Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

7

Cartula comutacionis

1062 novembre, Seriate.

Attone vescovo della Chiesa di Bergamo, che agisce a nome dell'episcopio, permuta con Giovanni del fu Giovanni, da Bergamo, abitante presso porta S. Lorenzo, un castagneto con terreno umido, fuori Bergamo in vocabolo in Arigia Farciana, ricevendone in cambio cinque appezzamenti di terra, uno arabile in Bonate Sopra, vocabolo Sopra il Dordo, e quattro in Castegnate, dei quali uno a vigneto in vocabolo Liscinate e tre arabili in vocabolo Runcine.

Originale (A), 3927 (L XIII). A tergo, di mano del sec. XII: De Boniate Superiori .
Edizione: LUPO, II, coll. 661-62 (excerptum).
Regesto: SAVIO, p. 54.

Pergamena con leggere macchie diffuse; mm. 445/438 x 254.

(ST) Hanni ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milleximo sexageximo secundo, mense november, indicione quintadecima. Comu | tacio bone fidei noscitur esse contractum (a) ut vicem emcionis obtinead firmitataem eodemque necxu oblicant con | traentes. Placuit itaque bona (b) convenit volontataem inter domnus Atto venerabilis episcopus sancte Pergomensis Eclesie nec non inter Iohannes | filius quondam item Iohanni(c) de suprascripta civitate Pergamo, abitator da porta Sancti Laurenti, qui profesus est legem vivere Langobardorum, ut in Dei nomine debeant | dare sicut a presenti dederunt ac tradiderunt vicisim sibi unus alteri pars parti per anc paginam comutacionis nomine tradidderunt. In primis | dedit ipse dominus Atto episcopus da partae suo episcopio eidem Iohanni in causa comutacionis nomine ad proprium abendum id est pecia una de silva | castanea cum area sua cum molia una insimul tenentae iuris ipsius episcopio, quod ęssę videtur in mons foris ipsa civitataem da porta Sancti | Laurenti (d), est ad locus ubi dicitur in Arigia Farciana; et est area ex ipsa silva cum iam dicta molia per mensura iusta perticas iugales | legiptimes tredecem et dimidia; coerit ei ad trex partes reservat sibepiscopio (e) , a sera Sancti Laurenti. Quidem ad vicem rece | pit ipse dominus Atto episcopus a partae sui episcopio similiter in causa comutacionis nomine ad proprium abendum ab eodem Iohannes comu | tatorae suo, id sunt pecies quinque de terra, quattuor in Casteniate et una in Bonatae Superiorae. Iam dicta pecia de terra aratoria | que est in suprascripto loco et fundo Bonatae iacet ad locus ubi dicitur Super Durio; et est per mensura iusta perticas iugales octo et tabules legiptimes | octo: a mane Andrei, a meridie via, a sera Alberti, a montes Pedreverge. Suprascriptis rebus in Casteniate, prima pecia est vites | cum area sua (f) dicitur a Liscinatae: a mane Andrei, a meridie via, a sera Sancti Victoris; et est per mensura iusta tabules legiptimes | treginta quatuor. Secunda pecia est aratoria, dicitur a Runcine: coerit ei a mane Sancti Victoris, a meridie via, a montes Iohanni. Tercia pecia similiter | aratoria est ibi prope: a mane de heredes quondam Agimondi, a meridie Iohanni, a sera Zenoni, a montes via. Quarta pecia aratoria ibi non logne (g)| in Runcine: a mane Iohanni, a meridie via, a montes Rolandi sibeque (h) alio sunt coeraentaes; et sunt totis insimul per mensura iusta perticas iu | gales octo. As denique iam dictis rebus sicut superius legitur nominatis vel comutatis una cum accesionibus et ingresoras earum seu cum supe | rius legitur nominatis vel comutatis una cum accaesionibus et ingresoras earum seu cum superioribus et inferioribus suis qualiter superius legitur | in integrum vicisim sibi unus alteri pars parti per anc paginam comutacionis nomine tradiderunt, faciendum exinde unusquisque (i) de quo | receperunt, tam ipsi quamque et subccesores (j) vel heredes eorum, legaliter proprietario nomine quicquit voluerint aut previderint sine homni | unius alteri contradicione. Et spoponderunt se ipsi cumutatores tam ipsi quamque et subcesoraes eorum vel heredes predictis rebus | quod ad invicem comutacionis nomine tradiderunt in integrum homni taempore ab omni ominem defensarae. Quidem et ut ordo legis | deposcit et ad anc previdendam comutacionis nomine accaeserunt super ipsis rebus ad previdendum, id est Celsus presbiter de ordine | et canonica sancte Pergomensis Eclesie et misus eidem domini Attoni episcopus ab eo directo una cum trex boni homines estima | tores Deum (k) timentes, corum nomina sunt Arnaldo et Iohannes seu Petro, abitatores in suprascripta civitate Bergamo, qui super ipsis rebus am | bulaverunt et estimaverunt; conparuit eorum quod meliorata et ampliata (l) rex reciperit ipse dominus Atto episcopus a partae sui | episcopio quam darae et legibus ipsa comutacio ec fieri poscit (m). De quibus et pena inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut subcceso|res (n) vel heredes eidem Iohanni set (o) de anc comutacionis removere quexierit et non permanserit in ea homnia (p) qualiter superius legitur vel | si ab unumquemquem hominem quisque ab invicem non defensaverit, conponat pars parti fidem servandi pena duplis ipsis rebus | sicut pro taempore fuerint (q) melioratis aut valuerint sub estimacione in consimiles locas. Et propter honorae episcopio meo | mihi inpetit de lege Romana et nec mihi (r) licaead ullo taempore nolle (s) quod volui, set quod ad me ic semel factum vel conscriptum | est inviolabiliter conservarae promito, cum stipulacione subnixa. Unde due cartule comutacionis uno tinorae scriptae sunt. | Actum loco Seriatae prope caput pontae.
Signum # (t) manus suprascripto Iohanni qui anc cartulam comutacionis fieri rogavi ut supra.
Signum # manibus suprascriptorum Arnaldi et Iohanni seu Petri qui super ipsis rebus ambulaverunt et estimaverunt ut supra.
Signum # manibus Hodoni et Iohanni legem viventaes Romana taestes.
Signum # manibus Olrici et Odoni seu Hoctoni testes (u).
(ST) Ego Albericus notarius et iudex scripsi, postradita (v) complevi et dedi.




(a) La prima t su rasura.
(b) Si intenda et bona
(c) Ioh(ann)i nell'interlineo.
(d) Laurenti aggiunto in un secondo tempo in uno spazio lasciato in bianco e risultato troppo ampio.
(e) Cosė A.
(f) vites | cum area sua parrebbe aggiunto in un secondo momento in uno spazio lasciato in bianco, pių ampio del necessario.
(g) Cosė A.
(h) Cosė A.
(i) A un(us)qsq(ue), per omissione del segno abbreviativo sull'asta della prima -q-
(j) Cosė A.
(k) A D(e)um
(l) -p- corretta da l con aggiunta dell'occhiello sull'asta alta sul rigo.
(m) Cosė A.
(n) Cosė A.
(o) Cosė A: si intenda se
(p) -a nell'interlineo.
(q) -n- nell'interlineo.
(r) m corretta su l, con utilizzazione della parte superiore di quest'ultima per i soprascritta in funzione abbreviativa.
(s) A noie
(t) I tratti verticali che compongono il graticcio sono 5 invece che 3, qui e appresso.
(u) -tes nel rigo sottostante presso il margine destro.
(v) A postadita

Edizione a cura di Rita Cosma
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti