Lombardia Beni Culturali
145

Sententia consulum Laude

1181 agosto 9, Lodi.

Ottone Dultianus, console di Lodi, giudice delegato dal podestà Arderico de Sala nella causa vertente tra il vescovo di Lodi, da una parte, e Petraccio, Anzilerio e Nozus de la Pusterla, Bongiovanni e Bertramo de Vaierano, dall'altra, su parte dell'erbatico della curtis di Codogno - metà della quale essi sostengono essere stata data in feudo da vescovi precedenti ai capitanei de Cuzego e ai capitanei de Trexeno, che a loro volta l'avrebbero concessa ai convenuti -, in presenza e con il consenso dei soci Bernardo de Gavazo e Bregondio Pocalodus, definisce i diritti dei de la Pusterla e dei de Vaierano sui beni che hanno a Codogno e richiede che il vescovo giuri che il feudo spetta interamente all'episcopato; Albertino, avvocato del vescovo, presta il giuramento richiesto e Ottone condanna Petraccio, Bongiovanni e i loro fratelli a restituire l'erbatico.

Originale, AMVLo, Pergamene, tab. 2 [A]. Regesti: Gavazzi, Regestum, f. 101v, n. 584; Gavazzi, Inventarium, p. 93, n. 584; Bonomi, Synopsis, p. 77, n. 143.
Sul verso, di mano diversa coeva, § Sentencia lata [hono]rum de | erbatic[o]; di mano del XIV secolo, Sententia in favorem episcopatus contra vicinos de Cotoneo | super erbatico et focatico et aliis honoranciis e segnatura d. Segnatura Gavazzi: 584, indicazione dell'anno e del contenuto della stessa mano; segnatura e data Bonomi: 143. MCLXXXI.

Edizione: VIGNATI, Codice diplomatico, II, n. 96.

Buono stato di conservazione. La pergamena era originariamente piegata in sei nel senso della scrittura e in due nell'altro. Si vede la rigatura.

(SN) Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi mill(esim)o cent(esimo) octuagesimo primo, nono die agusti, indic(tione) quarta decima. Presentia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, dedit sententiam | Otto Dultianus, cognoscens causam ex delegatione domini Arderici de Sala, potestatis Laude, in concordia Bernardi de Gavazo et Bregundii Pocalodi sotiorum suorum, de lite | que vertebatur sub eis inter dominum Albericum, Dei gratia Laudensem episcopum, et ex altera parte Petracium de la Pusterla et Anzilerium et Nozum et Bonumiohannem et Bertram(um) de Vaierano. | Lis enim talis erat: cunquerebatur siquidem predictus episcopus de suprascriptis Petracio et Anzilerio et Nozone et Bonoiohanne et Bertrame quod ipsi perturbabant ei possessionem vel quasi posse|scionem erbatici curtis Cotonii, ad quod suprascripti respondebant asserentes se debere habere partem predicti erbatici ideo quia dicebant se habere partem de honore iam dicte curtis, quia | dicebant capitaneos de Cuzego et capitaneos de Trexeno adquisise in feudum ab antecessoribus predicti episcopi, scilicet illi de Cuzego quartam partem medietatis predicte curie, | quam predictus Petracius cum fratribus suis dicebat se tenere per feudum a suprascriptis capitaneis de Cuzego, et medietatem alterius quarte dicebat predictus Bonusiohannes cum Bertrame | fratre suo se tenere per feudum a suprascriptis capitaneis de Trexeno, quod a predicto episcopo infitiabatur, et alliam medietatem totius curtis confitebantur esse suprascripti episcopi et castrum | et spoldum in solidum, ad quod probandum in unc modum introducebant testes quoniam dicebant se pone(re) consules cum misso episcopi, et dicebant se pone(re) ferarium in suis sediminibus | et episcopus separatim abebat suum ferarium in suo sedimine et dicebant quod communiter cum misso episcopi ponebant camparium ad blavas custodiendas et porcarium similiter communiter | et dicebant quod sui vilani dabant eis guadiam et mandabant pro eis cum offendebant et dicebant similiter quod vilani sui dabant eis ova et pullos et etiam eos in ospitio albergando su|scipiebant, 'et per hoc potest videri quod onor curtis ad nos debeat pertinere'. E (a) contrario suprascriptus episcopus respondebat dicens quod onor totius castri et totius spaldi et totius curtis ad | se solum pertinet ideo quia quicumque (b) habet domum vel sedimen in castro dat ei castelantiam, et in his dicit se non habere parem neque sotium; dicit etiam quod banum foresti a quoque | frangatur ad se solum pertinere, sed et dicit suprascriptus episcopus fodrum suprascripti loci suum esse, ad quod probandum instrumentum (1) publicum (c) producebat; insuper etiam dicebat quomodocumque | camparius, ferarius, porcarius, portenarius ponantur a misso episcopi investituram accipiebant, dicens etiam quod tam rustici quam milites dant sibi focaticum den(ariorum) quatuor | imperial(ium) (d) pro unoquoque fogolario, 'et per suprascripta potest videri quod totus comunis onor curie et castri suprascripti loci Cotonii ad me episcopum debet pertinere'. Et sic, visis et auditis allegationibus et re|sponsionibus, dicta testium utriusque partis et instrumenta a suprascripto episcopo ostensa (e), suprascriptus Otto con(sul), consilio suprascriptorum sotiorum suorum, dixit ut suprascripti de la Pusterla et de Vaierano haberent | sedimina sua in suprascripto loco et terras in teritorio et curte suprascripti loci cum onore privato et spetiali, scilicet in guadiis a suis vilanis vel rusticis et emendantiam pro offensionibus | et albergariam recipiendis, et quia suprascriptus Otto cum sotiis suis presunsit honorem communem totum suprascripti castri et spaldi et totius curtis ad episcopum (f) solum pertinere et quia nullus alius | honor magis videtur esse communis quam onor erbatici, dedit suprascriptus Otto iureiurandum predicto episcopo ut iuraret quo nec sit nec credit predecessorem suum a quo feudum suprascripti | capitanei in suprascripta curte Cotonii adquisierunt quod suprascriptis capitaneis dederit eis in feudum partem aliquam onoris comunis, castri et curtis suprascripti loci Cotonii (g), et sic per advocatum suum | Albertinum iuravit. Et predictus Otto cum causa per Petracium suprascriptum, procuratorem fratrum suorum, et predictus Bonusiohannes, procuratorem (h) suprascripti Bertrami, difinitiva sententia condempnavit suprascriptum | Petracium et Bonumiohannem, suo nomine et nomine fratrum suorum, ut (i) de cetero non perturbent possessionem vel quasi possescionem erbatici suprascripte curtis et ut restituant quicquid erbatici | suprascripte curtis ad eos pervenit suprascripto episcopo. Et sic causa finita est. Unde due sententie rogate sunt a suprascriptis Ottone et sotiis eius (j). Actum est hoc in Laude. Interfuerunt ibi Malfaxatus de Vaierano et Archenbaldus et Acerbus et Albertus de Summaripa et Gariardus Moncius et Guidottus et Gualterius de Cuzego, testes.
(SN) Ego Bassacomes domini Frederici imperatoris notarius, iussu suprascriptorum consulum, hanc sententiam scripsi.


(a) Corretto da et mediante espunzione della t
(b) qui- aggiunto nel sopralineo.
(c) Ripetuto.
(d) Segno abbreviativo superfluo sopra im
(e) dicta - ostensa: coś A.
(f) epm con segno abbreviativo corretto su epem mediante espunzione della seconda e
(g) -i- corretta su o
(h) Coś A.
(i) Nel sopralineo in luogo di et tachigrafico depennato.
(j) Ottone et sotiis eius: aggiunto nel sopralineo con segno di richiamo, in luogo di consulibus depennato.

(1) Documento non reperito.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti