Lombardia Beni Culturali
218

Carta libelli, finis et refutationis

1170 agosto 15, Besate.

Giovanni priore del monastero di S. Pietro di Besate, Pietro monaco e Filippo detto de Rodobio, avvocato, rettore e ministro del predetto monastero - quest'ultimo dichiarando di aver ottenuto il consenso di Stefano, abate del monastero di Cluny -, dànno a titolo di livello ventinovennale e successivamente perpetuo a Malaxivero de Besate, Bernardo de Rodobio, Gerardo Arduinus e Gerardo de Strata, di Pavia, tutte le terre e i diritti del monastero in Fallavecchia, in Basiano e nei rispettivi territori, nonché ventidue quote <del bosco> di Cirixola, la quota della baraza <di Fallavecchia> , un moggio di segala, due vasi di gamberi, due focacce e il mulino ubicato a monte rispetto agli altri che i venditori si riservano, rinunziando al fitto annuo di un denaro d'argento e di una candela e dichiarando di ricevere quale prezzo del livello cento lire di denari milanesi d'argento terzoli. Giovanni e Pietro, inoltre, dànno guadia nei confronti di Malaxivero, Bernardo e Gerardo Arduinus che difenderanno il presente livello, ponendo come fideiussore il predetto Filippo. Nello stesso mese Matteo de Rodobio, avvocato del monastero, conferma la presente vendita, con il cui ricavato viene estinto un debito contratto dal monastero medesimo nei confronti di Alberico de Bolate.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 688 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 468-71, n. 175 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 74. Nel verso di A, di mano del notaio: Libellus Malaxevere de Besate et Bernardi de Rodobio et Girardi de Strata atque Girardi Arduini de rebus in Fara Vetula et in Fara Baxiiana seu in Cirixola | et in Baraza, per libras .C. de tertiolis; di mano X: Malaxevere; de rebus in Fara et Baxiliano et | Cirixola. .R.; segnatura Bonomi: 175. MCLXX. Livello; segnatura l2 di mano novecentesca.

La pergamena presenta tracce di rigatura a secco.
Cf. il doc. 1172 ottobre 14, Pavia (ASMi, AD, pergg., cart. 688 = BONOMI cit., pp. 480-1, n. 183): si tratta di una sentenza pronunciata dai consoli di giustizia di Pavia, sfavorevole al monastero di Morimondo, che chiude una lite pendente tra il medesimo e i destinatari della carta qui edita, relativa alle terre comuni di Fallavecchia e di Basiano.
Circa il notaio cf. nota introduttiva al doc. n. 209.

(SN) Anno dominice incar(nationis) milleximo centeximo septuageximo, quinto decimo die mensis agusti, indicione tercia. In Christi nomine. Piacuit atque convenit | inter do(n)num Iohannem priorem monasterii Sancti Petri de loco Besate, et do(n)num Petrum monachum ipsius monasterii, atque dominum Filipum qui d(icitu)r de Rodobio, avocatus, rector atque | minister s(upra)s(crip)ti monasterii, a parte et ad utilitatem predicti monast(erii), et dominus Filipus ibi dixit quod per parabolam do(n)ni Stephani abb(atis) monasterii de Clunea (1) faciebat (a), necnon et inter | Malexeverem de Besate et Bernardum de Rodobio atque Girardum Arduinum et a parte Girardi de Strata, de civitate Pap(ie), ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti dederunt | ipsi do(n)nus Iohannes prior et do(n)nus Petrus et dominus Filipus eisdem Malaxev(er)e et Bernardo et Girardo de Strata atque Girardo Arduino ad habendum et tenendum seu censum reddendum libelario nomine, | usque ad viginti et novem annos expletos et deinde (b) in antea usque in perpetuum, hoc est cunctas res universales quas habent in loco et fundo Fare Vetule et in eius territorio et in loco | et fundo Fare Baxiiane et in eius teritorio, et in Cirixola atque in Baraza, et sunt ille partes de Cirixola viginti et due partes, que omnes res sunt iuris s(upra)s(crip)ti monasterii Sancti Petri de Besate, scilicet terra | culta et incolta, prata, boscum (c), vinea cum area sua, cerbis, silvis, aquatum et pascua, ripis et in ripis, rupinis et in rupinis et aquam ductil(em), et cum omnibus honoribus quod pertinent eisdem rebus, | et unum modium de sicala ad mensuram de Besate et plus si inter fuerit, et duas vases cancrum et duas fugacias et in molandino quod est desuper, et omnes alios mulinos reservant in se | ab illo quod est desuper usque ad molinum quod est subtus, et a riale de le Pradhel(is) desuper est s(upra)s(crip)torum eptorum, subtus vero similiter predictus prior et do(n)nus Petrus et dominus Filipus reservant in se, | a parte s(upra)s(crip)ti monasterii, etiam si amplius de nostro iure infra hoc quod dictum est superius in hoc libello permaneat, inintegrum; quas autem predictas res omnes iuris Sancti Petri superius dictas, | una cum accessionibus et ingressibus seu cum superioribus et inferioribus suis, usibus et condicionibus, qualiter supra l(egitur), inintegrum, ea racione uti amodo in antea, usque in s(upra)s(crip)to constituto, | debeant ipsi Malaxevere et Bernardus et Girardus de Strata atque Girardus Arduinus et sui heredes seu cui ipsi dederint predictas res habere et tenere et fac(er)e exinde inibi tam superiore quam et | inferiore, libellario nomine, quicquid eis oportunum fuerit, ita ut apud eos non peiorentur; et persolv(er)e exinde debent ipsi Malaxevere et Bernardus et Girardus et Girardus aut eorum heredes | eisdem officialibus predicti monasterii, qui nunc (d) sunt et pro aliquo t(em)pore fuerint, censum singulis annis argen(ti) denarium bonum (e) unum atque candelam unam. Et hoc convenit inter eos, ut si ipsis eptoribus | aut suis heredibus seu cui ipsi dederint aliquam intentionem evenerit de s(upra)s(crip)tis rebus omnibus, tunc s(upra)s(crip)tus prior et dominus Filipus et eorum successores, a parte s(upra)s(crip)ti monasterii, stare debent in auctoritate (f) | et defensione ab omni contradicente homine secundum (g) usum libelli; alia superinposita inter eos exinde non fiat. Et pro s(upra)s(crip)tis rebus omnibus, ut superius dictum est, fuerunt contesi s(upra)s(crip)tus do(n)nus Iohannes prior | et dominus Filipus et do(n)nus Petrus monacus quod acceperunt ab eisdem Malaxevere et a Bernardo et a Girardo Arduino et a parte Girardi de Strata, nomine vendicionis, argen(ti) denariorum bonorum Mediol(anensium) de tertiolis libras centum; | penam vero inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut illorum heredum se de hac convenientia libelli removere quesierint (h) et non permanserint in his omnibus, qualiter supra l(egitur), tunc conponat | illa pars que non conservaverit parti fidem servanti, pene nomine, dupli ipsius precii, et insuper hic libellus in suo maneat robore.
Quia sic inter eos convenit. Actum in loco Besate, sub porticu ecclesie Sancti Michaellis. Feliciter.
Sign(a) + + + manuum s(upra)s(crip)torum do(n)ni Iohannis prioris et domini Filipi avocati atque do(n)ni Petri monaci, qui hanc car(tam) libelli fieri rogaver(unt) et s(upra)s(crip)tum precium acceperunt ut supra.
Sign(a) + + + + + manuum Pavari et Ribaldi de Boniza atque Anselmi de Saconago et Alberici de Bolate seu Vuanterii Pezol(i) testium.
§ Ibi loci et eadem die do(n)nus Iohannes prior et do(n)nus Petrus deder(unt) gaudiam (i) eisdem Malaxevere et Bernardo et Girardo Arduino eo tenore ita ut si aliqua intentio vel discordia advenerit de s(upra)s(crip)tis rebus, de parte vel de totis, | defendere et vuarentare debent cum eorum succesoribus, a parte s(upra)s(crip)ti monasterii, eisdem e(m)ptoribus et eorum heredibus vel cui dederint, cum iure; et sic posuerunt exinde fideiusorem Filipum, qui obligavit | tantum de sub(stanti)a eccl(esi)e in pena dupli ipsius precii. § Insuper vero, et in presentia testium, Filipus et do(n)nus Iohannes prior et do(n)nus Petrus fecer(unt) finem et refutationem per lignum quod in suis manibus tenebant, eisdem e(m)ptoribus, | de predicto denario et candela, in pena decem librarum. § Eodem mense dominus Matheus de Rodobio, avocatus predicti monasterii, hanc vendicionem per firmum habuit quod do(n)nus Iohannes prior et dominus Filipus fecerunt |in predictis eptoris. Et s(upra)s(crip)ti (j) den(arii) fuer(unt) dati in debito Alberici de Bolate per predictum monasterium (k). § Interfuere testes (l) Ribaldus de Boniza | et Anselmus de Saconago et Incrosa. Feliciter.
(SN) EGo Romanus notarius sacri pal(acii) hanc car(tam) libelli scripsi, post traditam co(m)plevi et dedi.


(a) faciebat nell'interlineo.
(b) A deinceps, con espunzione di -ceps e aggiunta su -n- di segno abbr. (trattino orizzontale).
(c) A bosu(m).
(d) A nuc.
(e) A bon(o)r(um).
(f) A auctoitate.
(g) -d- corr. da altra lettera.
(h) Su q- tratto di penna senza apparente significato.
(i) d(e)d(e)r(unt) gaudia(m) nell'interlineo.
(j) A isti senza segno abbr.
(k) A mo(n)ia(ster)iu(m).
(l) -st- corr. da altra lettera.

(1) Stefano I, abate di Cluny tra il 1164 e il 1173 (cf. Bibliotheca Cluniacensis, coll. 1660-1).

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti