Lombardia Beni Culturali
28

Cartula venditionis

1170 febbraio 13, Pavia.

Armanno de Gosonasco del fu Oddone de Gosonasco, di legge longobarda, vende ai rustici del luogo di Curio: Giovanni de Coira, Viviano, Ianeto de Coira, Viviano de Ferrario, Riccardo, Pietrobono, Ottone Arcimannus, Pietro Alde, Delai, Lanfranco Anselmi, Girardo e Carnelevario suo fratello, Ottone e Dureto suo cugino, Lanfranco de Bixono, Guglielmo de Roncade, Airaldo e fratelli, Adamino e nipoti, Ottone de Bagno e fratelli, Alberto de Bagno e fratelli, Guiliciono de Piro, Guiliciono de Puira, Ottone figlio di Gualtiero, in persona di Giovanni de Coira, Viviano e Ianeto, messi dei predetti rustici e consoli di Curio, cinque iugeri di terra nel comitato di Pavia, in Gosonasco e nel suo territorio, nonché una casa in muratura e parzialmente in legno con cortile e fovea, sita nel borgo di Pavia, a porta Palazzo, in Cirgnaco, precisando che la casa è di sua proprietà e che il sedime sul quale detta casa è costruita è tenuto al fitto annuo di quattordici denari pavesi da pagare al monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro; per tale vendita Armanno dichiara di aver ricevuto quindici lire e mezzo di denari pavesi d'argento, mentre Papia, sua moglie, rinunzia al diritto di ipoteca sui predetti beni.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6080 (cl. XII, Cittadella in Pavia, mazzo I) [A]. Regesto, ASMi, Inventario dell'Arch. Dipl., vol. IV, fasc. 77. Altro regesto, ASCPv, Schede Marozzi, b. 471 (fam. Gosinassi). Delle annotazioni medievali del verso si riescono a isolare, in gran parte con l'aiuto della luce di Wood, quella del notaio scrittore: § Adquistum (le parole seguenti sono del tutto sbiadite), e queste altre; In Cergnago (sec. XIII); De Goxonax(io) (sec. XIII); Carta de hominibus de Coria d[e] libris .CXX. (così) [..]llis (lettura incerta) et .VI. [..]re (sec. XIV).

Cf. BARBIERI, Note su un documento inedito, p. 26, nota 21.

Macchie di umidità, diffuse lungo tutto il lato destro, nella parte superiore e lungo le antiche piegature, hanno provocato in più parti lacerazioni della membrana, che interessano anche la scrittura.
Circa il notaio Armannus cf. nota introduttiva al doc. n. 15.
Intorno ai beni in Gosonasco oggetto della presente vendita cf. anche una carta di autenticazione di testi del 1229 giugno 1, Pavia (AOSM, cart. D 2), nella quale sono nuovamente menzionati gli homines e il comune di Curio. I due documenti, che accennano a rapporti economici tra Pavia e i rustici di Curio, in pieve di Agno (nell'attuale Malcantone, Canton Ticino), dove S. Pietro in Ciel d'Oro aveva possedimenti, sono sconosciuti sia a MEYER, Blenio e Leventina, pp. 70-2, sia a SCHAEFER, Il Sottoceneri, in partic. pp. 108-9, nota 48. Per quanto riguarda i rapporti tra il monastero pavese e l'area ticinese cf. anche doc. n. 188.

(SN) Anno ab incarn[a]cione domini nostri [Iesu] Christi millesimo centesimo septu[a]gesimo, tercio decimo die mensis februarii, indic(tione)[tertia]. A[rm]annus de [G]osonasco, filius | quondam Oddonis de Gosonasco, qui professus est ex nacione sua lege viv(er)e Longobardorum, vendidit atque tradidit Iohanni de Coira et Viviano et Ianeto de Coira et Viviano de Ferra|rio et Ricardo et Petrobono et Ottoni Arcimanno et Petro Alde et Delai et Lafranco Anselmi et Girardo atque Carnelevario eius fr(atr)i et Ottoni et Dureto eius consubrino et Lafran|co de Bixono et Guilielmo de Roncade et Airaldo et fr(atr)ibus et Adamino et nepotibus et Ottoni de Bagno et fr(atr)ibus et Alberto de Bagno et fr(atr)ibus et Guiliciono de Piro et Guiliciono de Puira atque | Ottoni filio Gualterii, rusticis s(upra)s(crip)ti loci Coire, per s(upra)s(crip)tos Iohannem de Coira et Vivianum et Ianetum missos s(upra)s(crip)torurn rustichorum et consules eiusdem loci Coire, nominative iugera quinque | de terra iuris ipsius Armanni positam in comitato Papie, in loco et fundo Gosonasco et in [eius] territorio, et laboratur et i detinetur per Ad[..............] sive per alios massa|rios. Item vendidit eis casam unam muratam et imparte lignaminatam cum curte et fovea et omni sua pertinentia, hedificium iuris [sui et terra] in qua extat cum curte | detinet ad fictum annualiter reddendum ex parte monasterii Sancti Petri Celi Aurei denarios quatuordecim bonos Papienses, positam in [bur]g[o civ]itatis Papie, in porta | Palacio, in Cirgnaco; coheret ei: de una parte casa Zasarini, de alia via publica, a tercia casa Syri de Astulfo, a quarta Covacinus, sive ibi alie sint coherentie, omnia | cum omnibus s(upra)s(crip)tis quinque iugeribus de terra et s(upra)s(crip)te case et terre in qua extat et curti pertinentibus inintegrum. Eo modo fecit s(upra)s(crip)tus Armannus iandictam vendicionem ut a presenti die | in antea ipsi rustici (a) eorumque heredes et cui dederint h(abe)ant et detineant s(upra)s(crip)ta quinque iugera de terra et s(upra)s(crip)tam casam et curtem una cum accessionibus et ingressibus et universis suis perti|nentiis, et faciant exinde de allodio proprietario nomine et de s(upra)s(crip)ta casa et curte ad solitum fictum dandum quicquid voluerint, sine omni contradictione s(upra)s(crip)ti Armanni suique heredum, una | cum sua suorumque heredum defensione et restauracione pro t(em)poris melioracione in consimilibus locis sub pena dupli. Et pro hac vendicione fuit confessus ipse Armannus se | accepisse ab eisdem rusticis argenti denariorum bonorum Papiensium libras quindecim et dimidiam. Et insuper Papia, uxor s(upra)s(crip)ti Arm[anni], consensu ipsius viri sui et una | cum noticia propimquorum parentum suorum, hii sunt Ioh(anne)s Recrovus et Petrus Recrovus, in quorum presentia et testium certam fecit professionem nullam se pati violentiam a quopiam | homine nec ab ipso viro et mondoaldo suo nisi sua bona et spontanea volu(n)tate, per lignum de manu adversus s(upra)s(crip)tos rusticos, per s(upra)s(crip)tos Iohannem de Coira et Vivianum et Ianetum, | renunciavit iuri ypothecarum quod ipsa habebat per aliquem modum in s(upra)s(crip)tis quinque iugeris de terra et s(upra)s(crip)ta casa et curte; eo modo quod ipsa Papia suique heredes deinceps t[aciti]| et cu(n)tenti exinde omni t(em)pore perman(er)e debent adversus s(upra)s(crip)tos rusticos suosque heredes et cui dederint in pena dupli. Insuper etiam iuravit s(upra)s(crip)tus Armannus manu | sua propria ad sancta Dei evangelia adversus s(upra)s(crip)tos rusticos quod s(upra)s(crip)ta quinque iugera de terra et s(upra)s(crip)tam casam et curtem eo modo tunc detinebat quando eis s(upra)s(crip)tam cartulam vendicionis | faciebat quo supra l(egitur), et cartula, scriptio, tradicio, investitura, refutacio neque aliqua alia securitas in aliam partem facta non est, se sciente, que noceat ipsis | rusticis nec suis heredibus neque cui dederint; et ab hac hora in antea non habet exinde ag(er)e nec causari nec contradic(er)e nec placitare neque gueriare adversus ipsos rusticos | nec suos heredes neque cui dederint per se ipsum Armannum neque per suam submissam personam; et si briga vel co(n)tentio exinde eis apparuerit, ipse in auctoritate et in defen|sione eis stare habet cum racione. Et iuravit per parabolam s(upra)s(crip)te uxoris sue quod ipsa dehinc in antea de universo s(upra)s(crip)to iure quod ipsa habebat in s(upra)s(crip)tis rebus non habet ag(er)e nec cau|sari nec contradic(er)e nec placitare neque gueriare adversus ipsos rusticos nec suos heredes neque cui dederint per se ipsam Papiam neque per suam submissam personam. Hec | omnia s(upra)s(crip)ta ita vera sunt et adtend(er)e et observare habent ipsi iugales bona fide sine fraude illis scientibus, si Deus illos adiuvet et illa sancta Dei evangelia. Actum in civitate | Ticinens(i). Feliciter.
Signa + + manuum s(upra)s(crip)torum iugalium qui hanc cartulam vendicionis fieri rogaver(unt) et s(upra)s(crip)tum precium acceperunt ut supra.
Signa + + manuum s(upra)s(crip)torum Iohannis Recrovi et Petri qui eandem Papiam interrogaver(unt) ut supra.
Signa + + + + + + (b) manuum Armanni de Sancto Petro, Petri eius fr(atr)is, Henrici Bertoni, Ber[g]undii Muti, Soldani testium.
§ Ego Vuido notarius et iudex sacri palacii interfui et s(ub)s(crips)i.
(SN) Ego Armannus sacri (c) palacii notarius interfui et hanc cartulam tradidi et scripsi.


(a) A rusti
(b) Così A, anche se seguono i nominativi di cinque testi.
(c) A sacra

Edizione a cura di Ettore Cau
Codifica a cura di Gianluca Vandone

Informazioni sul sito | Contatti