Lombardia Beni Culturali
132

Cartula venditionis

1010 ottobre 29, Montecollere.

Ermengarda contessa, figlia del definto conte Guberto, di legge salica, dichiara di aver ricevuto da Stefano, prete di Montecollere e figlio del defunto Anzeverto, cento soldi di denari buoni d'argento quale prezzo della vendita di un castrum, circondato da fortificazioni e da un fossato, presso Zanengo, in località Castello Novo, con le case, i sedimi, i vigneti ed i terreni aratori, prativi e boscosi ad esso pertinenti, percorsi dalla lamma detta Aviola, che misurano complessivamente duecento iugeri.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 173, n. 130 [B]. Copia autentica inizio sec. XIII, ibidem, p. 191, n. 138 [B']. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 12 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 120 (da B).
B è così autenticata: (SN) Ego Gyardus notarius huius exemplar vidi et hoc scripsi et subscripsi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: XX.

Edizione: Astegiano, I, p. 48, n. 13; Falconi, I, p. 310, n. 116.
Regesto: Robolotti, p. 18, n. 133.

Nelle prime cinque righe alcune lettere sono sbiadite o parzialmente abrase.
Il titolo che precede il documento è in inchiostro rosso.

Carta de Ianingo
In nomine domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi. Enricus, gratia Dei rex, hic in Italia | anno regni eius Deo propitio septimo, quarto k(a)l(endas) nove(m)br(is), indic(tione) nona. Con|stat me Ermengarda cometissa (a), filia bone memorie Vuiberti qui fuit comes, | qui professa sum ex natione mea lege vivere Salica (b), accepisse, sicuti et in presen|tia testium accepi, ad te Stephanus, presbiter de loco Muntecollaro et filius condam Anze|verti, argenti d(e)n(arios) b(on)os sol(idos) centum, finitum pretium, pro castrum unum cum tonim(en) et | fossatum circundatum seu omnibus casis et rebus ad eodem castrum pertinentibus iuris mei, | quam hab(er)e visa sum in loco Ioianingo, locus ubi Castello Novo dicitur, vel ibi circumcir|ca reiacentibus et inde pertinentibus, inter quas percurrit lamma q(ui) dicitur Aviola et sunt | rebus ipsis inter ipsum castrum et iam nominatas sediminas et vineis seu terris arabil(ibus) et | gerbis, pratis et silvis, buscaleis cum areis earum in eodem loco Ioianingo, locus | ubi nominatur Castello Novo, vel ibi circumcirca reiacentibus et inde pertinentibus, insimul | tenente per mensura iugias legiptimas duocenti; coheret ad ipsum castrum seu ab | omnibus rebus, sicut supra legitur, a mane et meridie terra Sancte Marie ep(iscop)io Sancte Cremonensis Eccl(esi)e, a monte | parte rebus Sancte Marie et parte rebus quod pertinet de curte Paulingo (c), quod ego q(ue) s(upra)| Ermengarda comitissa in mea reservo potestate, si ibique alie sint in his omnibus | coherentes. Quod autem suprascriptum castrum seu omnibus casis et rebus iuris mei superius nominatis una | cum accessionibus et ingressoras earum seu cum superioribus et inferioribus earum rerum, qualiter | superius m(en)s(ure) et coherentias l(eguntur) et sunt co(m)prehens(e), inintegrum ab ac (d) die tibi q(ui) s(upra) Stephani presbitero pro | suprascripto pretio vendo, trado et mancipo nulli aliis venditis, donatis, alienatis, ob|nosiatis vel traditis nisi tibi. Insuper per coltellum, festucum notatum, vuantonem et | vuasonem terre seu ramum arboris tibi exinde legiptimam facio traditionem et vestituram, | me exinde foris tollo, vuarpisco et absasito facio et tibi ad tuam proprietatem habendum | relinco, faciendum exinde a presenti die tu et heredibus tuis aut cui tu dederis vel habere | statueris iure proprietario nomine quicquid volueritis sine omni mea et heredum meorum ac proheredu(m)que | mei contrad(itione) vel repetitione. Si quis vero, quod futurum esse non credo, si ego ipsa (e) Erm(en)gar|da co(m)mitissa, quod absit, aut ullus de heredibus ac proheredibus meis seu quislibet op|posita persona contra hanc car(tulam) venditionis ire quandoque te(m)ptaverimus aut eam per covis ingenium in|frangere quesierimus, tunc inferamus ad illam partem contra q(uam) exinde litem intulerimus mul|ta, quod est pena, auro optimo uncias viginti, argenti ponderas XXX. Et quod repe|tierimus et vindicare non valeamus, set presens ha(n)c car(tulam) v(e)nd(itionis) dioturnis te(m)poribus firma et stabilis (f) | permaneat atque persistat inc(on)vulsa cum stipulatione subnixa. Et ad me q(ui) s(upra) Ermen|garda comitissa et mei heredes tibi c(ui) s(upra) Stephani presbitero tuisque heredibus aut cui tu | dederis vel habere statueris suprascriptis casis et castrum seu omnibus rebus, qualiter superius legitur, inintegrum | ab omni homine sint defensatis. Quod si defendere non potuerimus aut si vobis exinde aliquid | per covis ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum iam nominatum castrum seu (g) omni|bus casis et rebus, q(uo)d superius legitur (h), sicut pro tempore fue(r)it melioratis aut value(r)it sub estima|tione in consimile loco. Et bergamena cum atrementario de terra levavi, hanc paginam | Ioh(ann)i not(ario) tradidit et scribere rogavit in qua subter confirmans testibusque ob|(p. 174)tulit roborandam. Actum in suprascripto castro Muntecollare, feliciter. Signum + manus suprascripte | Ermengarde comitisse qui hanc car(tulam) ven(ditionis) fieri rogavi et suprascripto pretio accepi. Signum | ++ manibus Leoni et Martini, lege viventes Salica (b) testes. Signum +++++ | Adammi et Lamperti seu Gandulfi et Lanzoni q(ui) s(upra) (i) Adelberti, testes.
(SN) Ego q(ui) s(upra) Iohannes notarius et iudex sacri palatii, scriptor huius car(tule) venditionis, | post traditam complevi et dedi.


(a) -stat me Ermengarda: integrato nel sec. XIX per mano di Ippolito Cereda in spazio lasciato bianco in B, cf. altra copia del documento, di cui al Codice Sicardo, n. 139.
(b) Salica: integrato per mano di Ippolito Cereda in spazio lasciato bianco in B; cf. nota (a).
(c) B aulingo integrato con P- per mano di Ippolito Cereda.
(d) -c corretta da -b
(e) -a corretta da -e
(f) et stabilis scritto nel margine dal redattore di B.
(g) Segue cum in sopralinea di mano di Ippolito Cereda.
(h) B omette restituamus o altra espressione simile.
(i) s(upra): così B, forse errata trascrizione di et tironiano; cf. anche altra copia del documento, di cui al Codice Sicardo, n. 139.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti