Lombardia Beni Culturali
301

Carta investiture nomine venditionis

1190 ottobre 22, Milano.

Giacomo <de Lanpugnano> , priore del monastero di Morimondo, gestendo due quote a nome del medesimo e la terza per conto dell'ospedale di S. Ambrogio <di Milano> , investe a titolo di vendita Canavo de Porta Iove, di Milano, di tutti quei terreni siti nella villa di Cornaredo e nel suo territorio, dell'estensione complessiva di tre mansi e cinque iugeri, compresi l'honor, il districtus e ogni altro diritto, che erano pervenuti al monastero e all'ospedale per iudicatum ovvero per donazione da parte di Pietro Secede, ora converso del predetto monastero, al prezzo complessivo di centocinquanta lire di terzoli milanesi - da aumentare o diminuire in proporzione se l'estensione risulterà superiore o inferiore a quella indicata - solubili in tre rate, due di venticinque lire da versare rispettivamente a s. Andrea ed entro i quindici giorni successivi a Natale, la terza di cento lire da pagare entro l'ottava di Pasqua; Canavo, da parte sua, dà guadia di rispettare le scadenze fissate, rispondendo degli interessi e delle spese in caso di ritardo nei pagamenti, ponendo come fideiussori Petraccio Alberius, Anselmo detto Nadive nonché Anselmo Preallonus; Giacomo, a sua volta, dà guadia che, nel momento in cui Canavo sarà in grado di provvedere al pagamento dell'ultima rata, farà perfezionare da parte del monastero una carta di vendita secondo le modalità stabilite da un giudice, nonché un analogo documento relativo alla quota di pertinenza dell'ospedale di S. Ambrogio, difendendo nel frattempo i beni alienati, e ponendo come fideiussore Anselmo detto Nadive, di Milano.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 688 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 550-2, n. 251 [B]. Nel verso, di mano del rogatario: C[arta investiture] de r[e]bus in loco Cornaredo pro pretio de libr(is) .CL. tertiol(orum), que res sunt in summa mansos .III. et iuger(a) .V.; di altra mano coeva: Petri Secede (Secebe); di mano del sec. XV: Pro certis bonis de Cornaredo; annotazione tarda, e segnatura Bonomi: 251. MCXC. Investitura.

Cf. BELLINI, Le origini di Morimondo, pp. 24, 62; OCCHIPINTI, Il monastero di Morimondo, p. 544 (nota 56).

La pergamena presenta varie lacerazioni nella parte sinistra nonché una serie di rosicature nel margine destro che interessano la scrittura; si nota altresì, ancora nel lato sinistro, una macchia scura provocata dal trattamento con noce di galla. Rigatura a piombo.
L'attività del notaio può essere indicativamente circoscritta entro il quarantennio 1180-1220; scrive e sottoscrive in diverse circostanze docc. comunali (cf. MANARESI, Gli atti del Comune di Milano, nn. CXLVI, a. 1184, CLXXXIX, CXCII, CXCIII, a. 1195, CC, a. 1197); altre sue attestazioni in ASMi, AD, pergg., cart. 314 (aa. 1202-1204); ivi, cartt. 555 (aa. 1186-1199) e 556 (aa. 1202-1203). L'estremo del 1220 tiene conto di una sentenza consolare del 1220 agosto 20 (BARONI, Gli atti del Comune del sec. XIII, n. LXVII), sfavorevole a Bonapace, figlio del defunto notaio (p. 96).
Sull'ospedale coinvolto nella presente operazione, ubicato 'nel borgo di porta Vercellina di fronte alla basilica santambrosiana presso la chiesetta di San Michele', cf. BORGHINO, L'ospedale di S. Ambrogio, e la bibliografia ivi menzionata a p. 441, nota 1.

(SN) An[n]o dominice incar(nationis) mill(exim)o cent(exim)o nonageximo, undecimo kal(endas) nove(m)bris, indic(tione) nona. Investivit per mercatum nomine vendicionis do(n)nus Iaccobus, prior monasterii de Mo|rimondo, ex parte et per missum ipsius monasterii pro duabus partibus, et item pro hospitali Sancti Ambrosii pro tertia portione tantum, ibi presente et confirmante fr(atr)e Rogerio de Morimondo, | Canavum de Porta Iove, de civitate Mediol(ani), nominative de omnibus illis rebus territoriis iacentibus in loco et fundo Cornaredo, tam in villa quam in finita et territorio, campis, pratis, vineis, bus|[ch]is, zerbis (a), cultis et incultis, per omnia sicut evenerat s(upra)s(crip)to monasterio et hospitali per iudicatum et ordinamentum sive donationem (1) ex parte Petri Secede, qui m(od)o effectus est conversus s(upra)s(crip)ti mon[asterii]; | e[t suprascripte re]s (b) sunt in summa usque ad iugera quadraginta et unam sive mansos tres et iugera .V., cum omni illo honore et districto seu iure quod pertinebat s(upra)s(crip)to Petro Secede, per omnia, inintegrum; et |[si pl]us fuerit debet prefatus Canavus iungere de pretio, et si minus debent s(upra)s(crip)tum monasterium et hospitale diminuere de pretio, et hoc secundum rata; quod pretium totum de s(upra)s(crip)tis mansis tribus et iuger(is) .V. est usque ad |[libras] centum quinquaginta den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) tertiol(orum), de quo pretio debet ipse Canavus solvere libras vigintiquinque in sancto Andrea proximo et item libras vigintiquinque ad quindecim dies post |[n]attivitatem Domini proximam, et libras centum ad octavam Pasche maioris proxime, ita ut per s(upra)s(crip)ta tria constituta sint bene soluti de s(upra)s(crip)tis libris .CL., ut supra l(egitur), salvo iure quod, si plus vel minus fuerit, quod debent | iungere vel [diminu]ere de pretio unus versus alterum secundum rata, sine fraude. Insuper dedit guadiam obligando omnia bona sua pignori prefatus Canavus s(upra)s(crip)to do(n)no Iaccobo priori, et ad partem s(upra)s(crip)ti ho|spitalis, pro solu[tione de suprascripto] (c) pretio toto per s(upra)s(crip)tos terminos, ut supra l(egitur), et quod restituet omne donum et guiderdonum et dispendium quod ab unoquoque de s(upra)s(crip)tis terminis in antea aliquo m(od)o fiet pro s(upra)s(crip)tis den(ariis) exigendis | seu mutuandis, [et exind]e posuit fideiussores et post ter(minum) principales debitores Petratium Alberium et Anselmum Nadive et Anselmum Preallonum; prefatus vero do(n)nus Iaccobus prior, ex parte s(upra)s(crip)ti monasterii | et pro [s](upra)s(crip)to hospitale, dedit guadiam, obligando omnia bona sua pignori, s(upra)s(crip)to Canavo, ita quod quando ipse Canavus paratus fuerit solv(er)e et facere ultimam solutionem, tunc statim faciet vel facere faciet | prefatus do(n)nus Iaccobus prior vel eius successor, ex parte s(upra)s(crip)ti monasterii, eidem Canavo vel suo heredi, talem cartam vendicionis, cum omnibus utilitatibus et cautionibus atque sole(m)pnitatibus (d) que tunc oppus fuerit, d[e]| s(upra)s(crip)tis omnibus rebus, ut supra l(egitur), inintegrum, qualem iudex eiusdem Canavi laudaverit, et interim defendet ab omni persona contradicente, et sp(eti)aliter quod faciet esse tacitum et contentum s(upra)s(crip)tum hospitale Sancti [Am]|brosii in hac vendic(ione), et expressim quod faciet facere ipsum hospitale (e) talem car(tam) de s(upra)s(crip)ta tertia portione eidem hospitali contingente qualem iudex ipsius Canavi laudaverit (f) pro s(upra)s(crip)to pretio et sine [alio]| pretio dato vel adiuncto, sine fraude, et cum omni dispendio s(upra)s(crip)ti monasterii; et inde posuit fideiussorem Anselmum qui d(icitu)r Nadive, s(upra)s(crip)te urbis. Unde due car(te) uno tenore scribi r[ogate]| sunt. Quia sic inter eos convenit. Actum in domo monete Mediol(ani). § De s(upra)s(crip)tis den(ariis) solute sunt libr(e) .XXIIIIor. tertiol(orum).
Interfuere Nazarius Medicus et Monferradus de Aliate et Verganus Spinorella testes.
(SN) Ego Albertus qui dicor Spetiarius iudex ac missus domini Frederici imperatoris tradidi et scripsi.


(a) -i- corr. da segno abbr. a guisa di punto e virgola per (us).
(b) Restauro probabile.
(c) Restauro probabile.
(d) La prima i corr. da altra lettera, forse t.
(e) Su -e segno abbr. (trattino orizzontale) depennato.
(f) A laudavit.

(1) Non si è reperito il doc. relativo.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti