Lombardia Beni Culturali

Capitolo Minore - Decumani

3

Iordani Mediolanensis archiepiscopi constitutio

1116 febbraio 16.

Giordano arcivescovo di Milano, a seguito richiesta di Stefano prete, camerario e preposito dei decumani della chiesa maggiore, concede ai decumani stessi, che desideravano riunirsi a vita comune, le offerte fatte dai fedeli all'altare di S. Biagio posto sul lato destro della chiesa, a condizione che in perpetuo essi amministrino dette offerte per la vita comune, si prendano cura dell'altare e scelgano uno di loro che se ne occupi personalmente e sia cappellano dell'arcivescovo. Ogni anno sono tenuti a dare all'arcivescovo, nella festività di san Biagio, sessanta candele, ricevendo dall'arcivescovo due pranzi nelle festività rispettivamente dell'Annunciazione e dell'Assunzione della Vergine Maria. Successivamente, prima l'arcivescovo Olrico, poi Oberto sottoscrivono confermando la concessione.

Originale, ASMi, F. R., pergg., cart. 379, n 2 [A].Copia del sec XVI in Biblioteca Ambrosiana in Milano, Fr. Castelli, Quodlibet , N 295b Sup. , c. 35 [B]. Copia del sec XIX in Archivio di Stato di Milano, Fondo Autografi, Arcivescovi, cart. 15, s. n. [B']. Copia della fine del sec XVIII in Biblioteca Ambrosiana in Milano, G. C. Della Croce, Cod dipl Mediol., I 8, p. 95, da B, con data febbraio 14 [C] Citato in ASMi , Fondo Autografi, Arcivescovi, cart. 15. Regesto in ASMi, Catalogo delle pergamene , vol III, fasc. 52. Registro del 1711, cart 236, c. 1r. Sul verso, della stessa mano, scrittura illeggibile; di mano del sec XIII Carta quomodo dominus archiepiscopus Mediolani debet dare duo prandia canonicis decumanorum et ipse debet habere ab ipsis candellas LX. Annotazioni tarde.

Edizione: G. GIULINI, Memorie, VII, p 81, da B, con data 1113 (per errore tipografico).
Regesto: F. SAVIO, Gli antichi vescovi, Milano, p 473; A. PALESTRA, Considerazioni, in "Ricerche Storiche sulla Chiesa Ambrosiana", 1971, p 148; A. M. AMBROSIONI, Gli arcivescovi e la carità, in La carità a Milano, p 53 e nota 14.
Cit.: G. GIULINI, Memorie, IV, p. 445, M. MAGISTRETTI, Beroldi Mediolanensis ecclesie,p. 133, nota 13, p. 172; ID., Del "Quodlibet" di Francesco Castelli, in "Arch. St. L.",1918, p. 7, n 9; G. L. BARNI, Milano verso l'egemonia, in Storia di Milano, ed. Treccani, III, p. 315; E. CATTANEO, Istituzioni ecclesiastiche Milanesi, in Storia di Milano, ed. Treccani, IV, p. 714; E. CAZZANI, Vescovi e arcivescovi, p. 137; E. CATTANEO, La vita comune del clero, in "Aevum", 1974, fasc. III-IV, p. 295; A. M. AMBROSIONI, Oberto da Pirovano, p. 83; ID., Dagli albori del sec XII, in Diocesi di Milano, I, p. 206.

Pergamena di mm 320/310 x 502/500; tracce di rigatura a secco.

+ Iuste petitioni prebere consensum et presentis vite subsidium et venture cognoscitur habere premium; qui enim | fratri iusta postulanti benivolentie consensum accomodat per caritatem que bonorum omnium est conexio, presen|tium quidem incolumitatem comparat, futuram vero felicitatem sibi conciliat, unde Salvator: 'Omni, inquit, petenti | da', sicut enim odii (a) venenum boni totius exterminium est, sic caritatis odorifera virtus vas totius boni et | insolubile vinculum est. Inde procedit a prelatis utile regimen in subditos, prelatis a subditis redditur obedientie | iocunditas, fratribus obsequii mutui communicatur benignitas.Cuius virtutis emulator domnus Iorda|nus archiepiscopus sibi subditis dilectionis exhibet fructum, fru[c]tu dilectionis a subditis sibi vendicat reveren|tie debitum. Cum igitur presbiter Stephanus qui et camerarius, fratrum prepositus qui dicuntur Decumani Beate Ma|rie ecclesie maioris a prefato archiepiscopo flagitaret ut sua dignatione congregationi sue concederet altare Beati | Blasii, quod est in parte dextera eiusdem ecclesie maioris, huic petitioni libenter adquievit domnus archiepiscopus; |concessit itaque ipsum altare Beati Blasii presbitero Stephano et sue congregationi scilicet decumanorum, consensu vel | consilio ordinariorum ut ipsi altari perpetuo ministrent et totam oblationem eius habeant in communi vita eam | ponentes, hoc tenore ut specialiter eligatur unus fratrum decumanorum scilicet qui curam ministerii predi|cti altari suscipiat et (b) sit capellanus archiepiscopi et successorum eius ipse frater electus et qui post eum electi fue|rint ad ministerium ipsius altaris hoc eciam tenore ut unoquoque anno in festo beati Blasii solvant archi|episcopo et successoribus eius sexaginta candelas de oblatione altaris. De eadem etiam oblatione habeant unoquoque | anno duo prandia que archiepiscopus debet eis pro canendis psalmis, alterum ante natale Domini, in festo beate | Marie adnunciationis, scilicet alterum in augusto mense, in assumptione beate Marie. Ego Iordanis Dei gratia | Mediolanensis archiepiscopus predicti altaris concessionem facio tibi presbitero Stephane fratribusque tuis decumanis in communi | vita degentibus vestrisque successoribus ut sine mea meorumque successorum contradictione ipsi altari ministretis eiusque ob|lationem habeatis ita tamen ut conditiones superius dictas fideliter solvatis, idest ut unus ex vobis semper eligatur qui | fideliter ministret altari quique ut fidelis capellanus mihi meisque successoribus fideliter ministret, quem eciam statuo benedictionem capellani habere et ut alias condiciones predictas faciatis. Que, si contempseritis vel in parte vel in toto, | sit irritum et inane quicquid a nobis in hac concessione factum est, nisi digne emendaveritis vos et successores vestri. |Si quis temerario ausu hanc constitutionem violare (b) temptaverit, anathema sit. Decumani de cetero querant ab archiepiscopo (c) duo illa prandia de quibus superius dictum est. Factum est hoc anno incarnationis dominice millesimo centesimo XVI, indictione nona, mense februario, XIIII kalendas marcii.
+ Ego Iordanis Dei gratia archiepiscopus a me facto subscripsi (d).
+ Ego Olricus archipresbiter et vicedominus subscripsi.
+ Ego Amizo diaconus subscripsi.
+ Ego Henricus diaconus a me facto subscripsi (e).
+ Ego Olricus gratia Dei archiepiscopus confirmando subscripsi.
+ Ego Obertus archiepiscopus subscripsi (f). (SID)

(a) odii corretto su odius
(b) Segue rasura di tre lettere.
(c) ab archiepiscopo nell'interlinea.
(d) La sottoscrizione dell'arcivescovo sulla sinistra della pagina.
(e) Ego Olricus - Ego Henricus sotto la sottoscrizione dell'arcivescovo.
(f) Le sottoscrizioni degli arcivescovi Olrico e Oberto, che sottoscrivono successivamente a conferma, sono sulla destra.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti