Lombardia Beni Culturali

Libellus

1035 giugno, Moscazzano.

Adalberto, levita della Chiesa bergamasca, e suo fratello Oddo, figli di Rotepaldo di Castel Gabbiano, cedono in proprietà a Ubaldo, vescovo di Cremona, tutto quanto essi possiedono, nelle ville di Publica, Trezzolasco e Vidolasco, di diritto dell'episcopio, cioè il beneficio di Enrico, figlio di Tebaldo, un appezzamento in località Albaule, coltivato da Rodolfo e Graziano, dodici iugeri in località Rotaningo e altrettanti in Pozale, e ricevono a titolo di beneficio ogni reddito derivante da tali beni, ad eccezione di quanto pertiene ad districtionem comitatuts che rimane di competenza del vescovo.

Originale, BSCr, LC, pergg., n. 43 [A]. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 41 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni); sc. 15, non numerata (con data 1036). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 169.
Sul verso annotazione di mano del sec. XII: Libellum in Muscaciano et in Blanconia de .C. iugeribus iuris episcopi Cremonensis; annotazione di mano del sec. XIII-XIV: de .C. iugera terre episcopi Cremone; annotazione di mano del sec. XIX, probabilmente di mano del primicerio Antonio Dragoni: Anno nono dell'imperatore Corrado, in numero anno 1035 mense iunii (mense iunii di altra mano) Ubaldo II dal 1031 al 1073.

Edizione: Falconi, I, p. 426, n. 164.
Regesto: Robolotti, p. 23, n. 187; Astegiano, I, p. 66, n. 70; Savio, p. 51 (con data 1035 o 1037).

La pergamena, complessivamente in buono stato di conservazione, presenta una smangiatura lungo il margine destro che interessa le righe 4-10.
Il notaio è molto scorretto.
Il millesimo, calcolato secondo gli anni di regno indicati, non concorda con l'indizione che dovrebbe essere III, non V.
Tra le due possibili datazioni, si è deciso di seguire quella secondo gli anni di regno, come già praticato da Astegiano e Falconi.

(SN) In nomine d(omi)ni D(e)i et salvatoris n(ost)ris Iesu Christi. Conradus gracia(m) D(e)i inperator agustus, anno in|perii eius D(e)o p(ro)picio nono, m(en)se iunius, ind(ictione) q(ui)nta. In Cristi (a) nomine placuit adq(ue) convenit in|t(er) Rogerio, fili(us) q(uon)d(am) La(n)franki, de loco Barianno, nec non int(er) Vuinizo, fili(us) q(uon)d(am) Vuidoni, et Golfolda, | filia q(uon)d(am) Vuilielmi, iugalibus et genetrixi ipsius Rogeri, ut in D(e)i nomine debead dare, sicut a p(re)senti |[de]dit ipse Rogerio eorum Vuinizoni et Golfoldi iugalibus a fito censo rede(n)du(m) libelario nom[ine]|[u]sq(ue) ad annos viginti et novem expleti, oc sunt rebus, [fi]nibus, t(er)ritoriis suo beneficio iuris | episcopio (b) Sancte (c) Cremonensie Eglesie, q(ui) sunt positis in loco et fundo [Mus]cacianno et in loco et fun|do Blaconia vel in eorum ecemcis (d) et p(er)tine[n]ciis, nominetive ipsis rebus omnibus in suprascriptis lociis, fundis Musca|cianno et Blaconia v(e)l eorum ecemcis (d) et p(er)tinencis, q(uo)d ipse Rogerio in beneficio d(e)ti(n)et da parte ipsius | episcopio Sante (e) Cremonensie (f) Eglesie om(n)ia et ex ou(m)nibus (g) inin(tegrum). Et sunt reb(us) ips(is) in p(re)dictis locis | et fundis Muscacianno, Blaconia vel in eorum ecemcis (d) et p(er)tine(n)cis p(er) m(en)sura iusta iuges leiptimes | cemtu(m). Ea (h) racione uti am(m)odo ipse Vuinizo et Golfolda iugalibus suoru(m)q(ue) (i) eh(ere)d(e)s usq(ue) inxi (j) veginti | nove annos expletos s(upra)s(crip)tis rebus in ia(m) dictis locis et fundis M(us)cacianno et Blaconia vel eorum ecemcis (d) et p(er)ti|ne(n)cis una cu(m) haccesionib(us) et ingresoras earu(m) seu cu(m) superiorib(us) et inferiorib(us) earu(m) reru(m), qual(iter) sup(ra) l(egitur) et | sunt conprensis, inin(tegrum) abere, debere (k) debeant et faciant exinde ex finibus earum rerum vel censu(m) q(ui)b(us) exin|d(e) annul(iter) (l) Dominus dedit, q(ui)qit (m) eorum fuerit oprotunu(m) (n) sine om(n)i ieide(m) (o) Rogerii suique eh(ere)d(e)s contrad(ictione), ita ut | p(er) eis meliorentur na(m) non peiuremtur. Et p(er)solvere exind(e) (p) debeant singulis (q) annis p(e)r om(n)i festivitate(m) s(an)c(t)i | Martini inter trex die antea aut inter (r) trex postea vel in ipsa misa ficto censo arigentu(m) d(e)narios bonos Me|dielensiis soli(dos) veginti (s), dati et (t) confidati ipsi d(e)narii in s(upra)s(crip)to loco (u) M(us)cacianno ante eglesia de ipso loco (u) M(us)ca|cianno, q(uod) est d(e)ficata (v) in nore (w) beati Petri, ipsius (x) Rogeri aut suos eh(ere)des vel eorum miso sibi parati fuerint ad raci|piendu(m) p(er) se ips(is) Vuinizo et Golfolda iugalib(us) aut suis eh(ere)d(e)s vel eorum miso alia sup(er)inposita eis non fiant. | Pena vera (y) int(er) (z) se pusuerunt, ut q(ui)s ex ips(is) aut eorum eh(ere)dibus non conpleverint om(n)ia, qual(iter) sup(ra) l(egitur), | vel si tolere aut relaxare voluerint ante s(upra)s(crip)tis vigin--ti (aa) et nove annos expleti, t(un)c con|ponat par ex parti fidi servandi pena argentu(m) libras cemtu(m). Und(e) dui libeli | uno tinore scripti sunt. Hactu(m) intus castro s(upra)s(crip)to M(us)cacianno.
Sinu(m) + ma(n)u(s) s(upra)s(crip)to Rogeri qui unc libelo u(t) s(upra) fieri rogavi.
Sinu(m) +++ manib(us) Auprandi et Osberti seu Vuarneri, testis.
(SN) Ego Benedicto not(arius) sacri palacii scripsi, | postradito conplevit et d(e)dit.


(a) Così A.
(b) -s- con segno abbreviativo superfluo.
(c) A scante con segno abbreviativo su c
(d) Così A.
(e) Segno abbreviativo superfluo su -e
(f) Così A.
(g) Così A.
(h) -a corretta da -o
(i) -o- in sopralinea.
(j) Così A.
(k) -r- corretta da -a-
(l) Così A.
(m) Così A.
(n) Così A.
(o) Così A.
(p) A exde senza segno abbreviativo.
(q) A sigulis senza segno abbreviativo.
(r) A t(er)
(s) La prima -i- corretta da altra lettera.
(t) Segue ripetuto et
(u) A lo
(v) Così A.
(w) Così A.
(x) La seconda -i- con segno abbreviativo superfluo.
(y) Così A.
(z) int- corretto su altre lettere.
(aa) Lo spazio, lasciato intenzionalmente bianco, è occupato dalla rasura di una lettera.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti