Lombardia Beni Culturali
29

Cartula venditionis

1170 marzo 18, Pavia.

Guercio del fu Opizzo Barbasirica, di legge romana, dichiara di aver ricevuto da Paciano, converso e ministro dell'ospedale <di S. Maria> detto di Betlemme, sito presso la cittā di Pavia, in prato Ticini, in persona di Tebaldo Iordanus converso dello stesso ospedale, otto lire e trenta denari pavesi quale prezzo della vendita della sua metā di tre appezzamenti di terra arabile, posseduti a titolo di allodio, tra Pavia e Milano, a Roncaro e nel suo territorio: il primo di quattro iugeri e otto tavole e mezzo in Luliasco, il secondo di trentuno pertiche meno tre tavole e mezzo ad Malamnoctem, il terzo di diciotto pertiche e sette tavole in Runcallia.

Originale, ASMI, FR p.a., cart. 6096 (cl. XVI, S. Maria di Betlemme) [A]. Regesto, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 78. Altri regesti, ASCPv, Schede Marozzi, b. 444 (fam. Morigia), b. 454 (fam. Sparvara), da A. Nel verso di A, di mano del notaio scrittore: § Adquistum hospitalis quod dicitur de Betleem [.........]; di mano del sec. XIII consueto segno a forma di croce iscritta in una circonferenza; di mano del sec. XV: Pro hospitali Betlem; altre annotazioni di epoca moderna, tra cui una settecentesca, leggibile soltanto con la luce di Wood, che fa riferimento a S. Pietro in Ciel d'Oro, e regesto Comi dove il toponimo Runcore č identificato con Roncaro.

Regesto: MAZZILLI, L'assetto urbanistico, p. 125, n. 8.

La pergamena č in discreto stato di conservazione, nonostante qualche leggera macchia di umiditā e modeste lacerazioni nel margine sinistro. All'altezza della nona riga compare il foro di filza settecentesca. Tracce di rigatura a secco.
Il notaio rogatario č Mignonus Carianus. Circa il notaio scrittore cf. nota introduttiva al doc. n. 24. Intorno al contenuto cf. doc. n. 30.

(SN) Anno ab incar(natione) domini nostri Iesu Christi mill(esim)o cent(esim)o septuag(esim)o, quinto decimo kalendas aprilis, indic(tione) tercia. Constat me Guercium, filium quondam Opizonis Barbasirice, qui | professus sum ex nacione mea lege vivere Romana, accepisse sicuti et in presentia testium accepi a te do(n)no Paciano converso et ministro hospitalis quod dicitur de | Betleem quod est situm foris et prope Ticinensem civitatem, in prato Ticini, a parte ipsius hospitalis, per Tebaldum Iordanum conversum ipsius hospitalis et missum tuum, octo libras et dena|rios triginta denariorum bonorum Papiensium, finito precio, pro mea porcione iuris mei que est medietas de tribus peciis de terra aratoria positis inter Papiam et Mediolanum in loco et fundo | Runcore et in eius territorio. Prima pecia iacet in Luliasco (a) et est ad supertotum iugera quatuor et octo tabule et dimidia; coheret ei ad supertotum (b): a mane ipsum hospitale, a sero Sclafenati, ab | aquilone Sancta Agatha. Secunda pecia iacet ad Malamnoctem et est (c) ad supertotum triginta una pertica minus tres tabule et dimidia; coheret ei ad supertotum (d): a mane et meridie Sancta Agatha, a sero | Vasallus de Pascarolo, ab aquilone Guido Arduinus. Tercia pecia iacet in Ru(n)callia et est ad supertotum decem et octo pertice et septem tabule; coheret ei ad supertotum: a mane Iacobus | de Rocha, a meridie strata de Laude, a sero monasterium Sancti Petri Celi Aurei, ab aquilone Bocacius Manicella sive ibi alie sint coherentiae; quam autem s(upra)s(crip)tam meam porcionem de | s(upra)s(crip)tis peciis de terra iuris mei superius dictam, una cum accessionibus et ingressibus seu cum superioribus et inferioribus (e) suis qualiter supra l(egitur) imim(tegrum) ab hac die tibi cui supra do(n)no Paciano pro s(upra)s(crip)to precio | vendo, trado, emancipo, nulli alii venditam, donatam, alienatam, obnoxiatam vel traditam nisi t(ib)i, et facias exinde a presenti die tu et successores tui et pars s(upra)s(crip)ti hospitalis et cui vos | dederitis iure et proprietario nomine quicquid volueritis sine omni mea et heredum meorum contradic(tione); et quidem spondeo atque promitto me ego qui supra Guercius, una cum meis heredibus, | tibi cui supra donno Paciano tuisque successoribus et parti ipsius hospitalis et cui vos dederitis s(upra)s(crip)tam vendicionem qualiter supra l(egitur) imim(tegrum) ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus aut si vobis | exinde aliquid per quodvis ingenium subtrahere quesierimus tunc in duplum s(upra)s(crip)tam vendicionem ut supra l(egitur) vobis restituamus sic(ut) pro t(em)pore fuerit meliorata aut valuerit per extimacionem in consimili | loco, et nichil m(ih)i ex ipso precio dare debes dico. Et insuper iuravit s(upra)s(crip)tus Guercius manu sua propria ad sancta Dei evvangelia adversus s(upra)s(crip)tum donnum Pacianum, presente s(upra)s(crip)to misso suo, quod s(upra)s(crip)tam suam | porcionem de s(upra)s(crip)tis peciis tribus de terra, se sciente, per allodium tunc detinebat quando s(upra)s(crip)tam obligacionem ei faciebat, et cartula, scriptio, tradicio, investitura, refutacio, obligacio vel aliqua alia secu|ritas in alia parte, se sciente, exinde facta non est que noceat ipsi do(n)no Paciano nec suis successoribus nec parti s(upra)s(crip)ti hospitalis ncque cui dederint, et abhinc (f) in antea non habet ipse exinde agere nec causari nec | placitare neque contradicere nec guerriare adversus s(upra)s(crip)tum do(n)num Pacianum nec suos successores nec partem ipsius hospitalis neque cui dederint per se ipsum neque per suam submissam personam, et si | briga vel contentio eis exinde apparuerit in auctoritate et defensione eis stare habet cum racione. Hec ita vera sunt et adtendere et observare habet ipse Guercius bona fide sine fraude, se sciente, | si Deus illum adiuvet et illa sancta Dei evvangelia. Actum intra Ticinensem civitatem.Feliciter.
Signum (g) + manus s(upra)s(crip)ti Guercii qui hanc cartulam fieri rogavit ut supra.
Signa + + + + manuum Guilielmi de Sparvaria, Oldrici Agirati, Ottonis Muricule atque Arnaldi de Ardengis testium.
(SN) Ego Mignonus sacri palacii notarius interfui, tradidi et s(ub)s(cripsi).
(SN) Ego Otto sacri palatii notarius iussu prenominati Mignoni hanc cartulam scripsi.


(a) La prima l e il primo tratto di u su rasura.
(b) ad s(upe)rtotu(m) nell'interlineo.
(c) -s- corr. da altra lettera.
(d) ad s(upe)rtotu(m) nell'interlineo.
(e) A inferibrib(us) con la seconda r corr. su segno abbr. per -us
(f) a- corr. da altra lettera.
(g) Si- č risolto con un motivo che richiama il signum crucis, qui e infra.

Edizione a cura di Ettore Cau
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti