Lombardia Beni Culturali

Breve investiture

1154 novembre 8, Pavia.

Bernardo Gerla del fu Vassallo e Zavatario del fu Bernardo, cugini, investono Omodeo e Bertolotto germani, figli del fu Marco Lignarolus, il secondo dei quali agisce quale messo del fratello assente, di tutti i beni, dell'estensione di quattro mansi, che tengono in beneficio da parte del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, siti nel territorio e nella curtis di Ponte Panglacio, beni che a sua volta Bernardo Ospes aveva tenuto in feudo da parte del predetto Vassallo e di Rotefredo, nonno di Zavatario, obbligandosi gli investiti a consegnare <in Pavia> , sulla riva <destra> del Ticino, il giorno di s. Martino o otto giorni dopo, quale fitto, tanto legname secco quanto può essere trasportato da due naves della portata di otto begundie di vino ciascuna.

Copia autentica del primo terzo del secolo XIII [C], da altra copia autentica di poco anteriore, ASPv, AOSM, cart. ..., già cart. Q. Regesto Comi, ivi, cart. ..., già cart T, *Registro della cart. T*, c. 4v, n. 51. B è così autenticato: Ego Girardus (G- corr. su altra lettera preceduta da rasura di una lettera) de Sancto Romano sacri palac(ii) notarius autenticum huius exempli vidi et legi et sicut in eo continebatur (continetibat(ur)) ita ut in hoc legitur exe(m)plo preter litteram vel sillabam plus (omissione di plus) minusve et in hoc exe(m)plo s(ub)s(crips)i. Ego Ioh(anne)s de Beça sacri palac(ii) notarius autenticum huius exe(m)pli vidi et legi et sicut in eo continebatur ut in hoc legitur exe(m)plo preter litteram vel sillabam plus minusve et hoc exemplum scripsi. L'autentica di C è la seguente: (SN) Ego Otto Michaelis sacri palacii notarius autenticum huius exempli vidi et legi et sicut in eo continebatur ut in hoc | legitur exemplo (-x- su rasura, come pare) preter litteram plus minusve et in hoc exemplo s(ub)s(crips)i. | (SN) Ego Ioh(anne)s de Beça sacri palac(ii) notarius exemplum huius exempli vidi et legi et sic in eo continebatur ut in hoc legitur exemplo preter litteram vel sillabam plus minusve | et hoc exemplum s(crips)i. Nel margine superiore del recto di C, segnatura di mano Comi: 51. Nel verso, di mano del notaio autenticatore sottoscrittore: Carta exempli, cui segue di mano coeva alla copia: feudi Bernardi Gerle; di altra mano di poco più tarda: .CXLII.; altre annotazioni tarde, fra cui segnatura ottocentesca: 51, seguita da breve regesto.

La pergamena è annerita in alcune zone, e presenta qualche minuscola macchia di umidità. Foro di filza.

Die lune qui est octavus dies mensis nove(m)bris. In civitate Pap(ia), in curte Bernardi Gerle. Presencia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, per lignum quod in suis tenebant manibus suprascriptus Bernardus, filius quondam do(n)ni Vasalli, et Çavatarius, filius quondam item Bernardi, uno alteri ad invicem consenciente, investiverunt Hominemdei et Bertholotum germanos, filios quondam Marci Lignaroli, per eu(n)dem Bertholotum missum ipsius fratris sui, nominative de rebus illis omnibus quas ipsi detinere videntur per beneficium inter alias res ex parte monasterii Sancti Petri qui dicitur in Celo Aureo, possitis in loco et fundo Ponte Panglacio et in eius territorio eiusque curte pertinenciis, et sunt ipse res omnes inter terras arabiles et clausuras, sylvas, gerba, prata, pascua, frascaria, paludes cum illorum areis supertotum mansi legittimi quatuor, et si amplius invente fuerint investiverunt eis, omnia cum omnibus sic(ut) quondam detinuit Bernardus Ospes per feudum ex parte suprascripti quondam do(n)ni Vasalli Gerle et ex parte do(n)ni Rotefredi, qui fuit avus predicti Çavatarii, in tota curte et in toto circuitu ia(m)dicti loci, possitis Panglacii a fossato Rupte versus ipsum locum possitis Panglacii, simul cum omni quicquid ad suprascriptas res omnes pertinere videbantur, inintegrum. Eo ordine fecerunt suprascripti Bernardus et Çavatarius consobrini suprascriptam investituram ut habeant et teneant suprascripti Homodeum et Bertholotum germanos suorumque heredes legittimi, masculi et femine, predictas res omnes cum omnibus illarum pertinenciis, et faciant exinde, ut hic subter legitur, quicquid eis oportunum (a) fuerit (b) absque (c) contradicione suprascriptorum Bernardi et Çavatarii consobrini suorumque heredum, ita ut persolvant exinde singulis annis, in omni missa sancti Martini vel octo dies postea, fictum quod est navem (d) duas honeratas de lignis que exierint de suprascriptis silvis, s(et) tamen sicca esse debent, et sint tales ipse naves ut unaquaque illarum possit deferre octo begundias vini, dato ipso ficto (e) omni anno supra ripam Ticini, et conscignato suprascriptis Bernardo et Çavatario vel eorum heredibus aut illorum certo misso per se ipsos (f) Hominemdei et Bertholotum germanos suosque heredes aut missum. Alia superinposita eis non fiat. Et hoc stetit inter eos quod si ipsi germani vel illorum heredes suprascriptas res aliquo t(em)pore vendere voluerint, requirere debent suprascriptis Bernardo et Çavatario vel illorum heredibus, ut emant ad minus precii sol(idos) decem quam ab alio sine fraude habere potuerint; et si emere noluerint infra quindecim dies proximos postquam eis requisitum fuerit, postea vendant cui voluerint, preter ecclesie, hospitali aut capitaneo, ad suprascriptum fictum dandum et ad dandum pro investitura sol(idos) decem; penam vero inter se posuerunt ut quisque ex ipsis vel illorum heredibus non compleverint (g) omnia, qualiter superius l(egitur), vel si tollere aut laxare voluerint, vel si ipsi germani vel illorum heredes suprascriptum fictum singulis annis non dederint, aut si suprascripti Bernardus et Çavatarius vel illorum heredes suprascriptas res omnes ab omni homine cum racione eis non disbrigaverint (h), tunc co(m)ponant pars parti fidem servanti, nomine pene, libras viginti denariorum bonorum Pap(iensium), et post penam solutam hoc breve in suo robore permaneat. Unde duo brevia uno tenore scripta sunt. Factum est hoc anno dominice incar(nationis) mill(esim)o cent(esim)o quinquag(esim)o quarto, suprascripto die, indic(tione) secunda.
Signa ++ manuum suprascriptorum Bernardi et Çavatarii qui hoc breve fieri rogaverunt et inter se consenserunt ut supra. Interfuerunt Tebaldus de la Roca, Ricardus Faxanus atque Ubertus de Cleinote (i) testes. Ego Anfoxius sacri palac(ii) notarius interfui et hoc breve scripsi.



(a) C orportunu(m)
(b) fu(er)it nell'interlineo, di mano dell'autenticatore sottoscrittore Otto Michaelis.
(c) ab- su rasura.
(d) Così C.
(e) f- corr. dal secondo gambo di u; il primo gambo è espunto.
(f) C ip(s)o
(g) C coplev(eri)nt senza segno abbr. per la prima nasale.
(h) C disbrigav(er)it
(i) Così C.

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti