Lombardia Beni Culturali
65

Carta commutationis

1186 ottobre 7, Brescia.

Giovanni Affricanus dà a Giovanni *Drubeccus*, preposito della chiesa di S. Giovanni de foris, cento tavole di terra vitata con teges sita a Muratello, che aveva acquistato da Arcemanno *Granarolus* al prezzo di sedici lire di moneta bresciana - a condizione che gli officiali di S. Giovanni versino ogni anno due denari imperiali a titolo di fitto nelle mani di Giovanni Waraccus, effettuando il pagamento a s. Giulia oppure otto giorni prima o dopo -, aggiungendo alla terra quaranta soldi di moneta bresciana, ricevendo in cambio un appezzamento di terra, a campo, pure sito in Muratello, nonché ogni diritto su di esso esercitato dall'anzidetta chiesa, fra cui quello di perce-pirne il fitto annuo, equivalente a tre *denari* imperiali. Infine, gli officiali di S. Giovanni investono a titolo di pegno lo stesso Giovanni Affricanus di un piò della braida sita nelle vicinanze dell'appezzamento permutato, quale risarcimento per i danni arrecati dalla mancata difesa in sede giudiziaria delle prerogative di Giovanni nei confronti di Arcimanno.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 74 [A]. Regesto, Catalogo, III, fasc. 59. Menzione in Synopsis, p. 117 (alla data 1186 ottobre 31), e in Inv. 72, p. 135. Nel verso, di mano del sec. XIII-XIV: Illorum de Sancto Iohanne de foris; di mano del sec. XV: + Istrumentum permutationis cuiusdam petie terre in loco dicto Muratelle. 1186; altre annotazioni tarde, fra cui segnatura del sec. XVII: 438; di mano Boeri: Capsula clausurarum Brixie | 15a.

La pergamena presenta solo modeste abrasioni. Rigatura a secco.

(SN) In Christi nomine. Anno eius mill(esim)o cent(esimo) octuagesimo sexto, indictione quarta, die mar|tis septimo intrante mense octubris. In curte canonicorum eclesie Sancti Iohannis de foris, scita in | suburbio Arcus, Brixie. Inter bone fidei contractus co(m)mutacio co(m)putatur locoque emptionis | et venditionis obligat contrahentes (1). Placuit itaque et bona fide convenit inter Iohannem Af|fricanum et Iohannem, prepositum et offitialem seu presbiterum ecclesie Sancti Iohannis de foris, sacerdote Am|brosio et presbitero Gregorio et presbitero Brixiano necnon et Alberto clerico, eius fr(atr)ibus presentibus et consen|tientibus ac per omnia confirmantibus, insimul co(m)mutare talique modo contrahere. In primis de|dit prefatus Ioh(anne)s Affricanus supradicto Iohanni preposito, vice predicte ecclesie, centum tabulas terre | vidate cum una tegete que iacent ad Murethellas, quam ipse emerat ab Arcimano pro precio se|decim librarum Brixiensis monete, tali vero (a) tenore quod officiales ia(m)dicte ecclesie (b) debeant dare omni anno, in festo sancte | Iulie vel in octava ante seu retro, sine mala occasione, duos bonos denarios i(m)periales ficti Iohanni | Waracco vel eius heredibus aut certo eorum misso, si offitialibus ab eis requisiti fuerint, et sub | pena dupli ficti, qua soluta nulla alia superi(m)posita eis fieri debet (c), inde rato manente | etiam pacto; insuper etiam adiunxit predictis offitialibus in presenti .XL. sol(idos) Brixiensis monete, quia | predicta terra aliquantulum videbatur deterior quam esset illud quod ab eis accepit; promisit etiam predictus | Ioh(anne)s, per se et per suos heredes, ia(m)dicto preposito, vice ecclesie et eius successoribus vel quibus ipsi dederint, | prefatam terram ab omni homine (d) defendere et warentare sub pena dupli da(m)pni, salvo ficto. | Et quidem accepit predictus Ioh(anne)s Affricanus a suprascripto Iohanne preposito et ab eius fr(atr)ibus, in co(m)mutationis | nomine, peciam unam de terra ca(m)piva iuris predicte ecclesie, que iacet in contrata ubi dicitur Murethel|le, cui coheret: a mane reservat in se predicta ecclesia, a meridie terra prefati Affricani de | qua ipse dabat offitialibus ia(m)dicte ecclesie omni anno tres imperiales ficti, a sera est de eadem | terra fictalis et terra iuris Affricani, a monte eiusdem Iohannis et Oprandini Bagii; acce|pit etiam ab ia(m)dictis offitialibus predictos tres imperiales ficti in eadem co(m)mutatione, | et nominati(m) omne ius et omnem accionem quod vel quam ia(m)dicta ecclesia habebat in prefata terra pro qua ipse | dabat ei predictos tres i(m)periales ficti; quam terram et quos denarios ficti predictus prepo|situs et eius fr(atr)es dederunt suprascripto Iohanni in co(m)mutationis nomine pro suprascripta terra accepta ab eo et pro | suprascriptis .XL. sol(idis) qui similiter fu(er)e dati in terra, tali m(od)o ut ipse Ioh(anne)s et sui heredes aut cui ipsi | dederint habeant ipsam ac ipsos, una cum omnibus accessionibus et ingressibus, superioribus et infe|rioribus suis, seu cum omni iure et accione predictis tribus denariis pertinentibus, inintegrum, facien|dum a presenti die, proprietario iure, quicquid voluerint, sine predictorum offitialium vel suorum suc|cessorum contradictione; stipulando etiam promisere ia(m)dicti offitiales, per se et per suos successores, | Iohanni et eius heredibus aut cui ipsi dederint, predictam terram et suprascriptos denarios ab omni homine defen|dere, sub pena dupli evictionis. Insuper ia(m)dicti offitiales investiv(er)e eundem Iohannem | de plodio uno braide sue, quod est iuxta illam que supra dicta est, causa et iure pigno|ris, tali tenore ut liceat sibi in ea resarcire et eius heredibus totum da(m)pnum quod ipsi (e) passi | fuerint, si successores illorum qui pro te(m)pore fuerint seu (f) ipsi inpedirent eos de predicta terra | co(m)mutata (g) cum eis et de tribus imperialibus, quamvis ad minus aliquo in te(m)pore deve|nirent de terra Arcimani, id est (h) etiam si non posset illam eis defend(er)e cum ratione, sine | contradictione ia(m)dictorum offitialium vel suorum successorum. Quia sic inter eos convenit. Unde | duo brevia rogata uno tenore fuere. Actum ut supra. Feliciter. Interfuere | Albertus de domino Ognerio de Nuvolinis, Presbiter de Capitanea, Petrus filius Al|berii de Ponticello, Blancus de Turgnano et Albertus Ballius testes rogati.
Ego Gerardus de Cubiado, Frederici i(m)peratoris notarius, interfui et rogatus hanc | co(m)mutationis cart(am) scripsi.


(a) v(er)o nell'interlineo, con segno di richiamo.
(b) ia(m)dicte ecclesie nell'interlineo.
(c) d- corr. da altra lettera, sovrastata da segno abbr. (trattino orizzontale) a sua volta depennato.
(d) -e corr. su i
(e) -i corr. su e
(f) -u in sopralineo, con segno di inserzione.
(g) A co(m)mutatata, con -ta cassato mediante sottolineatura.
(h) id est nell'interlineo, con segno di richiamo.

(1) Cf. Cod. Iust. 4.64.2.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Irene Rapisarda

Informazioni sul sito | Contatti