Lombardia Beni Culturali
76

Carta libelli

1161 marzo 14, Milano.

Guidoto detto Casina di Milano insieme alla moglie Alegrancia dà a titolo di livello perpetuo senza obbligo di corrispondere alcun fitto ad Amizone, abate del monastero di S. Ambrogio, tutte le case e le terre da loro tenute in Origgio, nella villa, nel castrum e nel suo territorio sulle quali è solito riscuotere il fitto annuo di sedici moggia di biada, secondo la misura di Milano, un modiolum quadrageximalem, quattro soldi di denari, ventiquattro polli e quattro pasti; ricevendo per il livello quaranta lire e mezza di terzoli di denari milanesi d'argento, dieci delle quali provengono dal lascito disposto in favore del monastero da Leonardo de la Cruce, sei e mezza da Niger Scachabarozo, quaranta soldi da Camosio de Erminulfis, altri quaranta soldi da Arnaldo Lazaroni, mentre altre sei lire provengono dalla riscossione del fitto di Guilizone de Pudriano e altri quaranta soldi dagli homines de loco Montenate in seguito alla vendita di un fitto insistente su un appezzamento di terra a Montenate. Infine Guidoto dà guadia all'abate che difenderà i suddetti beni e pone come fideiussore suo cognato Enrico il quale si obbliga per le liti che potrebbero sorgere nei successivi cinque anni.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 312, n. 125 [A]. Regesto: Giorgi, Registro, p. 234 e Rubrica, c. 23v. Nel verso, di mano del sec. XIII: Carta de rebus de Udulucto. Riferimenti agli Exemplaria diplomatum del Giorgi; annotazione del Bonomi: MCLXI; segnatura e data cronica in lapis di mano del sec. XIX.

Regesto: PURICELLI, pp. 751-752.

La pergamena presenta numerose ed estese abrasioni, macchie scure di piccole dimensioni e inchiostro sbiadito in più punti; sono, inoltre, presenti tracce di rigatura e marginatura a secco e sottolineature seriori a inchiostro e matita rossa.
Il segno di tabellionato reca inscritto il nome del notaio.

L'unità di misura del piccolo moggio quaresimale non ritorna nella documentazione milanese edita, di epoca coeva, nè tantomeno nei manuali e negli studi di metrologia lombarda. Insoliti sono il diminutivo, che potrebbe far pensare a un'unità inferiore rispetto al moggio milanese (v. anche staio/sterolo), e il mancato riferimento al tipo di cereale da consegnarsi. L'aggettivo potrebbe riferirsi alla data di consegna: nei documenti più tardi, infatti, si trova talvolta la prima domenica di quaresima come termine di riscossione dei canoni.

(SN) Anno dominice incarnationis milleximo centeximo sexageximo primo, quartodecimo die mensis martii, indic(ione) nona. Placuit atque convenit inter | Guidotum qui d(icitu)r Casina, de civitate Mediol(ani), et Alegranciam, uxorem ipsius Guidoti, ipsi Alegrancie consentiente suprascripto Guidoto viro suo et, ut (a) legis (1) | admonet auctoritas, per interrogationem Anrici de Puteobonello, fratris suprascripte Alegrancie, et Arnaldi iudicis et missi donni regis qui d(icitu)r Grassus, a quibus interrogata et dilligenter | inquisita est ipsa Alegrancia si super hunc contractum aliquam patiatur vim an non, in quorum et testium presentia manifestavit se super hunc contractum nullam vim pati set sua (b) | bona spontanea voluntate hanc libelli cartam visa facere est et etiam manifestavit se bonum habere consultum in alia parte - unde carta consulti suprascripte Alegrancie de li|bris quadraginta de denariis ibi visa fuit, quod consultum est in prato et sedimine insimul se tenente in loco et fundo Arculi et in casa una ipsius Guidoti de Platea cum medietatem | curtis - necnon, ex altera parte, inter donnum Amizonem, abbatem ecclesie et monasterii Sancti Ambrosii, scite infra fossata civitatis Mediolani, ubi eius sanctum requiescit corpus, ad par|tem et utilitatem ipsius monasterii, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti dederunt (c) suprascripti iugales eidem abbati ad partem et utilitatem ipsius monasterii | ad habendum et tenendum sine ullo ficto reddendo, libellario nomine, usque inperpetuum, hoc est omnes casas et res territorias quas habere et tenere visi sunt in loco et fundo Udulu|cto, in villa et castro et eius territorio, et ex quibus rebus solitum est exire fictum omni anno de blava modia sedicim ad mensuram Mediol(ani), siccalis et panicum, et modiolum unum qua|drageximalem et solidos quatuor de denariis et pullos viginti et quatuor et pastos quatuor; ea ratione et tenore ut amodo in (d) antea habere et tenere debeat suprascriptus abbas et eius successores seu cui dederint, ad partem et utilitatem suprascripti monasterii, suprascriptas res omnes, ut supra l(egitu)r, et facere exinde tam superioribus quam inferioribus seu cum finibus et accessionibus | suis, inintegrum, libellario nomine, quicquid eis fuerit utile sine alicuius contradictione. Et promiserunt et etiam guadiam dederunt suprascripti iugales eidem abbati ad partem et utilitatem | ipsius monasterii ita quod una cum suis heredibus defenderint et guarentabunt suprascriptas res omnes, ut s(upra) l(egitu)r, ab omni homine, omni tempore, usu et ratione seu lege, ipsius abati suisque succes|soribus seu cui dederint in penam dupli infrascripti precii. Et pro suprascriptis rebus professi sunt suprascripti iugales acceppisse ab eodem abbate argent(i) denariorum bonorum Mediol(anensium) terciolorum libras quadra|ginta et dimidiam, ex quibus iudicavit Leonardus de la Cruce eidem monasterio libras decem et Niger Scachabarozo libras sex et dimidiam et Camosius de Erminulfis solidos quadragin|ta et Arnaldus Lazaroni solidos quadraginta, et Guilitionus (e) de Pudriano (f) dedit libras sex pro ficto quod emit ab ipso monasterio ad la Trebiam, et homines de loco Montenate dederunt | solidos quadraginta pro denariis duodecim fictum quod emerunt a suprascripto monasterio in ipso loco Montenate.Quia sic inter eos convenit. Actum in suprascripta civitate.
Signa ++ manuum suprascriptorum iugalium, qui hanc cartam ut supra fieri rogaverunt.
Signum + manus suprascripti Anrici, fratris suprascripte Alegrancie, qui eam interrogavit ut supra et ad hanc cartam confirmandum manus imposuit.
Signa ++ (g) manuum Guilielmi Casine, Anzifredi de la Cruce, Oprandi Brachi, Guitardi Rubei et Manzoli, testium. Ibi statim, coram ipsis testibus, dedit guadiam ipse Guidotus eidem abbati, ad partem | suprascripti monasterii, ita quod defendet et guarentabit una cum suis heredibus suprascriptas res omnes, ut s(upra) l(egitu)r, ab omni homine, omni tempore, usu et lege eidem monasterio et cui dederit; unde posuit fideiussorem suprascriptum Anricum cognatum suum, qui ob hoc se obligavit tantummodo de his discordiis que exinde apparuerint infra hos quinque annos proximos. Et etiam ibi visa fuit carta donationis quam Paganus, filius emancipatus suprascripti Guidoti, fecit eidem Gui|doto de omnibus rebus quas habebat ad requirendum contra suprascriptum Guidotum vel res eius per faderfium ex partem quondam Belvisi matris eius Pagani.
(S) Ego Ariprandus iudex interfui et rogatus subscripsi.
(SN) Ego Arnaldus Carentionus sacri palatii notarius hanc cartam scripsi.

(a) ut nell'interlineo, con segno di inserzione.
(b) sua nell'interlineo, in corrispondenza di mea depennato.
(c) Precede dedit espunto.
(d) Segue -t espunto.
(e) -tionus nell'interlineo in corrispondenza di -elmus depennato.
(f) Correto da Pudrianiamo con -iam- espunte.
(g) Il numero dei segni non corrisponde a quello delle persone.

(1) Cf. LIUTPR. 22.

Edizione a cura di Marta L. Mangini
Codifica a cura di Marta L. Mangini

Informazioni sul sito | Contatti