Lombardia Beni Culturali
75

Carta venditionis

1181 marzo 8, Varese.

Bussabius di Masnago, chierico della chiesa di S. Vittore di Varese, e suo fratello Aldo, con Gerardo del fu Gualberto, fratello dei detti, e Ottone loro affine, tutti detti de Eclesia, di Masnago, tutti di legge longobarda, vendono a Pietro, arciprete della chiesa di S. Maria del Monte di Velate, a nome della chiesa stessa, la metà della decima di Calcinate, ricevendo da lui quarantatré lire di denari terzoli milanesi d'argento quale prezzo della vendita. I venditori tenevano la detta decima in feudo dai signori de Locarni e l'avevano acquisita da loro mediante la permuta di alcune terre.

Originale, AD, pergg., cart. 132, [A]. Regesto del 1696, ASMi, FR, cart. 3887, "Inventario delle scritture", c. 36d, [R]. Regesto del 1712, ASMi, FR, cart. 3889, "Libro della rubrica generale", c. 74r, [R']. Regesto, ASMi, Catalogo delle pergamene, IV, fasc. 67, [R'']. Nel verso, di mano del secolo XIII: Car(ta) vendicionis de decima | de Culcinate, quam fecit Bussabius clericus de Varisio | in manu d(omi)ni Petri, archipresbiteri ecclesie Sancte Marie de Monte; di mano A del secolo XVI: Calcinate; di mano S del secolo XVII: Segnata numero 7, e annotazione contenente il regesto dell'atto; altre annotazioni tarde.

Regesto: Manaresi, Regesto, n. 228, pp. 159-160.

La pergamena è in buono stato di conservazione. Tracce di rigatura a secco. La membrana doveva essere cucita ad altro supporto (forse una camicia cartacea) con uno spago, che rimane nel margine superiore. Si notano i segni di quattro piegature nel senso della scrittura, a distanza pressoché regolare fra loro, e di una perpendicolare ad esse.
L'8 marzo 1181 cadeva di domenica.

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(exim)o centeximo octuageximo primo, die lune qui erat octavus dies marcii intrante, indic(ione) quartadecima. Presen|cia bonorum hominum quorum nomina infra leguntur, car(ta)m vendicionis ad livellum sub dupla defensione fecer(unt) Bussabius, clericus eclesie Sancti Vic|toris de Varixio et est de loco Massenacii, et Aldo eius frater et Girardus quondam Gualberti fratris suprascriptorum et Otto heorum adfinis, qui omnes dicuntur de Eclesia, de suprascripto loco Ma|ssenacii, qui omnes professi sunt lege vivere Longobardorum, in manibus d(omi)ni archipresbiteri Petri eclesie Sancte Marie de Monte Vellate, a parte suprascripte eclesie, nominative | de medietate tocius decime de loco Culcinate inintegrum de omni teritorio suprascripti loci Culcinate. Et hoc pro precio de argen(ti) d(e)n(ariis) terciol(is) Mediol(anensibus) libras quadraginta et | tres, de quibus suprascripti venditores fuer(unt) contenti se accepisse a suprascripto archipresbitero pro iamdicta decima. Tali modo quod dehinc in antea habeat et tenead ia(m)|dictus d(omi)nus archipresbiter Petrus iamdictam medietatem tocius decime tocius teritorii de Culcinate, ex parte suprascripte eclesie Sancte Marie, et omnes successores suprascripte | eclesie succedentes in locum suprascripti archipresbiteri et cui dederint sine contradictione ia(m)dictorum venditorum et suorum heredum et alicuius submisse persone. | Et promiser(unt)(a) se suprascripti venditores una cum suis heredibus eidem (b) emptori et suis successoribus et cui dederint suprascriptam medietatem decime tocius loci et teritorii | de Culcinate ab omni contradicente persona et usque in perpetuum et ad livellum usque in pena dupli defendere et guarentare cum racione. Et ita ia(m)dicti | venditores ia(m)dicto d(omi)no archipresbitero guadiam deder(unt) et ita posuer(unt) semet ipsos fideiussores et hobligaver(unt) omnia sua bona que nunc habent vel habituri sunt | et ad hoc quod quisque teneatur in solidum. Et iamdictus Girardinus dedit guadiam iamdicto (c) archipresbitero quod Hobizinus frater eius firmabit hanc car(ta)m cum prius ve|nerit in etatem (d) et ad suum dispendium et ita posuid fid(eiussorem) ia(m)dictum Bussabium in pena dupli. Et iamdicti venditores tenebant iamdictam decimam in feudum | a d(omi)nis de Locarni, ab heredibus quondam Maxii et Locarni et a suis afinibus, quam ab eis, hoc est a Maxo et a Guillielmo filiis (e) Oddoni et Petracii, per missos | aliorum suorum maiorum, aquisiver(unt) per cambium (1) datum a suprascriptis venditoribus suprascriptis (f) d(omi)nis de Locarni in teritorio de loco Massenago. Iamdictus Busabius cum | fratre suo et cum filiis Gualberti fratris dedit suprascripto Maxo et Guillielmo campum unum in teritorio de Massenago et iacet ad (g) Cirisarium, cui coheret: a mane reservat Bussabius, a meridie | Sancti Maurici, a ser(o) ser Rudulfi de Massenago, a mont(e) via; et peciolam unam que iacet ad Roncum: a meridie (h) Otonis de Eclesia, a mont(e) Mafei de Curte. Et ia(m)dictus Oto de|dit iamdictis d(omi)nis peciam unam ad Roncum, campum et vineam, cui coheret: a mane Iohannis de Furno (i) et consultum sue uxoris, a meridie heredis Domafolli, a ser(o)| Cunrradi de Solario; et platum unum in eadem hora: a mane Aldi suprascripti, a meridie reservat in se nemus unum, a ser(o) heredum Guamberti, a mont(e) Aldi suprascripti. Et hanc suprascriptam terram | deder(unt) suprascripti Bussabius cum suprascriptis suis propinguis suprascriptis d(omi)nis per consultum suprascripte decime. Quia sic inter suprascriptos convenit. Actum intus blorium archiepiscopi de Mediolano, quod | est Varixii. Signa + + + + manu(um) suprascriptorum Bussabii et Otonis et Aldi et Girardi qui hanc car(ta)m vendicionis fieri rogaver(unt) ut supra.
Signa + + manu(um) iamdictorum d(omi)ni Maxii et Guillielmi de Locarni, per missos suorum maiorum, ut dicebant, qui hanc car(ta)m [af]firmaver(unt).
Signa + + + + manu(um) d(omi)ni Petracii de Castelliono, Lafranci Patarini, Gualberti de Henduno, Hanselmi de Barza, testium.
(SN) Ego Girardus de Morx(oir)o iudex et missus d(omi)ni Fed(er)ici (2) inperatoris hanc car(ta)m tradidi et scripsi et vetus livellum (3) vidi.


(a) A p(ro)misser(unt), con la seconda -s- espunta.
(b) -i- nell'interlineo, con segno d'inserimento.
(c) -dicto nell'interlineo.
(d) A esttatem, con -st- espunto.
(e) Seguono ma e primo tratto di x depennati.
(f) A s(upra)s(crip)ti
(g) ad nell'interlineo.
(h) A ma(e)r(idie), con -a espunta.
(i) Segue a m(e)r(idie) cassato mediante sottolineatura.

(1) Non si è reperito il documento relativo.
(2) Federico I.
(3) Non si è reperito.

Edizione a cura di Patrizia Merati
Codifica a cura di Patrizia Merati

Informazioni sul sito | Contatti