Lombardia Beni Culturali
52

Cartula venditionis

1132 dicembre 10, Pavia.

Fulcherio del fu Anselmo, suo figlio Anselmo e sua moglie Zaccaria del fu Ottone, tutti di legge longobarda, dichiarano di aver ricevuto da Gerardo <de Casolate> del fu Lanfranco quattro lire e mezzo di denari pavesi d'argento quale prezzo della vendita di un bosco di tre iugeri e mezzo, di una braida di sette pertiche e di un prato di quattro iugeri sito ad Ponticello, tutti in Besate e nel suo territorio. Tuttavia, se i venditori, entro tre anni a partire dal successivo mese di gennaio, corrisponderanno la predetta somma - insieme al labor mensile di quattro denari e mezzo per lira - a Gerardo, questi dovrà restituire loro, capsata e taliata, la presente carta di vendita.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice, BONGHI, Morimundensis, pp. 123-6, n. 18 [B]. Regesto, Indiculus (sec. XIII ex.), p. 6. Altro regesto, Catalogo, IV, fasc. 2. Nel verso di A, di mano del notaio: Pignus Floglerii per libras quattuor et dimidiam de capitali; di mano X: Girardus, filius Lanfranci; p(etie) .III. terre in terretorio Besate et Fare. | .R. Sigla cc (la medesima ripetuta dalla stessa mano compare nell'Indiculus cit.); segnatura Bonomi: 18. MCXXXII. Vendita; segnatura p di mano novecentesca. Su striscia di carta incollata al margine inferiore del verso segnatura ottocentesca: p. Morimondo, 18, 1132.

Cf. PARODI, Il monastero, p. 39 (nota 3); ID., I signori di Bercredo, p. 134; PALESTRA, Fondazioni cluniacensi, p. 282.

La pergamena, in cattivo stato di conservazione, presenta, oltre ad ampie macchie scure ed abrasioni, alcuni fori dovuti a difetto di preparazione. Rigatura a secco.
Si tratta anche in questo caso, com'è evidente, di un prestito su pegno fondiario. Intorno al contenuto cf. doc. n. 100, che sembra inoltre giustificare la presenza di questo pezzo nell'archivio monastico.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo (a) centesimo trigesimo secundo, decimo die mensis dece(m)bris, indic(tione)| undecima. Constat nos Folglerium (b), filium quondam Anselmi, et Anselmum, patrem et filium, et Zacharia[m], iugales, filiam | quondam Otonis, qui professi sumus omnes ex nacione nostra lege vivere Longobardorum, ipso iugale seu genitore nostro nobis consenti|ente et subter confirmante et, iuxta legem (1) in qua nata sum, una cum noticia de propinquioribus parentibus meis, id sunt Ubertus | Bava, consobrinus meus, et Vuido, filius eius sobrinus, in quorum presencia vel testium certam facio professionem quod nullam pateo | violenciam a quopiam homine nec ab ipso iugale (c) et mundoaldo meo, n(is)i mea bona et spo(n)tanea volu(n)tate, accepisse comunit[er]| sicuti et in presencia testium accepimus a te Girardo, filio quondam Lanfranci, argenti denariorum bonorum Papiensium libras | quattuor et dimidiam, finito precio, pro pecia una de bosco (d) cum area sua, et pro medietate de pecia una de terra que est braida, | et pro pecia una de prato iuris nostri quas habere visi sumus in loco et fundo Besati et in eius territorio; s(upra)s(crip)ta pecia de bosc[o]| est per mensuram iustam iugera tria et dimidia (e), vel si plus fuerit; coheret ei: de una parte riale de Molia, de alia Alberti de Besati et filiorum Anselmi, | de tercia Vuidonis de Besati; s(upra)s(crip)ta medietas de ia(m)dicta pecia de terra, que est braida (f), est per mensuram iustam perticas septem; coheret | ei: ad supertotum de mane via, de meridie terra Girardi Rubei et Petri Arderici, de (g) sero Alberti de Besati; s(upra)s(crip)ta petia de prato | iacet ad Ponticello, et est iugera quattuor, vel si plus fuerit; coheret ei: de una parte terra monasterii Sancti Petri, de alia (h) co|munia de Fara (i), de tercia comunia de Besati, sive ibi alie sint ab omnibus coherencie; quam autem s(upra)s(crip)tam peciam de bosco, cum | prenominata medietate de predicta pecia de terra que est braida, cum s(upra)s(crip)ta pecia de prato iuris nostri superius dictas, una cum | accessionibus et ingresibus seu cum superioribus et inferioribus (j) earum rerum, qualiter supra l(egitur), inintegrum, ab hac die tibi cui supra | Girardo pro s(upra)s(crip)to precio vendimus, tradimus, emancipamus (k), nulli alii venditas, donatas, alienatas, obnoxiatas vel tradi|tas n(is)i tibi, et facias exinde a presenti die tu heredesque tui aut cui vos dederitis, iure propietario nomine, quicquid voluerit[is], | sine omni nostra heredumque nostrorum (l) contradictione. Quidem et spondemus atque promittimus nos qui supra iugales, una cum [nostris]| heredibus, tibi cui supra Girardo tuisque heredibus aut cui vos dederitis, s(upra)s(crip)tam vendicionem, qualiter superius l(egitur), inintegrum, ab omni homine defensare; | quod s[i] defendere non potuerimus, aut si vobis exinde aliquid per quodvis ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum s(upra)s(crip)tam | vendicionem, ut supra l(egitur), inintegrum, vobis restituamus sicut pro t(em)pore fuerit meliorata aut valuerit per estimacionem in consimilibus locis. Et | nichil nobis ex ipso pretio dare debes dicimus. Actum in Ticinensi civitate. Feliciter.
Signa + + + manuum (m) s(upra)s(crip)torum iugalium et filii, qui hanc cartulam vendicionis (n) fieri rogaver(unt), et s(upra)s(crip)tum precium acceper(unt); et ipse Flogerius eidem coniugi | et filio consensit ut supra.
Signa + + manuum s(upra)s(crip)torum Uberti Bave et Vidonis, patris (o) et filii et sobrinorum, qui heandem (p) parentem interrogaver(unt) ut supra.
Signa + + + + + manuum Vuilielmi Pedecallina et Apollinaris et Petri Arduini et Otonis de Riciolo et Girardi de Sancto Donni|no testium.
(SN) Ego Syrus notarius sacri palacii, scriptor huius cartule vendicionis, post traditam co(m)plevi et dedi. § S(upra)s(crip)to die, presentia s(upra)s(crip)torum testium, convenit s(upra)s(crip)tus Girardus predictis (q) iugalibus et filio, ut si ipsi vel heredes eorum dederint eidem Girardo vel suis | heredibus s(upra)s(crip)tas libras quattuor et dimidiam ab calendis ianuarii proxime venientis usque ad annos tres vel antea, et pro la|bore ipsorum denariorum per singulum mensem de unaquaque libra quattuor et dimidium (r) denarios, solutis ipsis denariis et laborem, ut supra l(egitur), tunc hec cartula | capsata et taliata reddatur, ita ut in se postea nullum obtinead robur; set si predicti iugales et filius non dederint idem s(upra)s(crip)to | Girardo s(upra)s(crip)tos denarios, ut supra l(egitur), tunc hec cartula (s) in suo manead robore.


(a) La prima i corr. da altra lettera, come pare.
(b) -g- corr. da r
(c) A ugale
(d) A boscos
(e) A dimia
(f) b- corr. da p
(g) d- corr. da s
(h) A om. alia
(i) A Far
(j) A inferib(us)
(k) A emia(n)cipamus
(l) A nror(um) senza segno abbr.
(m) A om. manuum, qui e nel caso seguente.
(n) -d- corr. da altra lettera,
(o) Su -t- segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(p) La seconda e corr. da a, con soprascritto segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(q) La seconda i corr. su o
(r) quattuor et dimidiu(m) nell'interlineo.
(s) A hecar(tu)la

(1) Cf. LIUTPR. 22.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti