Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

66

<Cartula> commutationis

1023 ottobre 23, Cortenova.

Ambrogio vescovo di Bergamo permuta con Lanfranco del fu Lanfranco conte, da Martinengo, due terre di pertinenza della Chiesa di Bergamo situate rispettivamente in Valle de Braidella presso Conciliarico e in Braida presso la Via Cava, ricevendo in cambio dodici appezzamenti di terra situati in Cortenova, nei vocaboli Subtus Ceredello, Prato de Carello, Ceresiole, Curnale, Pero Veclo e presso San Martino di Spineto (Martinengo).

Originale (A), 469 (B XIV). A tergo, di mano del sec. XIV: Ambrosius, anno . X. Henrici.

Edizione: LUPO, II, col. 513s (excerptum).
Regesto: SAVIO, p. 47.

La pergamena presenta varie macchie ed un foro che compromette la lettura della parte finale delle righe 13-14; mm. 680 x 350.
Indizione anticipata.

(ST) In nomine domini Dei et salvatori nostri Iesu Christi. Henricus gracia Dei imperator augustus, anno | inperii eius decimo, similiter decimo kalendas november, indicione septima. Comutacio bone fidei | nositur esse contractum ut vicem emcionis optinead firmitatem eodemque nessu (a) oblicant contradantes. Pla|cuit itaque et bona convenit voluntatem inter domnus Ambroxius sancte Bergomensis Eclesie venerabilis | episcopus nec non et inter Lanfrancus de Marteningo et filius quondam itemque Lanfranci (b) comes ut in Dei nomine de|beant dare, sicut a presenti dederunt ac tradiderunt vicisim sibi unus alteri in comutaciones nomine. Dedit | in primis is ipse domnus Ambroxius episcopus eidem Lanfranci in causa comutacionis nomine presenti die suo (c) | iure abendum, it sunt dues pecies (d) de terra iuris eadem (e) sancte Bergomensis Eclesie et episcopium, qui sunt constitu|tes in vico Curte Nova. Prima pecia est prativa et campiva insimul tenente, ad locus qui dicitur Valle de Brai|della, prope Conciliarico: coerit ei a mane et meridie ipsius Lanfranci et de heredes quondam Rotepaldi, a sera Regenzoni et Gri|maldi et Aloaldi, a montes via Antica et ipsius Aloaldi; et est cum vicises (f) sues per mensura iusta iuges trex et tab(u)l(a)s quin|decem. Secunda pecia est ad locus qui dicitur Braida (g), prope Via Cava: coerit ei a mane et montes vie, a meridie Iohanni (h), a sera ipsius | Lanfranci; est per mensura iusta pertikes iuiales quadtuor et tab(u)l(a)s quadtuordecem. Quidem ad vicem [[...]] (i) ip|se domnus Ambroxius episcopus a parte sui epescopati iure proprietario nomine abendum ab eodem Lan[franco ...]]|ta (j) et ampliata rex in causa comutacionis nomine sicut lex abet, it sunt duodecem pecia de terra iuris ipsius Lanfran|ci, qui sunt constitutes in eodem vico Curte Nova. Prima pecia est campiva, locus qui dicitur Subtus Ceredello: coe|rit ei a mane Petri, a meridie et montes Sancti Allexandri, a sera Romani; est per mensura pertikes iuiales trex et tab(u)l(a)s quinque. | Secunda pecia non multum longe ad Sancto Martino: coerit ei a mane et meridie Iohanni, a sera Regenzoni, a montes rebus de Spineto; | est per mensura iusta pertikes iuiales octo et tab(u)l(a)s quadtuordecem. Tercia pecia ibi prope, dicitur Prato de Carello: | a mane Ariverti et de suis consortis, a meridie Iohanni (k), a sera Sancti Allexandri; est per mensura iusta iuge una et pertikes iuiales (l) | quinque et tab(u)l(a)s duodecem. Quarta pecia ibi locum: a mane Romaldi, a meridie Ariverti presbiter et Gisemundi, a sera de heredes | quondam Guntardi (m), a montes rebus de Spineto; est per mensura iusta pertihes iuiale quadtuor et tab(u)l(a)s viginti. Quinta pecia | non longe a Sancto Martino: a mane Gumperti et Regenzoni, a meridie Petri, a sera ipsius Sancti Allexandri, a montes rebus de Spineto; | est per mensura pertika una et tab(u)l(a)s quinque. Sesta pecia est prativa, dicitur a Ceresiolle: a mane ipsius Sancti Allexandri, a meridie Iohanni, | a sera Richardi, a montes Stefani; est per mensura iusta pertikes iuiales sex et tab(u)l(a)s duodecem. Septima pecia est prativa | inneodem loco Ceresiole: a mane Gisemundi, a meridie Iohanni, a sera Regenzoni, a montes Stefani; est per mensura pertikes quadtuor et di|midia. Octava pecia (n) ibi prope: a mane Sancti Allexandri, a meridie Iohanni (o), a sera Gumperti, a montes Petri; est per mensura pertike iuiales quinque. Nona | pecia ibi non longe: a mane Petri, a meridie Iohanni, a sera Regenzoni, a montes Romaldi; est per mensura iusta pertikes trex et tab(u)l(as) octo. Decima pecia | dicitur a Curnale: a mane ipsius Sancti Allexandri, a meridie Iohanni, a sera item Iohanni, a montes Petri; est per mensura pertikes septem et dimidia. Undecima | pecia inneodem loco Ceresiole: a mane ipsius Sancti Allexandri, a meridie Iohanni, a sera Ursoni, a montes Romaldi; est per mensura pertikes iuiales octo et tab(u)l(a)s | octo. Duodecima pecia dicitur a Pero Veclo (p); a mane Aimoni presbiter, a meridie Dominici, a sera Iohanni, a montes item Iohanni; est per mensura pertikes iu|iales trex et tab(u)l(a)s trex (q): ax autem rebus ipsis superius dictis et comutatis, una cum superioribus et inferioribus seu cum fines | et accensiones suarum in integrum. Quidem et ut ordo (r) legis deposit (s) et pro ac firmandam (t) et ac previdendam comutatores (u) super ipsis rebus acceserunt Daibertus presbiter | et cimiliarcha de ordinem sancte Bergomensis eadem Eclesie, missus eidem domni Ambroxii episcopi (v), ab eo directo, una simul cum viris | Deum timentes estimatores, corum nomina subter leguntur; quibus eidem Daiberti presbiter et miso paruit et estimatore ipsis disserunt (w) et estima|verunt eo quod nunc (x) presentem meliorata (y) et ampliata causa reciperet (z) is ipse domnus Ambroxius episcopus a parte eidem sui episcopati et Eclesie | quam eidem Lanfranci in comutacione daret, et comutacio inter eis legibus ac firmiter fieri poset. Et spoponderunt se ipsis comutatores sibi unus alte|ri de co superius in comutacione dederunt uni alteri omni tempore iusta legem ab omni contradicentem ominem (aa) defensare promiserunt et pena inter se | posuerunt ut si quis ex ipsis comutatores eorumque heredes vel succesorem se de ac comutacione removere quesierent et non permanserent | innea omnia qualiter superius legitur, tunc componat parte illa qui non conservaverint (bb) ad partem fidem servanti pro pena nomine rebus ipsis in | duplum, sub estimacione in eisdem aut in consimile locis mellioratis quem in tempore fuerint aut valuerint, quia omnia sic inter eis | convenit. Actum castro eodem Curte Nova. Feliciter.
+ Lanfrancus a me facta subscripsi.
Signum # manibus Giselberti qui et Amizo et Grimaldi filii quondam Gaidaldi de vico Rumano (cc) seu Georii de vico Cau|ve, qui super ipsis rebus acceserunt et estimaverunt ut supra.
Signum # manibus (dd) Arlenbaldi et Alberici le (ee) vivente Romana testes.
Signum # manibus Andrei qui et Gezo et Petri seu Adammi teste.
(ST) Ego Lanfrancus notarius scripsi (ff), posstradita cumplevi et dedi.

(a) La prima -s- nell'interlineo.
(b) -fran- nell'interlineo.
(c) A suo | suo
(d) Corretto da due pecie con l'aggiunta delle due -s nei rispettivi spazi residui.
(e) Dopo e- s'intravvede traccia di una lettera, forse i
(f) Lettura dubbia.
(g) Braida nell'interlineo.
(h) -i finale alta corretta su i bassa.
(i) Lacuna per circa 7 lettere, da integrare forse recepit
(j) Lacuna per circa altre 10 lettere.
(k) A Ioh(ann)ii
(l) La seconda -i-, alta, corretta su i bassa.
(m) -a- nell'interlineo.
(n) A pecicia
(o) -i finale alta corretta su i bassa.
(p) Corretto da Vecllo mediante rasura della prima -l-
(q) -r- corretta su -e-
(r) ut or- nell'interlineo e parzialmente su rasura.
(s) deposit nell'interlineo.
(t) firm- su rasura.
(u) Cosė A: si intenda comutationem
(v) -s- nell'interlineo e -pi su rasura.
(w) La seconda -s- corretta su altra lettera, forse i
(x) La seconda -n- nell'interlineo.
(y) Corretto da melliorata con rasura della prima -l-
(z) -re- su rasura e -t nell'interlineo.
(aa) -n- nell'interlineo, corretta forse su segno abbreviativo.
(bb) L'ultima -n- corretta su t
(cc) R- corretta su altra lettera.
(dd) manib(us) nell'interlineo.
(ee) Cosė A per lege
(ff) A scipsi

Edizione a cura di Cristina Carbonetti
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti