Lombardia Beni Culturali
73

Breve <investiture>

1117 agosto, Varese.

Gualdo, arciprete della chiesa di S. Maria del monte di Velate, investe per massaricium Dodo figlio del fu Alberto di Vela*te* di tutti gli immobili di proprietà della detta chiesa siti in Velate che il fu Leone di Velate detto de Puteo, suocero di Dodo, teneva per massaricium in seguito a un'investitura da parte di Lanfranco di Velate, che a sua volta li teneva in beneficio; per un fitto annuo di due moggi di segale e due di panico, ventisei buoni denari d'argento e la metà del vino prodotto dalle dette terre; Dodo deve inoltre rifocillare sei uomini e fornire un pasto al tempo della vendemmia e uno a Natale.

Copia autentica della seconda metà del secolo XII, ASMi, AD, pergg., cart. 131, [B]. Regesto, ASMi, Catalogo delle pergamene, IV, fasc. 65. Il documento è così autenticato: (SN) Ego Gualdericus Palliarius notarius sacri pal(atii) autenticum huius exempli vidi et legi, in quo continebatur sicut in isto legitur exemplo extra litteras plus vel minus. |(SN) Ego Rogerius de Pessiano notarius ac regis missus autenticum huius exe(m)pli videns legi, in quo continebatur sic(ut) in hoc legitur exe(m)plo preter litteras plus minusve. |(SN) Ego Rogerius Palliarius notarius sacri pal(atii) hoc exemplum ab autentico exe(m)plavi, in quo continebatur sic(ut) in isto legitur exe(m)plo, extra | litteras plus minusve. Nel verso, di mano coeva: Investitura de massaritio Dodonis de loco Vellate; di mano del secolo XV: Velate.

Regesto: Manaresi, Regesto, n. 72, p. 51.

La pergamena è in buono stato di conservazione. Si notano i segni di tre piegature nel senso della scrittura, a distanza pressoché regolare fra loro, e di una perpendicolare ad esse.
I periodi di attività dei tre notai autenticatori si situano, in base alle attestazioni reperite, intorno all'ultimo trentennio del secolo XII, infatti la prima menzione di Rogerius de Pessiano risale al 1171 (Le pergamene... S. Pietro in Gessate, n. IX p. 17), quella di Gualdericus Palliarius al 1171 (Le pergamene... S. Pietro in Gessate, n. VIII, p. 15) e quella di Rogerius Palliarius al 1178 (Le pergamene... S. Pietro in Gessate, n. XVIII, p. 32). L'ultima attestazione dell'esercizio della professione da parte di Rogerius Paliarius che si è potuta ritrovare è del 1196 (Le pergamene... S. Margherita, n. XXIX, p. 44), mentre per Gualdericus si deve arrivare all'anno 1192 (GRILLO, Milano in età comunale, p. 368 n. 198) e per Rogerius de Pessiano al 1179 (Le pergamene... S. Lorenzo, n. XXXVIII, p. 67). Si sa inoltre che Gualdericus muore prima del 1220 (Gli atti del Comune di Milano nel secolo XIII, I, n. LX, p. 83).

Presentia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, per virgam quam sua tenebat manu Gualdus, archipresbiter Sancte Dei genitricis Marie que est sita in monte Vellate, investivit per massaricium Dodonem filium (a) quondam Alberti de loco Velà *** nominative de omnibus illis casis, sediminibus atque rebus territoriis iuris predicte ecclesie quas quondam Leo de predicto loco Velate, qui dicebatur de Puteo, et socer predicti Dodonis, fuit solitus tenere per massaricium in predicto loco et fundo Velate et in eius territorio, tam in montibus quam in planis inintegrum, scilicet de quibus casis et rebus predictus Leo fuit investitus a Lanfranco filio quondam ******* de predicto loco, cum esset eo t(em)pore eiusdem Lanfranci beneficium, ea ratione ut a modo in antea predictus Dodo et sui heredes masculini sexus vel, his deficientibus, etiam feminini sexus (b) habeant et detineant predictas casas et sedimina atque res territorias qualiter superius leguntur inintegrum et faciant exinde massaricii nomine quicquid eis fuerit utilitas. Et persolvere inde debet predictus Dodo vel sui heredes masculi vel femine ad partem predicte ecclesie Sancte Marie unu(m)quemque annum fictum modios duos de sicale et duos de panico et argenteos denarios bonos viginti et sex, et medietatem vini de vineis ipsius massaricii, et manducare sex hominibus onorifice super torcular, et amiscerem unum t(em)pore vindemiarum, qui debet esse panes duo et pulli duo, et alterum amiscerem in Nativitate Domini, qui debet esse panes duo et pulli duo et starium unum de vino; alia superinposita eis fieri non debent. Et insuper promisit predictus Gualdus archipresbiter, si ipse vel sui successores, per se vel per ab eis submissam personam, iamdicto Dodoni vel suis heredibus masculis vel feminis predictum fictum et redditum atque amisceres adinplentibus predictas casas et res territorias tollere aut aliqua superinposita eis facere presu(m)pserit, quod debet eis componere pene nomine argenteorum denariorum bonorum sol(idos) centum et post penam solutam predicta investitura secundum predictum modum firma et stabilis permanere debet. Quia sic inter eos convenit. Factum est hoc loco Varisio. Anno incar(nationis) domini nostri Iesu Christi milleximo centesimo septimodecimo, mense augusti, indic(ione) decima. Ego Iordanis archiepiscopus (1) subscripsi. Ego Gualdo archipresbiter a me facto subscripsi. Guilielmus iudex interfui et subscripsi. Sign(um) man(uum) Henrici, item Henrici, Gualberti, Arderici, Viviani, Nicholai, testium. Ego Marchio notarius ac iudex sacri palatii hoc breve scripsi, post traditum complevi et dedi.


(a) B filiu(m), con -iu su rasura, come pare.
(b) -ni sex(us) su rasura.

1 Giordano da Clivio, arcivescovo di Milano dal 1112 (o 1116) al 1120.

Edizione a cura di Patrizia Merati
Codifica a cura di Patrizia Merati

Informazioni sul sito | Contatti