Lombardia Beni Culturali
154

Carta venditionis

1154 febbraio 23, Besate.

Malaxivero e Rotefredo detti de Besate, con le mogli Adelasia e Guaza - queste ultime autorizzate da Oprando giudice e missus regio - tutti di legge longobarda, dichiarano di aver ricevuto da Pietro abate del monastero di Morimondo, in persona del monaco Ottone detto Maliavaca, sei lire, tre soldi e due denari milanesi d'argento quale prezzo della vendita di sette appezzamenti di prato in Besate, in Fallavecchia e nei rispettivi territori, <dell'estensione complessiva di cinque iugeri, una pertica, tredici tavole e sei piedi> . I venditori, inoltre, dànno guadia nei confronti del predetto Ottone che difenderanno i beni venduti, ponendo sé stessi come fideiussori, mentre le due donne, dal canto loro, dichiarano di essere garantite circa il proprio faderfio. Malaxivero e Rotefredo, infine, dànno guadia che non avanzeranno ulteriori rivendicazioni circa le vie su cui erano in lite con l'abate di Morimondo, e in particolare che non impediranno più ai monaci e ai conversi del monastero il transito sulla via nuova, tramite cui questi raggiungevano Castelletum e Pavia, nonché sulla via de ra Plancheta.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice incompleta , BONOMI, Morimundensis, pp. 358-61, n. 113 [B]. Regesto, Indiculus (sec. XIII ex.), p. 3. Altro regesto, Catalogo, IV, fasc. 73. Nel verso di A, di mano del rogatario, ripassata in più punti da mano posteriore: Car(ta) monasterii de Morimondo quem fecer(unt) Malaxever et Fredum (così) de Besate, de prata illorum de Fara; due annotazioni di mano X: Malaxevere de Besate; p(etie) .VII. de [prato]| in terretorio de Besate et Fa[ra Vegia]; In territorio Besate; di mano del sec. XIII-XIV: .MCL°IIII., die .VII°, kal(endas) marcii. Prata iacent in Broiro, [in valle] de Meredo, ad Pontexellum, | ad Canedum, ad puteum Faravegie, in Carregio; segnatura g (la medesima ripetuta dalla stessa mano nell'Indiculus cit.); altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Bonomi: 113. MCLIV. Vendita; segnatura o1 di mano novecentesca.

Cf. PARODI, Il monastero, p. 73; CAVANNA, Fara, p. 252 (nota 348).

Ampie rosicature interessano la parte destra del foglio, mentre nel quarto superiore sinistro si osservano alcune trascurabili macchie. Sono visibili, nei margini superiore e inferiore, i forellini della cucitura attraverso cui questa era unita ad altre pergamene; nell'angolo inferiore destro è cucita striscia di pergamena rosicata. Tracce di rigatura a secco.
Circa la possibile menzione del doc. nel breve de cartulis cf. Introduzione, p. 0000.
Sul rogatario cf. nota introduttiva al doc. n. 77.

(SN) Anno dominice incar(nationis) milleximo centeximo quinquageximo quarto, septimo kalendas marcii, indic(tione) secunda. Constat nos Malaxiverum et Rotefredum, qui di[cimur de loco][Be]|sate, et Adelaxiam, coniugem ipsius Malaxiveri (a), et Guazam, coniugem ipsius Rotefredi, qui professi sumus lege viv(er)e Longobardorum, nobis que supra Adelaxie et Gu[aze consentientibus]| s(upra)s(crip)tis iugalibus et mondoaldis nostris, ut lex (1) est, per interrogationem Oprandi iudicis et missi do(n)ni regis, de quo interrogate et inquisite sumus si ab ipsis iugalibus et mondoa[ldis] nostris vel [ab al]|iis hom(in)ibus ullam pateremur violenciam an non, in cuius presentia et testium professe sumus quod nullam patimur violentiam, sed sponte hanc car(tam) vendicionis fac(er)e vise sumus, accepisse sicuti | et in presentia testium manifesti sumus quod accepimus a te du(n) Petro, monacho et abate monasterii Sancte Marie de Morimondo, pro misso tuo Otto monacho, et d(icitu)r Maliavaca, argen(ti) den(ariorum)| bon(orum) Mediol(anensium) libras sex et solidos trex et denarios duos, finito precio, sicut inter nos convenit, pro pratae (b) pecie septem, iuris nostris, quos hab(er)e visi sumus in locis et fondis Besate et in Fara Vegia et in [eorum]| territoriis. Primus pratus d(icitu)r in Broiro; coheret ei: a mane Anselmi Avocato, a ser(o) ipsius monasterii, et est per mensura iusta pertic(as) decem. Secundus pratus d(icitu)r in valle de Meredo: a meridie et monte comu[nia de]| Besate, a mane Mazo Becario, et est per mensura iusta pertic(as) viginti et sex et tabul(as) tredecim et dimid(iam). Tercius pratus d(icitu)r a Pontexelli, et est pertica una et tabula una. Quartus pratus d(icitu)r al Brugario; [coheret ei]: | a mane Iohannisardi de Terciago, a ser(o) de Morimondo, et est pertic(as) octo et tabul(as) octo. Quintus pratus d(icitu)r al busco de Canedo; coheret ei: a ser(o) Mazo Becario, ab aliis partibus de Morimondo, et [est per mensura iusta]| perticas (c) trex et tabulas quindecim. Sestus pratus d(icitu)r al puteo de Fara; coheret ei: a meridie de Ciguitis, ab aliis partibus de Morimondo (d), et est per mensuram iustam pertic(as) sex et tabul(as) sex. Septimus pratus [dicitur][in Carregio] (e), | et est per mensuram iustam pertic(as) quinque et tabul(as) decem et octo; quos autem pratos superius dictos in presenti maneant vendicionis cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et acce[ssionibus suis], | inintegrum, ab hac die tibi qui supra dun (f) Petro monacho et abate per hanc car(tam) pro s(upra)s(crip)to precio vendimus, tradimus, emancipamus, ut facias exinde a presenti die tu et cui tu dederis vestrisque succesoribus, i[uris propie]|tarii nominæ, quicquic volueritis, sine homni nostra heredumque nostrorum contradic(ione). Quidem et spondimus atque promittimus nos qui supra venditores, una cum nostris heredibus, tibi qui supra Petro monacho et ab[ate]| tuisque successoribus seu cui vos dederitis, s(upra)s(crip)tos pratos ab omni homine defensare; quod si defend(er)e non potuerimus, aut si contra hanc car(tam) vendicionis per quodvis ingenium ag(er)e aut causar[i presumpse]|rimus, tunc in duplum s(upra)s(crip)tas res vobis restituamus sicut fuerit (g) aut valuerint (h) sub estimatione in consimilibus locis. Quia sic inter eos convenit. Actum loco Besate.
Signum + + man(uum) s(upra)s(crip)torum Malaxiveri et Rotefredi et Adelaxie et Guaze, iugalium, qui hanc car(tam) ut supra fieri rogaver(unt); et ipsi eisdem coniugibus eorum consenser(unt) ut supra.
Signum + + man(uum)Anrici Iovario, Iohannis Ricolfi, Ottoni Testore testium. Ibi statim deder(unt) guadiam ipsi Mallaxiverus et Rotefredus eidem Ottoni monach[o, ad partem] ipsius (i) Petri | monacho et abate, quod ipsi et eorum heredes defend(er)e et guarentare abent s(upra)s(crip)tos pratos eidem Petro monacho et abate et suis succesoribus et cui pars s(upra)s(crip)ti monasterii d[ederit ab omni con]tradicente | homine, cum iure; et estiter(unt) ipsimet fideiussores unusque in solidum, in penam dupli ipsius precii. Et insuper professe fuer(unt) s(upra)s(crip)te femine bene esse secure de omni illorum f[aderfio. Ibi] statim gua|diam deder(unt) ipsi Mallaxiverus et Rotefredus eidem Ottoni monacho, ad partem et utilitatem ipsius monasteri quod ipsi nec eorum heredes vel sumissa persona non am(od)o in an[tea egeri]nt nec ca[u]|saverint nec unquam per placitum fatigaverint (j) s(upra)s(crip)tum monasterium nec eius oficiales, de omnibus ipsius viis de quibus erant in placito cum abate ipsius monasterii, que erant in ipso loco [et]| in eius territorio, et quod ipsi nec eorum heredum vel sumissa persona non vetabunt viam illam quam ipsi dicunt esse nova, per quam viam monacis et (k) conversis de ipso monasterio de [Mori]|mondo ibant (l) ad Castelleto et a Pavia; eo vero ordine ut ipsi Malaxiverus et Rotefredus pergant ipsam viam novam, et per viam de ra Plancheta ad comuna illorum de Bro[iro (m). De aliis] (n) | vero viis (o) et de s(upra)s(crip)tis permaneant ipsi Mallaxiverus et Rotefredus, cum eorum heredibus, reservatis item in ipsis duobus viis, scilicet nova et illa de ra Plancheta (p), taciti et contenti. Et de hoc [adinplen]|do estiter(unt) ipsimet fideiussores, in penam de libras quinquaginta.
(SN) Ego Oprandus iudex et missus do(n)ni regis scripsi et tradidi.


(a) Su -e- segno abbr. (tratto orizzontale) superfluo.
(b) Così A.
(c) p(er)tic(as) nell'interlineo.
(d) A Morimodo
(e) Il restauro è condotto sulla base di un'annotazione del verso.
(f) A du
(g) Così A.
(h) -l- corr. da lettera principiata, come pare.
(i) A ipsi
(j) Su -ri- segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(k) et (in nesso) corr. da d(e)
(l) -a- corr. da n, come pare.
(m) B- nel sopralineo.
(n) Integrazione sulla base di B.
(o) A viss, con segno diacritico per i sulla prima s
(p) -h- corr. da c

(1) Cf. LlUTPR. 22.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti