Lombardia Beni Culturali
14

Breve investiture

1142 agosto 30, Pavia.

Isabella, badessa del monastero di S. Felice, con il consenso di Siro C a t a n e u s, avvocato del monastero, investe Adamo del fu Luniverto e Pietro del fu Lanfranco dei seguenti beni siti nell'Oltreticino, nel territorio e nella v i l l a di Costa Caroliana: un c l a u s u m nel luogo detto a d R o p t a m al fitto annuo di tre galline, un appezzamento di viti, dell'estensione di ***, nel luogo detto I n t e r v i g n a l e e un appezzamento di terra presso il bosco d e O l m e d o al fitto di due soldi di denari pavesi, un ppezzamento di terra presso la selva del monastero con il vincolo del quarto, una c l a u s u r a nella v i l l a della medesima localitą al fitto di due galline, con l'obbligo da parte degli investiti di corrispondere i fitti e il quarto nella festivitą di s. Martino oppure di s. Stefano; la badessa riceve per l'investitura quindici soldi.

Originale [A] Nel v e r s o, di mano del notaio: § Breve investiture de terra et vitibus in Calugnano; di mano A: Carta terrarum in Caluliano et est alia; di mano del 1689: 1689 Nichil valet; regesto del 1708.

La pergamena, leggermente usurata lungo le antiche piegature, presenta diffuse macchie di umiditą, nonchč leggere rosicature lungo il lato sinistro. Diverse abrasioni rendono impossibile la lettura di alcune parole. Le sottoscrizioni della badessa e della monaca Cecilia sono autografe. Due volte nel corso del documento il notaio sembra utilizzare il termine ecclesia come sinonimo di monasterium per indicare S. Felice. Il luogo detto ad Roptam č collocabile presso il canale Rotta che scorre ancora oggi nel territorio di S. Martino Siccomario e dą il nome ad una localitą poco a sud del paese. Sorge forse nella zona dell'antico bosco de Olmeda la localitą l'Olmo, sempre nel comune di S. Martino.

(SN) Die dominico qui est tercius kalendas septe(m)bris. In civitate Papia, intra claustrum monasterii Sancti Felicis. Presentia bonorum hominum quorum | nomina subter leguntur, per lignum et cartulam quod in sua tenebat manu investivit donna Isabella, abbatissa eiusdem monasterii, consensu et affirmac(ione)| Siri Catanei, advocati ipsius monasterii, Adam, filium quondam Luniverti, et Petrum, filium quondam Lanfranci, nominative de clauso uno et petia una de vitibus cum |[[........]]ras et petiis duabus (a) de terra aratoria et clausura una, (b) iuris s(upra)s(crip)ti monasterii, que esse videntur super fluvium Ticini in loco et fundo Calugnano et in eius territorio. Iamdictum |[clausum] iacet ad locum ubi dicitur ad Roptam; coheret ei: adsuper totum de una parte Guilielmi de Canedo, de alia parte Gerbetto de Sichis, de tercia parte |Cuiollis(c), de quarta parte Guassconis Folcuini. Predicta petia de vitibus cum area sua iacet ad locum ubi dicitur Intervignale, et est per mensuram iustam *******; | coheret ei: de una parte filiorum Siri Cornagla, de alia parte filiorum Filippi, de tercia terra de hospitale de Sancta Iustina, de quarta parte terra et campum |Uberti (d) Lentionis. Prima petia de terra iacet iusta silvam s(upra)s(crip)te ecclesie; coheret ei: de tribus partibus s(upra)s(crip)ti monasterii, de quarta parte laquum. Secunda pe|tia de terra, que est valle, iacet iusta boscum de Olmeda; coheret ei: de tribus partibus s(upra)s(crip)ti monasterii, de quarta parte terra ecclesie Sancti Felicis de |[[......]] Calugnano. Iamdicta clausura iacet intra villam ipsius loci; coheret ei: de duabus partibus Sancti Bartholamei de Ponte, de tercia Armanni, de quarta via sive ibi alie s(in)t coherencie (e). Et quidem pro eadem investitura dederunt ipsi Adam et Petrus eidem donnę abbatissa solidos quinde|[cim] denariorum bonorum Papiensium. Eo ordine fecit s(upra)s(crip)ta do(n)na abbatissa iamdictam investituram ut habeant et teneant ipsi Adam et Petrus et | eorum heredes masculi et femine et cui ipsi dederint s(upra)s(crip)tas res, et faciant quicquid voluerint sine contradic(ione) ipsius donnę abbatisse suique successatricis | vel partis s(upra)s(crip)ti monasterii, ita ut iamdictum monasterium (f) ha(bea)t investituram; et persolvere debent de iamdicto clauso (g) singulis annis per omnem (h) festivitatem sancti | Martini vel in festivitate sancti Stefani fictum gallinas tres, inter iamdictam petiam de vitibus cum (i) area sua et petiam de terra que est valle persolve|re debent singulis annis per prefatum terminum fictum solidos duos (j) denariorum bonorum Papiensium, de iamdicta clausura debent dare fictum per eundem | terminum gallinas duas, de s(upra)s(crip)ta petia de terra iusta silvam s(upra)s(crip)te ecclesie debent dare quartum; dato ip(so)(k) ficto et predicto quarto, et consignato | eidem donne abbatisse vel suis successatricibus vel parti s(upra)s(crip)ti monasterii aut certo misso per se ipsos Adam et Petrus suosque heredes aut certum | missum; alia superinposita eis non fiat. Et hoc stetit inter eos ut, si briga vel intentione exinde apparuerit, ipsa do(n)na abbatissa vel eius succe|satrices aut pars s(upra)s(crip)ti monasterii ab omni homine disbrigare habent con racione, et si ipsi Adam et Petrus vel eorum heredes vend(er)e vel | alienare voluerint s(upra)s(crip)tas res, tunc debent requirere eidem donne abbatisse vel suis successatricibus, vel parti s(upra)s(crip)ti monasterii, ut emant per tan|tum precium quantum eis alii dare voluerint ad quinque solidos minus quam alii, bona fide, et, si infra quindecim dies proximos post requisi|cionem emere nec adquirere noluerint, postea ha(bea)nt potestatem dandi ad s(upra)s(crip)tum fictum cui voluerint con conscilio abbatisse que (l)| pro t(em)pore ibi erit, ita quod ecclesia habeat investitura. Penam vero inter se posuerunt ut quis ex ipsis vel heredes, successatrices, quis (m) eorum non co(n)|pleverint omnia qualiter superius legitur, vel si tollerint et s(upra)s(crip)tum fictum et quartum non dederint, co(m)ponant (n) pars parti fidem servanti penam | argenti denariorum bonorum Papiensium libras viginti. Et ad hoc confirmandum accepit ipsa donna abbatissa ab eisdem Ade (o) et | Petro exinde launachild crosnam unam. Factum est hoc anno dominice incarnac(ionis) milleximo centeximo quadrageximo secundo, | s(upra)s(crip)to die, indic(ione) quinta. Unde duo brevia uno tenore scripta sunt.
Ego Isabala abbatisa supscripsi.
Ego sum Cecilia supscripsi.
Interfuer(unt) testes Ottobellus Zacius et Bellonus de Casolade et Bernardus Te(m)porio et Laurentius Gastaldus et Isaac.
(SN) Ego Vuifredus notarius sacri palacii interfui (p) et hoc breve scripsi.


(a) duab(us) nell'interlineo.
(b) et clausura una nell'interlineo.
(c) La prima i nel sopralineo.
(d) -rti nel sopralineo.
(e) -t(ra) villa(m) coherencie nel sopralineo, con -ar- di quarta e -rencie nell'ulteriore sopralineo.
(f) -o- corr. da a.
(g) clauso nell'interlineo con -u- soprascritta.
(h) A omem senza segno abbr. per la nasale.
(i) A cun.
(j) duo(s) nell'interlineo.
(k) ip senza segno abbr.
(l) Segue abbr. superflua ((trattino orizzontale)) intersecante l'asta di q.
(m) q(ui)s nell'interlineo.
(n) A co(m)pana(n)t.
(o) Cosģ A.
(p) -t(er) nel sopralineo.

Edizione a cura di Marina Milani
Codifica a cura di Andrea Bedina

Informazioni sul sito | Contatti