Lombardia Beni Culturali
8

Breve terrarum

1181 ottobre 22 e 23, Montebello.

Alla presenza di Giovanni, abate del monastero di S. Ambrogio, di Giovanni de Besozo, monaco dello stesso monastero, di Alderico de Bonna, console di Milano, e di Vifredo Grassus, procuratore del monastero, i fratelli Rubaldo de Comite e Anselmo e i fratelli Enrico de Montebello e Teubaldo descrivono sotto giuramento quindici terreni - tra terre, prati, campi e boschi - dettagliatamente elencati e descritti, per complessivi quindici mansi, tre iugeri, cinque pertiche e tre tavole, misurati dal notaio Catius de Bonna, che il monastero possiede in Montebello e in quel territorio, in quella curia e nella curia di Cerexola e che rendono un fitto annuo di sedici moggi e cinque sestari di frumento, secondo la misura di Milano, consegnato a Pavia sulla riva del Ticino; il giorno successivo Allo de Comite ripete sotto giuramento la stessa dichiarazione già resa dai propri fratelli.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 313, n. 200 [A]. Regesto del 1738 in Giorgi, Registro, c. 488; del 1739 in Giorgi, Rubrica, c. 27r.
Nel verso, di mano del notaio, § Breve terrarum de Montebello que iacent ad Cerexolam; di mano diversa coeva, § Breve terrarum feudi de curia de Cirixolla et de Montebello; annotazioni seicentesche di oggetto, data e segnatura n. 25; riferimenti all'Exemplaria Diplomatum del Giorgi; data di mano del Bonomi MCLXXX; segnatura a matita 188.

Edizione: MANARESI, Gli atti del comune di Milano, n. 124 (parziale, om. l'elenco delle terre).

Discreto stato di conservazione, lievi macchie, modestissime rosicature e lacerazioni. Sottolineatura di epoca moderna in matita rossa dell'anno e del nome dell'abate. Tracce di rigatura.

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) cent(esimo) octuag(esim)o primo, in loco Montebelli, undecimo kalendas nove(m)bris, indic(ione) quarta decima. Apud dominum Iohannem, Dei gr(ati)a monasterii (a) Sancti Ambroxii de Mediolano abbatem, et in presentia Ioh(ann)is de Besozo, | monaci eiusdem monasterii, et in presentia domini Alderici de Bonna (b), consulis civitatis Mediolanensium, et domini Wifredi Grassi, eiusdem monasterii avocati, et presentibus Montenario Iudice et Lantelmo, vasallis ipsius mona|sterii, fuerunt confessi Rubaldus de Comite et Anselmus frater eius et Henricus de Montebello et Teubaldus frater eius se iurasse ad sancta Dei evangelia ostendere cunctas terras quas suprascriptum monasterium habet in loco et fundo Montebel|lo et in eius territorio et in curia eiusdem loci et in curia que dicitur Cerexola vel in illis horis et illas que non pertinent ad suprascriptum monasterium relinquere et illas que sunt et que pertinent ad eius monasterium predicto domino abbati vel eius misso habent consignare. Qui omnes vel unus vel duo | per omnes alios consignaverunt missis, domino abbati infrascriptas terras quibus metitis ut inferius [legitur] per Catium de Bonna et in breve missis et apud eos lectis, una voce retulerunt ipsas terras esse predicti monasterii. Hec consignatio facta est de terris et pratis tensis et cultis | et de illis paucis buscis qui leguntur in hac mensura numero, et multi busci sunt quibus prata et terre tense et culte vadunt per intus et iacent ad Cerexola ipsi busci, qui non sunt computati nec missi infra hanc mensuram, et multi plures busci sunt ad Cerexolam | ex iure predicti monasterii, qui non sunt infra hanc mensuram et tenent ab ipsis terris et pratis metitis usque in Popleu(m) et Villam Gatariam, et busci de foresta non sunt infra hanc mensuram, quorum ipsi ostensores dixerunt terciam esse ipsius monasterii et duas partes esse dominorum de Mon|tebello, et busci de Xollasco et de Gabeta (c) non sunt infra hanc mensuram, inter quos buscos de Xellasco et de Gabeta domini de Montebello habent in antea tres mansos et post ipsos tres mansos predictum monasterium habet in antea septem iugera; de reliquis tercia pars est suprascripti | monasterii et due sunt suprascriptorum dominorum de Montebello. Hec est terra et pratum quam suprascripti sacramentales ostenderunt et earum coherentias dixerunt et ipsas esse suprascripti monasterii ex iure manifestaverunt: ad Cerexolam in prima mensura iugera octo et tabule tredecim fuere, coheret ei | a meridie (d) Sanctus Maiolus, a mane et sero vie, ab aquilone terra Sancti Ambroxii; iuxta eam peciam iugera quindecim et pertice tres et dimia (e), coheret ei a meridie, sero et aquilone terra Sancti Ambroxii, a mane terra donica Sancti Ambroxii; iuxta eam pertice viginti quinque, coheret | ei a mane via, a meridie et sero terra Sancti Ambroxii, ab aquilone terra donica Sancti Ambroxii (f); | et de bosco in diversis partibus difuso mansi sex minus pertica una et dim(idia), inter quam mensuram est dimidius mansus de bosco, coheret ei a mane terra Sancti Ambroxii, a meridie illi de Morzano et Bolza et Sclafonati et Bocafolli et Butigelli, a sero terra Sancti Petri de Claste|gio (g) et Pizonis de Ponte, ab aquilone allodium dominorum de Montebello, et multus boscus Sancti Ambrosii qui currit versus aquilonem a predicto (h) allodio usque dum ipsa terra de Cerexola currit; ad Cerexolam, ultra viam de Cerexola versus mane, iugera quatuordecim, coheret ei a mane | Sclafonati et Wezoni et in parte domini de Montebello, ab aquilone domini de Montebello et Henricus de Cella Nova, a tercia parte via de Cerexola et terra Sancti Ambroxii, a quarta Sclafonati; ab altera parte vie de Cerexola versus sero, per quam peciam via de Cerexola in parte | currit, iugera viginti sex et pertice quatuor, coheret ei a meridie (i) monasterium Leanum et illi de Morzano, a mane terra Sancti Ambroxii, ab aliis omnibus terra Sancti Ambroxii; ad Mollias pertice decem minus tabule septem, coheret ei ab una parte Galvagnus, ab aliis Nicholaus de Puteo; | ad Mollias ad Sanctum Vitum pertice quinque (j), coheret ei ab una parte Sanctus Maiolus, ab aliis Nicholaus de Puteo; ad Braydam Wintardi pertice viginti tres minus tabule quinque (k) et via dividit ipsam peciam (l), coheret a mane Henricus de Montebello, a meridie cano|nica Sancti Michaelis et monasterium de Montebello, a sero suprascripta canonica, ab aquilone suprascripta canonica et Anselmus Allamannus; ad Cerclarolam de terra cum paro de prato iugera decem et pertice quinque minus tabule sex, coheret ei a mane Wercii, a meridie Ugo Bonizo|nus, a sero buscus Sancti Ambroxii qui non est infra hanc mensuram, ab aquilone Georgii et Confanonerii et Anselmus Asinus; ad Hominem Mortuum, iuxta Xollascum, iugera quatuor et pertica una et tabule octo, coheret ei a mane terra de roncis et ultra ipsam | viam est terra Sancti Ambroxii, a meridie illi de Care, a sero Xollascus et est boscus Sancti Ambroxii, ab aquilone monasterium de Montebello; ad Cerclarolam (l) iugera tria et dimia (e), coheret a mane via, a meridie monasterium de Montebello, a sero multus | buscus Sancti Ambroxii qui dicitur Xollascus, ab aquilone Bernardus Caxanus; ad Stachellum et dicitur Vallexella pertice septem, coheret ei ab aquilone Pizo de Ponte, a meridie Sanctus Petrus de Clastegio (m) et Bernardus de Monica, a mane terra Sancti Ambroxii; ad Hominem Mortu|um, ultra viam versus mane, mansi duo et pertica una, coheret ei a mane illi de Morzano et illi de Montebello et Wercii, a sero via, a meridie monasterium de Montebello et campus de Curato et Allo de Comite, ab aquilone Bernardus Caxanus. Summa | est mansi quindecim et iugera tria et pertice quinque et tabule tres, pro quibus terris debet dari fictum annuatim modios sedecim et sextarios quinque frumenti ad mensuram Mediolani, conductum ipsum fictum Pap(ie) in ripa Ticini. Inter suprascriptos quindecim mansos | et iugera tria et pertice quinque est dimidius mansus busci ex quo fictum adhuc non tribuitur. Item ad Cerexola[m] est mansus unus donicus Sancti Ambroxii quem tenet Bulgarus et fr(ater), iuxta ecclesiam versus mane, coheret ei a mane Henricus de Cel|la Nova et illi de Sancta Mustiola et terra Sancti Ambroxii quam detinent domini de Montebello, ab aquilone Popleus, terra Regal(ie), a meridie et sero terra Sancti Ambroxii quam detinent domini de Montebello. § Suprascripti Rubaldus (n) et Anselmus et Hen|ricus et Teubaldus hoc breve fieri rogaverunt et cum isto unum (o) alterum breve unius tenoris fieri rogaverunt ut s(upra). § Interfuerunt Zuzo de Mediolano, Manfredus de Tragocio, Robacomes de T(ur)ri, Bolgarinus et Iohannes | eius filius et Alledramus de Montebello, testes. § Eodem anno et in eodem loco et decimo kalendas novembris, presentibus Aytardo et Widone Ferrario et Bulgaro, testibus, fuit confessus Allo de Comite se iurasse ut suprascripti | fratres sui et consanguinei iuraverunt et omnes suprascriptas terras esse suprascripti monasterii et eas ostendisse missis, domino abbati ut s(upra) l(egitur) retulit.
(SN) Ego Catius, notarius sacri palacii, interfui (p) et hoc breve scripsi et suprascriptam terram mensuravi ad maiorem mensuram quam non est mensura Pap(ie).


(a) Nel sopralineo.
(b) de Bonna nel sopralineo.
(c) Gab- su precedente scrittura erasa.
(d) -e- corretta da lettera precedente.
(e) Così A.
(f) iuxta - coheret | ei - Ambroxii nel sopralineo con segno di richiamo.
(g) Clastegi|gio in A.
(h) a predi- su precedente scrittura erasa.
(i) -e- corretta da a
(j) q- corretta da u-
(k) Segue depennato coheret
(l) -c- corretta da r
(m) -g- corretta da x
(n) Rub- su rasura.
(o) -u- corretta su lettera precedente.
(p) -fui corretto da fue

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti