Lombardia Beni Culturali
152

Carta libelli

1154 gennaio 24, Milano.

Arderico, del fu Lanzone detto Guaitamacco, di Milano, dà a titolo di livello ventinovennale e successivamente perpetuo a Mirano detto Verro, pure di Milano, tutte le case e le terre, dell'estensione complessiva di diciannove iugeri e sei pertiche, che possiede in Gudo e nel suo territorio, al prezzo di quarantacinque lire meno sei denari milanesi d'argento. Arderico, inoltre, dà guadia nei confronti del predetto Mirano che difenderà i beni dati a livello, e pone come fideiussore Guacco detto Stampa, di Milano, che si obbliga per cinque anni.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 348-55, n. 111 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 73. Nel verso di A, di mano X: P(etie)[[......]] de terra in diversis locis (locis depennato da mano del sec. XIII, che aggiunge partibus loci de Gudi) | Gudi; Iohannis Verri. | R. Altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Bonomi; 111. MCLIV. Livello.

Cf. BOGNETTI, Sulle origini, p. 222, n. 42.

La pergamena presenta, oltre ad alcune rosicature, macchie di umidità nei. margini laterali che interessano la scrittura.
Il confronto tra il totale dei beni denunciato dal notaio (19 iugeri e 6 pertiche) e la verifica effettuata sommando le misure dei 68 appezzamenti (19 iugeri, 3 pertiche, 4 tavole e 2 piedi) presenta esiti sostanzialmente concordi, tenendo anche conto che l'estensione di due appezzamenti è parzialmente o totalmente illeggibile.

(SN) Anno dominice incar(nationis) milleximo centeximo quinquagexirno quarto, nono kal(endas) febr(uarii), indic(tione) secunda. Placuit atque coovenit inter Ardericum, filium quondam Lanzonis qui dicebatur Guaitamacco, de civitate Mediol(ani), necnon et inter Miranum qui d(icitu)r Verro, de s(upra)s(crip)ta | civitate, ut in Dei nomine debeat dare sicut a presenti dedit ipse Ardericus eidem Mirano ad habendum et tenendum seu censum reddendum libellario nomine usque ad annos viginti et novem expletos et deinde in antea usque in perpetuum, hoc est omnes casas et res territorias | quas hab(er)e et ten(er)e visus sum (a) in loco et fundo Gudi Antibiago et in eius territorio, sicut subter l(egitur), et que sunt per mensuram iustam iugeras decem et novem et perticas sex, vel si amplius, inintegrum, inter sedimina et ca(m)pos et vineas et silvas et buscos et prata. Prima petia prati d(icitu)r in Bruxeda, perticam unam et | tabulas tres: a mane Sancti Petri Cellauri, a meridie de Clocariis, a ser(o) Amizonis Pizardo. Secunda ibi prope, tab(ulas) (b) decem et novem et pedes tres: a mane de Clocariis, a monte predicti Petri, a ser(o) s(upra)s(crip)ti Amizonis. Tertia petia est ca(m)pum, iacet in Broxedo, perticam unam et tabulas duodecim et pedes sex: a mane heredes Mirani Candelarii, | a ser(o) via. Secundus (c) ca(m)pus iacet ad Credolam, perticam unam et tabulas decem novem et pedes duo: a meridie via, a ser(o) de Burris (d). Tertius ca(m)pus ibi prope, perticam unam et tabulas decem et novem et pedes duo: a mane Ambrosii Zenonis, a meridie via. Quartus ca(m)pus item ad Credolam, pert(icas) undecim et tab(ulas) tres et pedes octo: a monte Guilielmi B[o]car|di, a meridie Mirani Candelarii. Buscus ibi prope: a meridie Vassalli Pariarii, pert(icas) tres et tab(ulas) decem et octo. Buscus ibi prope, pert(icas) tres et tab(ulas) decem et octo. Ca(m)pus supra Misclam, perticam unam et tabulas viginti: a meridie de Burris, a ser(o) Lanterii Curto. Ca(m)pus item in Bruxedo, perticam unam et tabulas viginti et unam: a meridie et ser(o) et [m]onte ipsius | Mirani Candele (e). Buscus ibi prope, pert(icas) duo et tab(ulas) decem et octo et pedes tres. Ca(m)pus super Misclam, pert(icas) duo et tab(ulas) quindecim et pedes sex: a mane Nazarii de Gudi, a meridie via. Pratum in Roncre, perticam unam et tabulas tres et pedem unum: a mane et monte s(upra)s(crip)ti Mirani, a meridie via. Pratum ibi prope, tab(ulas) sedecim et pedes sex: a mane s(upra)s(crip)ti [[......]]. Pra[tum]| ibi prope, tab(ulas) decem et novem et pedes ses: a mane s(upra)s(crip)ti Uberti, a ser(o) Sancti Petri. Pratum ad bovil(em) de Landefredo, pert(icas) duo et pedes quinque: a mane s(upra)s(crip)ti Mirani, a meridie co(m)muna. Pratum ibi prope, tab(ulas) quindecim: a mane de Burris, a meridie communa de Gudi. Ca(m)pus ad ia(m)pum (f) de Rovore, perticam unam et tabulas sedecim et pedes quadtuor. | Pratum ad pontem de la Miscla, tab(ulas) decem et septem et pedes quadtuor: a mane (g) s(upra)s(crip)ti Mirani, a meridie Sancti Petri. Pratum ibi prope, tab(ulas) .XVIIII. et pedes ses: a mane Lanterii Curto, a ser(o) Miscla. Pratum ibi prope, perticam unam et tab(ulas) duo: a mane et monte de Burris, a sero Miscla. Ca(m)pus in Ca(m)panova, pert(icas) .II. et tab(ulas) .VIIII.: | a mane s(upra)s(crip)ti Mirani, a ser(o) item s(upra)s(crip)ti Mirani Verro. Ca(m)pus ibi prope, pert(icas) duo et tab(ulas) decem: a mane Sancti Petri, a ser(o) s(upra)s(crip)ti Mirani. Ca(m)pus et vinea insimul tenente, et d(icitu)r a Casteletto (h), pert(icas) decem et octo et tab(ulas) duodecim et pedes .V.: a mane Amizonis Pizardo et Sancti Petri, a meridie et ser(o) fossatum. Ca(m)pus ibi prope, pert(icas)| tres et tab(ulas) .IIII.: a mane de Burris, a ser(o) Amizonis Mironi. Ca(m)pus in Casal(e), pert(icas) duo et tab(ulas) decem et octo: a mane Sancti Petri, a sero Sancti Stefani. Ca(m)pus ad Ca(n)tonum, pert(icas) tres, tab(ulas) .III. minus: a mane et via (i) s(upra)s(crip)ti Amizonis Pizardo, a ser(o) emptoris et Lanterii Curto. Ca(m)pus ad Pascuariolo, pert(icam) .I. et tab(ulas)| .XIIII. et pedes .VI.: a mane et meridie via, a ser(o) Sancti Petri. Ca(m)po in Closetto, perticam unam: a mane Guiberti de Gudi, a ser(o) et monte via. Ca(m)pus inter Vallem: a meridie don Uberti Clocarii, a ser(o) Lanterii Curto, pert(icas) .II. et tab(ulas) .II. Silva item inter Valles, pert(icas) .II. et tab(ulas) .VII. (j): a mane et meridie de Clocariis, a ser(o) Lanterii | Curto. Silva ibi prope, pert(icam) .I. et tab(ulas) .V. et pedes .VIIII.: a mane de Morimondo, a meridie Bonizo Tavella. Silva ibi prope, pert(icas) tres et tab(ulas) .XII.: a mane Amizonis Pizardi, a meridie de Clocariis. Silva ibi prope, pert(icas) tres: a mane Vassalli Parie, a ser(o) de ipsa terra, a meridie Mirani Candelei. Silva in Spexora, tab(ulas) .XVII.: | a mane de Burro, a ser(o) de Clocario. Silva in via de Morino, pert(icas) .II.: a mane s(upra)s(crip)ti Mirani, a monte via. Ca(m)pus ad Pobiga, pert(icas) .XXIII. et tab(ulas) .X. et pedes .VI.: a mane via, a meridie Guiberti de Gudi. Ca(m)po item ad Pobigam, pert(icas) .XXXI. et tab(ulas) .XII.: a meridie de Clocariis, a ser(o) et monte de Morimondo. | Ca(m)po ibi prope, pert(icam) .I. et tab(ulas) .XV.: a mane Sancti Petri in Curte, a monte Sancti Victoris. Silva ad Mod(e)nam, pert(icas) .III. et tab(ulas) .XIIII.: a mane et ser(o) de Clo[cariis]. [Campo] ad Cirexam Rolandi, pert(icas) .VII., tab(ulam) .I. minus: a mane de Burris, a ser(o) via. Ca(m)po ad Pobigam, pert(icas) .III. et tab(ulas) .XV.: a mane et monte Uberti Bonizonis. | Silva de Fariciola, pert(icam) .I. et tab(ulas) .III.: a mane de Morimondi, a meridie via. Ca(m)po ibi prope, pert(icam) .I. et tab(ulas) .III.: a mane Sancti Quirici, a meridie Vassalli Pariarii. Busco a Lacera, pert(icam) .I. et tab(ulas) .VI.: a mane et meridie de Morimondi. Buscum in via de Faraciola, pert(icam) .I. et tab(ulas) .XXII.: a mane Amizonis Pizardi, a ser(o) de Morimondo. |[Z]erbum inter Valle de subter, pert(icas) .VII. et tab(ulas) .VIII.: a mane Sancti Petri, a ser(o) Lanterii Curto. Buscum al Paravisum (k), pert(icam) .I. et tab(ulas) .XVI.: a mane et meridie de Burris. Buscum in via Nova, pert(icas) .III. et tab(ulas) .XVIII.: a mane Guiberti de Gudi, a meridie de Me(n)lacaxora. Buscum ad Bedola, pert(icas) .III. et tab(ulas) .X.: a mane Amizonis Mironi, |[[...]] Amizonis Pizardi. Buscum ad Ga(m)birono, pert(icas) .XIII. et tab(ulas) .VIII.: a meridie (l) Sancti Quirixi, a monte comuna. Ca(m)po et buscum in Sarera, tab(ulas) .XXI.: a mane de Burris, a meridie Amizonis Pizardi. Buscum al Ronco ad Arioldi Bellexori, tab(ulas) .XVI.: a mane de Burris, a ser(o) Guiberti de Gudi. Ca(m)po in Sarera, pert(icas) .II. |[et ta]b(ulas) .XV. et pedes .IIII.: a mane Guiberti de Gudi, a ser(o) (m) de Clocario. Vinea al Terio, pert(icam) .I. et tab(ulas) .XIIII.: a mane Sancti Georgii, a monte via. Campus al Cerro, pert(icas) .II. et tab(ulas) .XI.: a mane Sancte Tegle, a meridie via. Ca(m)pus in Braguetti; a mane Anselmi de Casteletto, a ser(o) Petri Gislani, tab(ulas) .XV. Ca(m)pus ibi prope, tab(ulas) .XVIIII.: | a mane de Burris, a ser(o) Sancti Petri in Curte. Ca(m)pus ibi prope, tab(ulas).VIII.: a mane Amizonis Pizardi, a meridie Mirani Candel(arii). Ca(m)pus in via de Sarera, pert(icam) .I. et tab(ulas) .XX.: a mane Sancti Petri, a sero Amizonis Pizardo. Ca(m)pus in Braida, pert(icas) .II. et tab(ulas) .IIII.: a mane et ser(o) Sancti Petri. Ca(m)po al Sabiono de Sallera, pert(icas) .VII. et tab(ulas) .III. et [pedes ..]], | a mane Beltra(mi) Gastoldo, a monte via et Sancti Petri in Curte. Ca(m)pus ibi prope, pert(icas) .IIII. et tab(ulas) .VIII.: a mane de Burris, a meridie via. Ca(m)po al Nesporetto, pert(icam) .I.: a mane illorum de Cimiliano. Ca(m)po in Batuda Longa, pert(icas) .III. minus tab(ulas) .V.: a mane de Burris, a ser(o) et monte via. Ca(m)po in Semedi, pert(icas)[[..........]]: | a mane de Burris, a meridie via. Ca(m)po in Semedi, perticam unam: a mane Sancti Petri, a monte via. Predictum sedimen iacet in s(upra)s(crip)to loco, et d(icitu)r in Potaria, perticam unam et tabulas novem et pedes sex: a mane et ser(o) Sancti Petri; quantecumque predicte (n) res omnes, ut superius l(egitur), per mensuras et coerentias inveniri | potuerint, inintegrum, omni t(em)pore in hunc libellum permaneant, inintegrum; ea ra(ti)one uti am(od)o in antea, usque in s(upra)s(crip)to constituto, hab(er)e et ten(er)e debeat ipse Miranus et eius heredes et cui dederit s(upra)s(crip)tas res omnes, ut superius l(egitur), et fac(er)e exinde tam superioribus (o) quam inferioribus seu cum fini[bus et a]ccessionibus suis (p), libellario nomine, quicquit eis fuerit util(e). Et promisit (q) ipse Ardericus, una cum eius heredibus, omni t(em)pore de s(upra)s(crip)tis omnibus rebus, sicut superius leguntur, inintegrum, omni t(em)pore stare in auctoritate et defensione, cum iure et ra(ti)one, secundum morem libellarie, sicut venditor |[empto]ri, eidem Mirano et eius heredibus et cui dederit; alia superinposita inter eos exinde non fiat; penam vero inter (r) se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus se de hac convenientia libelli remov(er)e quesierit (s) et non permanserit in his omnibus, ut superius l(egitur), tunc co(m)ponat illa par[s]| que hoc non conservaverit parti fidem servanti, pene nomine, argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) libras nonaginta, et insuper in eadem convenientia libelli stare et perman(er)e debeat omni t(em)pore. Quidem et pro s(upra)s(crip)tis omnibus rebus, sicut superius leguntur, accepit ipse Ardericus a s(upra)s(crip)to Mirano pretium | argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) libras quadraginta et quinque, den(arios) ses minus. Quia sic inter eos convenit. Actum s(upra)s(crip)ta civitate.
Sign(um) + man(us) s(upra)s(crip)ti Arderici, qui hanc car(tam) libelli ut supra fieri rogavit.
Sign(um) + man(uum) Azonis Butrafi et Suzii et Galdi de la Porta et Gregorii Pavi et Gualterii Sta(m)pa et doni Uberti Clocarii et Iohannis Guaitamacco testium.
Ib[ique] statim, coram ipsis testibus, dedit guadiam ipse Ardericus eidem Mirano ita quod si de s(upra)s(crip)tis rebus omnibus, ut superius leguntur, in toto vel in parte aliquo t(em)pore discordia vel intentio eidem Mirano vel eius heredibus seu c[ui]| dederint evenerit, defend(er)e et guarentare habet, cum eius heredibus, cum iure, ab omni persona, usque ad iugeras decem et novem et perticas sex, eidem Mirano (t) et eius heredibus et cui dederit; et inde posuit ei fide[iussorem]|Guaccum (u) qui d(icitu)r Sta(m)pa, de s(upra)s(crip)ta civitate, qui obligavit se ad annos quinque tantum, in penam dupli ipsius pretii.
(SN) Ego Carlevarius notarius sacri palatii hanc car(tam) scripsi et tradidi.


(a) Così A; si intenda est
(b) S(e)c(un)da ibi p(ro)pe ta- su rasura.
(c) -s corr. su altra lettera, come pare.
(d) -rr- corr. da -tt-, come pare.
(e) Così A.
(f) Così A.
(g) ma(ne) corr. da mo(n)t(e)
(h) -el- corr. da altre lettere.
(i) Così A.
(j) -V- corr. da .II-
(k) P- corr. da x
(l) -r- corr. su -ot
(m) s(e)r(o) corr. da altre lettere.
(n) -tecu(m)q(ue) p(re)dicte su rasura.
(o) Su -p(er)i- segno abbr. (tratto orizzontale) superfluo.
(p) suis nell'interlineo.
(q) Su t finale rasura di segno abbr.
(r) -t- corr. da e
(s) A quesi(er)t
(t) Su M- cancellazione di segno abbr., come pare.
(u) Lettura incerta; B Guaceum

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti