Lombardia Beni Culturali
81

Sententia consulum Mediolani

1156 ottobre 19 e 26, Milano.

Eriprando, giudice e console di Milano, con i soci Lanfranco de Settara, Ambrogio Ciavatarius e Arderico giudice detto de Bonate, nella controversia tra Musso detto de Brenbio, abitante a Livraga e campario di quel luogo, rappresentato dal messo Guifredo, chierico e camerario del vescovo, da una parte, e Alberto detto de Luviraga, anche a nome di Ugone detto Homobonus figlio di suo fratello, di Giovanni detto de Melada e di Redulfo, massari di Alberto abitanti a Livraga, dall'altra, - e avendo Alberto dato guadia affinché i suoi massari rispettino la sentenza, ponendo come fideiussore Anselmo giudice detto Aginonus, e Guifredo affinché la rispetti il campario Musso, ponendo come fideiussore Burro de Burris - pronuncia sentenza stabilendo che costoro diano al vescovo quattro denari vecchi se hanno buoi e due se non ne hanno, a condizione che i testi confermino sotto giuramento quanto testimoniato; otto giorni dopo costoro giurano come richiesto.

Originale, AMVLo, Pergamene, tab. 1 [A]. Regesti: Gavazzi, Regestum, f. 54v, n. 359 (f. 55v, n. 359, con data 14 novembre); Gavazzi, Inventarium, p. 73, n. 359; Bonomi, Synopsis, p. 51, n. 75.
Sul verso, di mano diversa coeva, Sententia super fodro et camparia de Luviraga, di mano del XIII secolo Exemplata est. Segnatura Gavazzi: 359, indicazione dell'anno e del contenuto della stessa mano; segnatura e data Bonomi: 75. MCLVI.

Edizione: VIGNATI, Codice diplomatico, I, n. 166; MANARESI, Gli atti del comune di Milano, n. 39.
Regesto: RIBOLDI, p. 259, n. 28; SALAMINA, n. 75.

Buono stato di conservazione, un piccolo foro nella parte destra, una rosicatura nel margine destro. La pergamena era originariamente piegata in sette nel senso della scrittura e in due nell'altro. Si vede la rigatura.

(SN) Die veneris quarto decimo kalendarum novembris, in consulatu Mediol(ani). Sententiam protulit Heriprandus iudex, consul Mediolani, in concordia Lanfranci de Settara, Ambrosii Ciavattarii et Arderici iudicis qui dicitur de Bonate, | consulum sociorum eius, de discordia que erat inter Mussum qui dicitur de Brenbio, qui habitat in loco Luviraga, camparium eiusdem loci, per suum missum Guifredum clericum ac camerarium episcopi Laudensis, et ex altera parte Albertum qui dicitur | de Luviraga, pro se et pro Ugone qui dicitur Homobonus, filio (a) fratris sui, et Iohanne qui dicitur de Melada et Redulfo qui habitant in eodem loco Luviraga, massariis ipsius Alberti, pro quibus omnibus dedit guadiam ipse Albertus suprascripto Guifredo clerico in | pena centum solidorum quod fatiet eos hanc sententiam ratam habere et posuit fideiussorem Anselmum iudicem qui dicitur Aginonus, et predictus clericus dedit guadiam eidem Alberto in eadem pena quod fatiet suprascriptum camparium hanc sententiam ratam | habere et posuit fideiussorem Burrum de Burris. Lis quidem talis erat: postulabat prefatus Mussus camparius ut suprascripti Albertus et Ugo darent sibi sestaria (b) sex inter siliginem et millium, item ut prefati Iohannes de Melada et Redulfus | similiter sibi prestarent similis blave tria sextaria; allegabat enim ipsos prefatam blavam sibi idcirco dare (c) debere q(uonia)m hoc anno camparius ipsius loci erat et a gastaldione episcopi Laudensis, cui honor et districtum ipsius | loci pertinere dicebat, eiusdem (d) loci vicinis consentientibus de ipsa camparia investitus fuerat, alios quoque omnes vicinos ipsius loci prefatam campariam sibi soluisse dicebat; suprascriptos vero Albertum et Ugonem nec ipsos Iohannem et Redul|fum campariis suprascripti loci sicut quilibet ex vicinis campariam solvere solitos esse contendebat, videlicet, secundum consuetudinem ipsius loci, pro unaquaque massa starium unum et dimidium. Et super his produxit testes: hii fue|runt Lanfrancus Grassus de loco Luviraga et Rolandus Arle(m)baldi et Anselmus gastaldus et Petrus portenarius de eodem loco. Ipse Lanfrancus dixit se fuisse in loco Luviraga, ante ecclesiam Sancti Bassiani, ubi 'vidi et audivi quod Ansel|mus, gastaldus episcopi Laudensis, investivit Mussum, filium Oddonis camparii de camparia ipsius loci, presente maiore parte vicinorum, inter quos erat Rolandus et Paganus de Vegia et Anricus de Balassi et Iohannesbellus portenarius et Petrus Leo|ni et plures alios, et erant ibi collecti ad cloccam sonatam', et scit quod soluta est camparia ab omnibus hominibus ipsius loci vel confessi sunt solvere, exceptis Alberto de Luviraga et Ugo Homobono et Redulfo de (e) Melada; et interrogatus | quomodo sciret, r(espondit) quia ivit cum campario per omnes homines qui debebant dare campariam et omnes aut solverant aut solvere confessi fuerunt; investitura fuit facta inter nativitatem Domini et pascham maiorem proximam preteritam, set confes|sio vilanorum fuit postquam (f) siligo collecta fuit, et ita consuetudo in eo loco quod gastaldus investiit camparium et suprascriptus Albertus et vicini solvunt campariam, quia sibi qui fuit camparius solvit Albertus campariam et eius homines in|fra hos viginti annos et ante hos quinque. Predictus Rolandus dixit idem de investitura et confessione villanorum et de consuetudine, excepto quod dixit se nu(m)quam vidisse iam dictum Albertum solvere campariam, set audivit a ga|staldionibus quod solvit. Prefatus Anselmus idem et addit quod vidit camparium venire cum camaparia (g) a casa suprascripti Alberti. Iam dictus Petrus dixit idem de investitura et consuetudine et addit quod infra hos viginti annos vidit suprascriptum Albertum | solvere campariam. Econtra supracripti Albertus et Ugo, Iohannes atque Redulfus predicto Musso iam dictam blavam dare debere negabant, allegantes ipsum non consensu vici[no]rum set potius ipsis contradicentibus investitum fuisse, solutio|nem quoque camparie a vicinis eidem factam non spontaneam set per vim extortam fuisse proclamabant, idcircoque sibi obesse non debere dicebant, unde suos produxerunt testes qui admissi non sunt. Amplius predicti Albertus et Ugo spetiali (h) qua|dam ratione prefatam campariam se prestare debere recusabant, q(uonia)m omnes illas res territorias quas in loco Luviraga habent sibi cum omni honore et districto pertinere dicebant, quod percipi posse argumentabantur quia in suprascripto lo|co turrem episcopo non contradicente construxerant; quod ipse camparius diffitendo episcopum Laudensem de districto duorum rusticorum ipsum Albertum sibi pertinere contendentem sententia superasse notitia scripta (1) comprobabat. His | ita auditis, laudavit ipse Heriprandus, si suprascripti testes iuraverint sicut testificati sunt, ut prefati Albertus et Ugo sex staria et iam dicti Iohannes et Redulfus tria sestaria, inter siliginem et millium, ipsi campario infra hos triginta di|es prestent: suprascripti vero testes octavo die postea iuraverunt. Et sic finita est causa. Anno dominice incar(nacionis) millesimo centesimo quinquagesimo sexto, suprascripto die, indic(ione) quinta.
Interfuerunt Arnaldus Enblavadus et Martinus Malaopera et Guertius de Ostiolo et Petrus Planus et Burro de Burris et Petrus de Ma(m)ma et Maltalliatus Gambarus et Anselmus ser Tazoni et Suzo Zurla et Bonoldus de Bonoldis, de servitoribus | Petrus de Liscate et Cigniamaccus.
(S) EGO HEriprandus iudex ac missus do(m)ni secundi Chunradi (i) regis hanc sententiam protuli et s(ub)s(crips)i.
(S) Ego Azo iudex et missus do(m)ni secundi Chunradi regis s(ub)s(crips)i.
(S) Ego Ardericus iudex ac missus domini Frederici imperatoris s(ub)s(crips)i.
(SN) Ego Rogerius iudex ac missus do(m)ni secundi Chunradi regis scripsi.


(a) Da filii mediante correzione di o dalla seconda i
(b) Corretto da sextaria mediante espunzione della x e aggiunta di s nel sopralineo.
(c) Ripetuto.

(1) Documento non reperito.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti