Lombardia Beni Culturali
11

Carta venditionis

1103 giugno, Bergamo.

Ambrogio del fu Lanfranco, di Curno ma abitante in Bergamo, di legge longobarda, dichiara di aver ricevuto da Giovanni e Giselberto, figli del fu Ungaro notaio, di Bergamo, trentasei soldi di denari d'argento quale prezzo della vendita di quattro campi in Alse, località Vinale, a la Nuce, e Castanea Scudelania. Ferlinda moglie del detto Ambrogio e Savia moglie di Giovanni, con il consenso dei ripettivi mariti, promettono di non avanzare causa di evizione in merito ai terreni oggetto della vendita, ricevendo per questo il launechild.

Copia autenticata, BCBg, Collezione di pergamene, perg. 495 (B). Nel verso, di mano del XII secolo: 'De Alse'. Segnatura settecentesca: '1103'.
B reca la seguente autentica: 'Ego Pescoctus sacri palatii notarius auctenticum huius exempli vidi et legi | et sic(ut) in eo continebatur scripsi, extra litteram plus minusve'.
La pergamena, con ampia ansa nel margine inferiore sinistro, è danneggiata a r. 11 da un esteso foro che interessa parte della scrittura. Si nota la rigatura a secco. La scrittura è parallela al lato lungo.
L'aggiunta interlineare di s, soprattutto in finale di parola, sembra configurare un'autentica cifra stilistica del notaio autenticatore, cosicché si è preferito segnalare qui tale particolarità anziché appesantire l'apparato critico di un numero eccessivo di note al fine di riferirne di volta in volta le numerose occorrenze.
Circa il toponimo Alse (oggi Dalcio, quartiere alla periferia nord-occidentale di Bergamo), cf. MAZZI, Corografia bergomense, pp. 212-213, e DEL BELLO, Indice, p. 159.
L'attività professionale del notaio autenticatore è testimoniata fra gli anni '50-'70 del XII secolo.

(SN) In Christi nomine. Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi mill(esim)o centesimo tertio, mense iunii ind(ition)e undecima. Constat me |Ambrosius, filius quondam Lanfranci, de loco Curno, abitator in civitate Pergamo, qui professus sum lege vivere Long(obardorum), accepisse sicuti | et in presentia testium manifestus sum quod accepi a vobis Ioh(ann)e et Gisilberto, germani, et filiis quondam Ungari notario, de civitate Perga|mo, argenti denarios bonos sol(idos) triginta et sex, finito pretio, sicut inter nos convenimus, pro petiis quattuor de terra campive iuris mei | quas habere visus sum in loco et fundo Alse. Prima petia in loco qui dicitur Vinale; coeret ei: a mane et sera Sancti Alexandri, a meridie |Girardi, a monte Arderici. Secunda petia ibi prope: a mane Sancti Alexandri, a meridie Arderici, a sera Gisilb[erti], a monte Ioh(ann)i. Tertia dicitur | a la Nuce: a mane nobis qui supra emptoribus, a meridie via, a sera Sancti Alexandri, a monte Ioh(ann)i. Quarta petia dicitur Castanea Scudelania; | coheret ei: a mane Sancti Alexandri, a meridie s(upra)s(crip)ti emptoris, a sera m(ih)i reservo, a montes Pachani, et est tota insimul per iusta mensura perti|cas l(egiptimas) sex. Que autem s(upra)s(crip)ta petia de terra, sic(ut) superius legitur, cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus | suis in integrum| a presenti die in vestra qui supra Iohanni et Gisilberti et cui vos dederitis vestrique heredes persistat potestate, iure proprietario nomine, habendum et fatien|dum exinde quicquid volueritis [sine omni mea et heredum] meorum contrad(ition)e. Quidem | spondeo atque promitto eg qui supra Ambrosius, una cum | meis heredibus, vobis qui supra germani et cui vos dederitis vestrique heredibus s(upra)s(crip)tam venditionem omni tempore ab omni contradicente defensare homine; et si defen|dere non potuerimus, aut si contra hanc car(tam) agere quesierimus, tunc s(upra)s(crip)tam venditionem vobis in duplum restituamus in eisdem vel in consi|milibus locis. Quia sic inter non convenimus. Actum in s(upra)s(crip)ta civitate Pergamo. Signum # manus s(upra)s(crip)ti (a) Ambrosii qui hanc car(tam) venditionis fieri rogavit (b). Signum # # # manibus Iohanni et Lanfranci seu Andree testes. (SN) Lanfrancus notarius scripsi, post traditam complevi et dedi. Promisione fec(erunt)Ferlinda coniux s(upra)s(crip)ti Ambrosii, et Savia, socra et nurus, | coniux Iohannis, per eorum consensu, de s(upra)s(crip)tis petiis de terra, si umquam in tempore agere aut causari presumpserint, tunc obligaverunt se | componere s(upra)s(crip)tam querimonia in duplum, et sol(idos) viginti. Post hec, omni tempore tacite et contempte permaneant, launichild (c) inde acceperunt.


(a) -i corretto su o.
(b) fieri rogavit nel rigo sottostante, presso il margine destro.
(c) -l- aggiunta nell'interlineo.

Edizione a cura di Gianmarco De Angelis
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti