c); secundus d(icitu)r | ad Nucem; coheret ei: a mane Malacorti da Oro(n)na, a s(ero) et a monte Monumondi; tertius d(icitu)r similiter (d) ad (e) fontem Gerada; coheret ei: a mane Ugonis Caputdagnello et a meridie Anselmi da Pusterla; quartus | e[st] ibi prope; coheret ei: a mane costa, a meridie Monumondi et a s(ero) via,quantum infra eorum coherentias inventum fuerit, inintegrum. Unde ad i(n)vicem recepit ipse Omodeus clericus ab eodem Lafra(n)co comutatore suo, si|militer in causa comutationis, presenti die iure s(upra)s(crip)te ecclesie habendum, i sunt camporum (f) petias duas et perticam unam de alio ca(m)po, iuris s(upra)s(crip)ti monasterii, quos habere visus est (g) similiter in territorio Trego|[tii][; prim]us ca(m)pus d(icitu)r in Arpazago; coheret ei: a monte Caputdagnello et a s(ero) via; secundus d(icitu)r in Arcario; coheret ei: a mane ------ et a meridie ---- et a s(ero) ------; s(upra)s(crip)ta pertica d(icitu)r in via de Tro|[gotio][; co]heret ei: a meridie ipsius monasterii et a monte s(upra)s(crip)ti Omodei. His autem rebus superius dictis et comutatis, una cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis, inintegrum, taliter ipsi comu|[tatores] s(ib)i invicem [unus alteri] in causa comutationis tradider(unt), faciendum exinde cum eorum successoribus et cui dederint, iuris proprietarii nomine, quicquid voluerint, sine omni unius eorum alterius eorumque suc|[cessorum] contradictione. Et spond[er]unt se ipsi comutatores invicem unus alteri, cum eorum successoribus, s(upra)s(crip)tas res quas in comutatione dederunt, inintegrum, ab omni homine defensare iusta legem et usum; de |[quibus] inter se penam posuerunt ut quis ex ipsis (h) aut eorum successoribus se de hac comutatione remov(er)e presu(m)pserit et non permanserit in his omnibus, ut supra l(egitur), tunc co(m)ponat illa pars que hoc non servaverit |[parti] fidem servanti, pene nomine (i), s(upra)s(crip)tas res quas in comutatione dederunt in duplum, sicut pro t(em)pore fuerit aut valuerit (j) sub estimationem in eisdem locis. Quia sic inter eos convenit. Unde | due car(te) uno tenore scripte sunt. Actum s(upra)s(crip)to loco Besate (k).
Ego Homodei clericus hanc car(tam) a me factam s(ub)s(cripsi).
Sign(um) + man(us) s(upra)s(crip)ti Rotefredi, avocatus s(upra)s(crip)te ecclesie, qui hanc car(tam) comutationis ut supra (l) fieri laudavit, et afirmandam manus posuit.
Sign(um) + manuum Gisefredi, filius quondam Ottonis iudex, Uberti Pavaro, Lafra(n)ci Rava, Ogerii Rubeo et Olderici de Moneda testium (m).
(SN) Ego Otto iudex ac missus do(n)ni regis hanc car(tam) scripsi, post traditam c(om)plevi et dedi.


(a) A ed(em)
(b) Segue rasura di lettera principiata.
(c) A Barhtolomei
(d) Nel sopralineo, in corrispondenza della seconda i, parziale rasura di r con segno abbr. (trattino orizzontale); -t(er) su rasura.
(e) ad su rasura, come pare.
(f) A capor(um)
(g) e(st) nell'interlineo.
(h) A ipsi(us)
(i) no(m)i(n)e iterato.
(j) Così A.
(k) Tra e e s rasura di una lettera.
(l) sup(ra) in sopralineo.
(m) A testiu

(1) Cf. Cod. Iust. 4.64.2.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Mirella Baretta

Informazioni sul sito | Contatti