Lombardia Beni Culturali
26

Praeceptum Ottonis III imperatoris

1000 maggio 11, Aquisgrana.

Ottone III imperatore, su richiesta di Odelrico, vescovo di Cremona, conferma alla Chiesa cremonese il possesso della corte di Crotta d'Adda, che era stata svantaggiosamente permutata e quindi restituita alla Chiesa stessa con giudizio legale formulato in un placito presieduto da Cessone, messo regio; il sovrano assume inoltre sotto la sua protezione Crotta e la corte di Cella, gravemente danneggiata dalle distruzioni perpetrate da pagani.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 29, n. 26 [B]. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 39. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. X, n. 67 (due esemplari, dei quali uno di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 107 (con data maggio 1).
B č cosė autenticata: (SN) Ego Ramundus notarius huius exempli vidi et hic subscripsi. (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli autenticum vidi et legi et fideliter exemplavi.
Nel margine esterno, in alto a destra, annotazione di mano del sec. XIII: Factum; di mano del sec. XVII: CC.

Edizione: Muratori, Antiquitates, II, col. 967; Cod. dipl. Lang., col. 1722, n. DCCCCLXXX; Stumpf-Brentano, Acta Imperii, p. 356, n. 256; MGH, DDOttonis III, p. 789, n. 360; Falconi, I, p. 285, n. 104.
Regesto: Italia sacra, IV, col. 593; Regesta chronologica-diplomatica, n. 857; Robolotti, Delle pergamene, p. 47 (con data maggio 5); Robolotti, p. 11, n. 90; Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 1223; Astegiano, I, p. 41, n. 74; Wauters, VII, suppl., p. 112; Huebner, n. 1141; Savio, p. 38; Regesta Imperii, III, 3, n. 1363.

Il placito cui si fa riferimento nella narratio del diploma č probabilmente quello che si svolse nel novembre del 998 a Genivolta, menzionato anche nel diploma dello stesso sovrano datato 1001 marzo 25, di cui al n. 27 del Codice Sicardo.
Il titolo che precede il documento e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium de Crotta et Cella
IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. OTTO DIVINA FAVENTE GRATIA | Romanorum imperator augustus. Si ecclesias Dei tranquilla pace tueri studuerimus, | hoc inde nobis provenire certissime credimus quod ab Ęcclesia cottidie nobis deposcitur, ut | ecclesiastice videlicet pacis obtineamus tranquillitate et post temporalis huius imperii | decursum ad eternam perveniamus hereditatem. Quocirca omnium Sancte Dei Ecclesię nostrorumque pre|sentium ac futurorum fidelium comperiat universitas, qualiter ob petitionem domni Odel|rici, Sancte Cremonensis Sedis venerandi pontificis, nostra imperiali auctoritate, prout iuste | et legaliter possumus, confirmamus et firmiter corroboramus suę Ecclesię curtem unam episcopati | eius legaliter pertinentem Crottam nominatam que ab ipsius Ecclesię iure iniusto et incompe|tenti ac nimis inrationabili concambio abstracta fuerat, set nunc iusto et | legali iudicum iudicio in presentia nostri nuncii Cessonis, scilicet nostri dilecti capella|ni residentis in placito, Deo agente ipsiusque sedis debite utilitati prospiciente | recuperatam redditamque constat Ecclesię, ipsis videlicet a quibus iniuste detinebatur commu|tationes inrationabiliter et iniuste inde factas propriis manibus sponte communique | consensu incidentibus ac legali constipulatione penitus refutantibus. Hanc itaque curtem | cum omnibus eius pertinentiis aliamque Cellam nuncupatam, que olim Paganorum persecutione | destructa et funditus deleta fuisse cognoscitur, nunc vero renovari et noviter | a iam dicto pontifice incipitur restaurari, cum omnibus ad se pertinentibus sub nostra defensi|one et tuitionis mundiburdio recipimus, ea videlicet ratione ut nullus dux, episcopus, marchio, comes, vicecomes nullusque publice rei minister vel aliqua nostri | Imperii magna seu parva persona Sanctam Cremonensem Ęcclesiam de prefatis curtibus | aut earum pertinentiis inquietare, molestare vel disvestire sine legali presumat auc|toritate, set imperiali nostro preceptali ac mundiburdiali edicto liceat predicto domino | Odelrico pontifici inclito suisque successoribus de prefatis curtibus liberali potestate | ad usum et utilitatem ipsius Ecclesię facere quicquid velint omnium hominum remota mole|statione et contradictione. Si quis igitur huius nostre auctoritatis preceptum et mundiburdium | infringere aut violare temptaverit, componat et persolvat auri optimi libras | centum, medietatem camere nostre et medietatem iam dicto episcopo Odelrico suisque succes|soribus. Quod ut verius credatur diligentiusque a cunctis observetur temporibus, ma|nu propria roborantes, nostro sigillo iussimus insigniri.
SIGNUM DOMNI OTTONIS (M) SERENISSIMI IMPERATORIS AUGUSTI. | HERIBERTUS CANCELLARIUS VICE PETRI CUMANI EPISCOPI RECOGNOVI (a).
Datum V idus mai, anno dominice incarnationis millesimo, indictione XIII, anno tercii Ottonis regni XVI, imperii V. Actum Aquisgrani, in palatio, feliciter.


(a) -E- in sopralinea.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti