Lombardia Beni Culturali
24

Praeceptum Ottonis III imperatoris

996 maggio 27, Roma.

Ottone III imperatore, su richiesta di Odelrico, vescovo di Cremona, inoltrata dalla sorella Sofia, dona alla Chiesa cremonese le peschiere, i porti, i mulini e tutti i diritti di natura pubblica sul fiume Adda da Tenchera (località presso Pizzighettone) fino alla confluenza nel Po.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 27, n. 24 [B]. Copia sec. XVI, ASDCr, Mensa vescovile, Istromenti, cart. 22, Po-2, fasc. 9 [C]. Regesto sec. XVII, ASDCr, Mensa vescovile, Istromenti, cart. 28, Po-8, fasc. 1 (con data marzo 27). Regesti (manoscritto e a stampa) sec. XVII, ASDCr, Mensa Vescovile, Istromenti, cart. 23, Po-3, fasc. 8 (con data marzo 27). Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 32. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. X, n. 61 (due esemplari). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 92.
B è così autenticata: (SN) Ego Ramundus notarius huius exempli autenticum vidi et hic subscripsi. (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli autenticum vidi et legi et fideliter exemplavi.
Nel margine esterno annotazioni di mano del sec. XIII: Factum;Nota concesionum ripatici, piscariae cum [[...]]utilitatis aque Padi a caput Abdue usque Tencariam et inde usque ad capud Abdue.; di mano del sec. XVII: AA; annotazione in parte poco leggibile pare della stessa mano del sec. XVI che ha redatto C: Nota ibi et quicquid de prefata Abdua ad predictam olim [[....]] hec verba sunt magna importantia. Io. An.; nel margine interno annotazione di mano moderna: Cum omni usu et utilitate aque.

Edizione: Cod. dipl. Lang., col. 1603, n. DCCCCXI; Stumpf-Brentano, Acta Imperii, p. 345, n. 247; Robolotti, p. 137, n. VII; MGH, DDOttonis III, p. 615, n. 205; Falconi, I, p. 249, n. 91.
Regesto: Robolotti, Delle pergamene, p. 46 (con data giugno 6); Robolotti, p. 9, n. 72; Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 1077; Astegiano, I, p. 40, n. 60; Savio, p. 36; Regesta Imperii, II, 3, n. 1180.

Il titolo che precede il documento e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium de Addua a Tencaria usque in caput eius
IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. OTTO DIVINA FAVENTE CLEMENTIA ROMA|norum imperator augustus. Si sancta et venerabilia loca tueri ac sublimare studuerimus, procul dubio | imperium nostrum stabiliri eterneque beatitudinis premium credimus promereri. Quapropter omnibus Sancte Dei | Ecclesię fidelibus scilicet ac futuris notum esse volumus Odelricum venerabilem Sancte Cremo|nensis Ecclesię antistitem, interventu et petitione karissime sororis nostre Sophie, celsitudinis nostre | clementia adiisset, postulans quatinus pro Dei amore nostreque anime remedio et imperii nostrę salute ri|pas et piscarias cum molendinis et portubus a Tencaria usque ubi (a) Addua in Padum defluit et caput | Addue nominatur per nostri precepti paginam predicte Cremonesi (b) Ecclesię donando concederemus. Quibus dignis | petitionibus aures nostre pietatis accomodantes, pro ut iuste et legaliter possumus, concedimus | atque per huius imperialis nostre auctoritatis paginam contradimus et donamus eidem Sancte Cremonensi Ecclesie | ripas et piscarias cum molendinis et portubus vel quicquid de prefata Addua ad publicam olim functionem per|tinuit, ut reciprocato ordine verborum scilicet loquar, ab eo loco ubi caput Addue nominatur et | eadem in Padum defluit (c) usque Tencariam cum omni usu et utilitate eiusdem aque per huius nostre auctoritatis | preceptum concedimus et donamus. Quo pretaxata Ęcclesia et predictus Odelricus eiusdem episcopus suique successo|res habeant, teneant firmiterque possideant omnia hominum remota contrarietate, ea videlicet ratione ut nullus dux, marchio, comes, vicecomes, sculdasio, gastaldius, decanus (d) noster nostrorumque militum | miles vel cuiuscumuqe ordinis persona infra prenominatos terminos ab eo videlicet loco ubi caput Addue| nominatur et eadem in Padum defluit usque Tencariam in sepe dicta aqua, ripas et piscarias sibi vin|dicare aut molendina et portus facere vel habere presumat sine iam prenominati Odelrici episcopi | suorumque successorum largitate preceptione atque concessu, set ipse suique successores tam nostris quam nostrorum | successorum temporibus per hoc nostrum pracmaticon pacifice et quiete possideant. Si quis igitur huius nostri precepti | temerarius violator extiterit, sciat se compositurum auri optimi libras centum, medietatem ca|merę nostrę et suprascripto Odelrico episcopo suisque successoribus medietatem. Quod ut verius credatur | diligentiusque ab omnibus observetur, manu propria roborantes, sigilli nostri paginam | iussimus insigniri.
SIGNUM DOMNI OTTONIS SERENISSIMI (M) ET INVICTISSIMI IMPERATORIS AUGUSTI.
HERIBERTUS CANCELLARIUS AD VICEM PETRI CUMANI EPISCOPI ET ARCHICANGELLARII RECOGNOVI.
Datum VI kalendas iunii, anno dominice incarnationis DCCCCXCVI, indictione VIIII, anno vero tercii Ottonis re(gis) XIII, imperii autem eius (e) I. Actum Rome, feliciter.


(a) ubi corretto su altre lettere.
(b) Così B, senza segno di abbreviazione.
(c) Segue, in sopralinea, di altra mano pare del sec. XIII, aqueduci[[...]]
(d) -e- corretta da -a-
(e) In sopralinea, pare di altra mano del sec. XIII.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti