Lombardia Beni Culturali

Cartula venditionis, investiture et refutationis

1144 aprile 12, Pavia.

Pasquale del fu Lanfranco e Ricca del fu Allone, sua moglie, ambedue di legge romana, dichiarano di aver ricevuto da Giovanni Fornarius del fu Arderico venti soldi di denari pavesi d'argento quale prezzo della vendita di una casa di loro proprietà, parte in muratura e parte in legno, con fovea in muratura e tuvata, costruita su terra del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, sita presso porta Palazzo e presso il monastero, intra castelare; nello stesso giorno i predetti coniugi, dopo aver investito Giovanni della terra e della casa, fanno refuta in suo favore dei medesimi beni, obbligandolo al pagamento della consueta pensione <annua al monastero> . Tuttavia se i venditori, entro un anno, verseranno la predetta somma a Giovanni, questi dovrà restituire loro, talliata, la presente carta di vendita.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6080 (cl. XII, Cittadella in Pavia, mazzo I) [A]. Regesto ottocentesco, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 77. Altri regesti, ASCPv, Schede Marozzi, b. 436 (fam. Fornari), triplicato, e b. 447 (fam. Pasquali). Nel verso, di mano forse del notaio: § Pignus Pascalis pro solidos viginti capitalis; altre annotazioni tarde.



La pergamena presenta ampie macchie di umidità, soprattutto nelle bande laterali. Nel foglio piegato in due si osserva il foro di filza.
L'ultima clausola e l'annotazione nel verso denunziano con chiarezza che la presente vendita dissimula un prestito su pegno fondiario.

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milleximo centeximo quadrageximo quarto, duodecimo die mensis | aprilis, indic(tione) septima. Constat nos (a) Pascalem, filium quondam Lanfranci, et Richam iugales, filiam quondam Allonis, qui professi sumus nos ambo ex | nacione nostra lege vivere Romana, ipso na(m)que iugale meo michi consentiente et subter confirmante, accepisse comuniter sicuti et in presentia | testium accepimus a te Iohanne Fornario, filio quondam Arderici, argenti denariorum bonorum Papiensium solidos viginti, finito precio, pro casa una | murata in parte lignaminis, cum fovea infra se habente murata et tuvata, iuris nostri, quam habere visi sumus foris et prope Ticinensis civi|t[a]tis, prope portam Palacii et prope monasterium Sancti Petri Celi Aurei, intra castelare (b), et est edificata super terram ipsius monasterii; coheret ei |[ad su]pertotum: de mane murum predicti monasterii, de meridie Bernardi de Froga, de aquilone Sancti Petri similiter, de sero via, sive ibi alie sunt |[coherent]ię. Quam autem suprascriptam casam muratam in parte lignaminis, cum fovea murata et tuvata infra se habente iuris nostri, superius dictam, una | cum accessione et ingresso qualiter supra (c) legitur, inintegrum, ab hac die tibi cui supra Iohanni pro suprascripto precio vendimus, tradimus et (d) mancipamus, nulli alii venditam, do|natam, alienatam, obnosiatam vel traditam nisi tibi, et facias exinde a presenti die tu et heredes tui et cui vos dederitis, iure proprietario nomine, quicquid | volueritis, sine omni nostra et heredum nostrorum contradic(tione). Etquidem spondemus atque promittimus nos qui supra iugales, una cum nostris heredibus, tibi cui supra Iohanni tuisque heredibus et | cui vos dederitis suprascriptam vendicionem qualiter supra legitur, inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si vobis exinde aliquid per | quodvis ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum suprascriptam vendicionem, ut supra legitur vobis restituamus sicut pro t(em)pore fuerit meliorata aut va|luerit per estimacionem foris han (e) urbem in consimili loco, nec nobis liceat ullo t(em)pore nolle quod voluimus, set quod a nobis semel factum vel quod scrip|tum est inviolabiliter conservare promittimus con stipulacione subnixa; et nichil nobis ex ipso precio dare debes dicimus. Actum in suburbio (f) Ti|cinensis civitatis. Feliciter.
Signa ++ manuum suprascriptorum iugalium qui hanc cartulam vendicionis fieri rogaverunt et suprascriptum precium acceperunt; et ipse Pascalis eidem coniugi sue | consensit ut supra.
Signa ++ manuum Ottonis Ferrarii et Petri Bassi amborum lege viventium Romana testium.
Signa +++ manuum (g) Marescotti de Castello et Guilielmi de Castello et Petri Nervo testium.
(SN) Ego Vuifredus notarius sacri palacii scriptor huius cartule vendicionis post traditam co(m)plevi et dedi.
§ Suprascripto die, presentia eor(um)dem testium, per lignum de manibus investierunt atque refutaverunt suprascripti iugales eidem Iohanni nominative de iam|dicta casa et fovea et de terra illa in qua suprascripta casa et fovea desuper est edificata et in parte curtis, ad dandum et persolvendum solitam pen|sionem, ut non habent exinde agere nec causare; in pena co(m)ponere solidos centum denariorum bonorum Papiensium. § Suprascripti t[es]t[e]s.
§ Et ibi loci convenit suprascriptus Iohannes eisdem iugalibus ut si ipsi iugales vel eorum heredes dederint eidem Iohanni vel suis heredibus suprascriptos denarios omnes | ab hodie in antea usque ad annum unum vel antea, si vero (h) ita adinpleverint qualiter superius legitur, tunc suprascripta cartula sit vaccua et red|datur talliata, ut in se postea nullum obtineat robur; et si exinde recipere noluerint, tunc de suprascriptis denariis taciti permaneant et suprascripta cartula | similiter sit vaccua. Na(m) si ipsi iugales vel eorum heredes non dederint eidem Iohanni vel suis heredibus suprascriptos denarios omnes in termino constituto (i), | tunc deinde in antea suprascripta cartula vendicionis in suo robore permaneat deinde in antea. § Suprascripti testes.



(a) nos nel sopralineo.
(b) La prima e corr. da a
(c) A sup(r)a con segno abbr. (trattino intersecante l'asta di -p-) superfluo.
(d) Il nesso et è corr. da t(r)a, ripetizione erronea delle lettere iniziali della parola precedente.
(e) Così A.
(f) s- corr. da altra lettera.
(g) -nuu(m) nel sopralineo.
(h) A vo senza segno abbr.
(i) Segue d(e)

Edizione a cura di Barbieri, Cay, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti