Lombardia Beni Culturali

Cartula promissionis

10<6>5 febbraio 14, Cremona.

Il conte Uberto, figlio di Uberto senior, di legge salica, promette ad Ubaldo, vescovo di Cremona, che non ostacolerā il diritto del vescovo di Cremona a dimorare in una casa, dotata di solaio, cantina, pozzo, giardino, orto e cortile, edificata su un appezzamento di terra di proprietā del vescovo, sito nella cittā di Pavia, presso il monastero di S. Felice, sul quale vi č anche una chiesa dedicata a S. Giovanni. Uberto riceve dal vescovo Ubaldo a titolo di launechild una crosna.

Originale, BSCr, LC, pergg., n. 42 [A]. Copia sec. XVIII, Negri, c. 134v. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 58. Regesto inizio sec. XIX, Dragoni, Memorie, p. 1040 (con data 1044). Copia inizio sec. XIX, Dragoni, p. 183 (con data 1004). Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 56 (due esemplari uno dei quali di mano di Odoardo Ferragni); Cereda, sc. 15, non numerata (con data 1008 14 febbraio). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 166 (con data 1034).
Sul verso annotazione di mano del sec. XII: + Carta de donicali domo episcopi Cremonensis in civitate Papie cum capella in honore Sancti Iohannis iuxta monisterium Sancti Felicis; annotazione di mano del sec. XIII-XIV: § de ecclesia Papie; annotazione di mano moderna, probabilmente del sec. XIX: Obligatio hospitandi episcopum Cremone; Charta promissionis et oblicationis; annotazioni di mani diverse del sec. XIX: Secolo XI. (...) Carta del 14 febbraio dell'anno 1004, fatta in Cremona a rogito del notaio Amizone con cui Uberto figlio altro Uberto di Pavia conte promette al vescovo di Cremona Ubaldo ed a suoi successori e missi di tenere sempre a loro disposizione, perchč possano prendervi ospizio, una casa in Pavia di ragione del vescovato di Cremona et posto presso il monastero di S. Felice, la quale casa č posta sopra una pezza di terra su cui evvi pure dedicata e consecrata la chiesa di S. Giovanni con brolo, orto, corte.; Vedi Muratori, Antiq. Med. Aevi, Tom. II, pag. 421, col. A.

Edizione: Muratori, Antiquitates, II, col. 421 (con data 1004); Falconi, I, p. 424, n. 163 (con data 1035 o 1065 febbraio 4).
Regesto: Robolotti, p. 23, n. 184 (con data 1034); Astegiano, I, p. 66, n. 69 (con data 1035 o 1065); Savio, p. 51.

Il notaio, che ha un dettato piuttosto scorretto, ha con ogni probabilitā omesso parte dell'indicazione del millesimo: il vescovo Ubaldo risulta infatti a capo della diocesi cremonese tra il 1031 ed il 1067. In questo periodo l'indizione III cade nel 1035 e nel 1065. La seconda data č da preferire all'altra possibile, considerando le testimonianze dell'attivitā del notaio rogatario Amizo e del giudice Umfredus che sottoscrive: Amizo risulta attivo tra il 1046 ed il 1085, mentre il giudice (e notaio) Umfredus compare per la prima volta nel 1052.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo sexagesimo (a) quarto, quarto decimo die mensis februarii, ind(ictione)| tercia. Vobis domno Hubaldo, ep(iscop)o ep(iscop)io S(an)c(t)e Cremonensis (b) Eccl(esi)e, ego Ubertus, filius item | Uberti, comes, q(ui) professus sum lege vivere Saliha(m), p(resens) p(resentibus) dixi: Promitto et oblico me ego q(ui) s(upra) Ubertus | una cu(m) meis eredibus ac proeredibus vobis s(upra)s(crip)to domno Hubaldo ep(iscop)o vestrisque successorib(us), ut, si vos aut | vestris successoribus sive vestri missi vennerint in civitate Papia (c), ut ego predictus Ubertus aut meis ere|[d]ib(us) ac p(ro)eredib(us) vel nostri missi n(on) abem(us) vobis vetare ospicium ad abere, sicut nuper solitus fuisti abe|re et vestris antecessoribus, in pecia una de t(er)ra iuris s(upra)s(crip)to ep(iscop)io S(an)c(t)e Cremonensis Eccl(esi)e, que e(ss)e vi|detur infra s(upra)s(crip)ta civitate Papia, prope monesterio S(an)c(t)i Felicis, et e(st) ipsa pecia de terra cu(m) in | parte eccl(esi)a que e(st) dedicata et c(on)secrata in onore S(an)c(t)i Ioh(ann)i et casa solariata atque t(er)ra|nea, eciam puteu(m) sive broilo sup(er)abente, et in parte curte et orto. Et abeo retinere (d) | et meliorare ego predictus Ubertus et (e) meos ered(e)s ac p(ro)ered(e)s predicta eccl(esi)a et ia(m) dictis casis. | Et n(on) abemus ingumberare predicta pecia de terra, sicut supra no(min)ata est, in illa parte p(ro) q(ui)d vos | s(upra)s(crip)tus domn(us) Hubaldus ep(iscop)us nec vestris successoribus sive vestri missi predictum onorem p(er)datis de s(upra)s(crip)tum | ospicium. Et si ego p(re)no(min)atus Ubertus aut meis eredib(us) ac p(ro)eredib(us) c(on)tra hec fece|rim(us) que supra leguntur et ita n(on) adimpleverimus, t(un)c oblicavi co(m)ponere ego s(upra)s(crip)tus | Ubertus aut meis eredibus ac proeredibus vobis s(upra)s(crip)to domno Hubaldo ep(iscop)o v(est)risq(ue) succes|soribus s(upra)s(crip)ta pecia de t(er)ra, sicut supra no(min)ata est, in duplum in c(on)simile loco et in|super multa, q(uo)d est pena, auro optimo uncias decem et argenti ponderas viginti. Et quod repecierimus vindicare non valeamus, set presens hac car(tula) promissionis dioctur|nis te(m)poribus firma et stabilis p(er)maneat inc(on)vulsa cu(m) stipulacione subnixa. | Quidem et ad c(on)firmanda(m) hanc promissionis car(tulam) accepi ego q(ui) s(upra) Ubertus a vos | s(upra)s(crip)tus domn(us) Hubaldus ep(iscopu)s exinde launechilt crosna una ut hec mea promissio | ut supra l(egitur) in vos v(est)risq(ue) successoribus om(n)i te(m)p(o)r(e) firma et stabilis permaneat. | Et bergamena cu(m) atramentario d(e) (f) t(er)ra levavi pagina(m) Amizoni notarius tradi et | scribere rogavi in qua ecia(m) subt(er) c(on)firmans testib(us) que obtulit roborandam.
Actu(m) in s(upra)s(crip)ta civitate Cremona, feliciter.
(S) Ego Umfredus iudex sacri palacii rogat(us) s(ub)s(crips)i.
Signu(m) +++ manibus Adraldi et Asprandi seu Ada(m)mi, lege(m) viventes Saliham | testes.
Signu(m) ++++ manibus Pagani et Arimundi seu Beneincase atque Vuidoni, testes.
(SN) Ego q(ui) s(upra) Amizo notarius sacri palacii scripsi, post tradita | co(m)plevi et dedi.


(a) A omette sexagesimo
(b) A Crecremonensis
(c) Papia in sopralinea.
(d) -ti- in sopralinea.
(e) e- corretta da altra lettera.
(f) om(n)i - d(e) su rasura.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti