Lombardia Beni Culturali
170

Carta finis et transactionis

1157 marzo 13, Milano.

Obizzone del fu Anselmo Advocatus, con il consenso di Giovanni detto Prandobonus - assegnatogli quale tutore in questo negozio, a causa dell'incertezza della sua età, da Arderico <de Vineate> giudice e missus di Federico I imperatore -, rinunzia a titolo di transazione in favore di Ariprando, figlio di Pietro Vicecomes, e di Ianuario, figlio di Guilizzone detto de Moetia, che agiscono anche a nome di Bovulchino, fratello di Ianuario, tutti di Milano, ai beni e ai diritti che suo padre Anselmo possedeva, al tempo della morte, in Basiano, Coronate, Gaggiano, Barate, Tainate, Sporzano, Vigano, Eburinum, a patto che i predetti contraenti riconoscano di tenere il districtus di Barate, metà di un manso nella medesima località e metà di un manso in Gaggiano, già posseduto dal fu Rogerio de Lanpugnano, in beneficio dall'Arcivescovado di Milano, ponendo come fideiussori lo stesso Giovanni suo tutore nonché Ottaco e Montenario detto Dosdeus; in cambio di questa refuta Obizzone riceve a sua volta dagli anzidetti Ariprando, Ianuario e Bovulchino, pure a titolo di transazione, la rinuncia a tutti i beni, i sedimi e gli edifici che Anselmo Advocatus possedeva, al tempo della morte, in Rosate, Coazzano, Gudo, Tresxoscum, Rognano, S. Donato <Milanese> e Bolgiano, ai boschi detti Casorasca, Farasca, Bondarasca, Coronasca e agli altri boschi di pertinenza degli homines di Rosate, alle quarantacinque lire per le quali avevano dato in pegno i beni di Incino, nonché a tutte le case, con cortili e orti, che Anselmo possedeva in Milano, con la garanzia che Guilfango, vedova di Anselmo, possa abitare <nelle medesime case> in Milano.

Copia autentica coeva, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [B]. Copia semplice, da B, BONOMI, Morimundensis, pp. 392-7, n. 129 [C]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 73 (da B). Il doc. è così autenticato: (SN) Ego Amizo iudex autenticum huius exe(m)pli vidi et legi et sicut in eo continebatur sic in isto l(egitur) exe(m)plo extra litteras plus minusve. | (SN) Ego Oprandus iudex autenticum huius exe(m)pli vidi et legi et sicut in eo continebatur sic in isto l(egitur) exe(m)plo extra litteras plus minusve. | (SN) Ego Dionisius notarius sacri palatii hoc exemplum ex autentico exe(m)plavi, et sic in eo continebatur ut in isto l(egitur) exe(m)plo preter litteras plus minusve. Nel verso di B, di mano X: Finis Anselmi (così, in luogo di Obizonis) Advocati de rebus | in Baxiliano et Coronago; di mano del sec. XV: Pro Basiliano; altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Bonomi: 129. MCLVII. Transazione; segnatura s1 di mano novecentesca. Su striscia di carta incollata al margine inferiore del verso segnatura ottocentesca: s1. Morimondo, 129. 1157.

Regesto: BISCARO, Gli avvocati, p. 26, n. 19. Cf. PARODI, Il monastero, p. 54; ID., I signori di Bercredo, p. 143; CAVANNA, Fara, sala, arimannia, p. 252 (nota 346); OLTRONA VISCONTI, Per la genealogia, p. 59; OCCHIPINTI, Il monastero, p. 538.

La pergamena presenta, oltre a un generale sbiadimento dell'inchiostro, più accentuato nella parte sinistra, ampie lacerazioni e rosicature nella parte destra che interessano la scrittura.
Il doc. è menzionato nel breve de cartulis (cf. Introduzione).
I notai autenticatori sono gli stessi che, con identico ruolo, intervengono nella redazione della copia di cui al n. 159; evidentemente si tratta di redazioni contemporanee, con ogni probabilità richieste dal monastero (cf. nota introduttiva al doc. cit.). Il rogatario della carta è certamente lo stesso Oprandus (cf. nota introduttiva al doc. n. 77) che ne sottoscrive la copia autentica.
Per i rapporti negoziali instaurati da Morimondo con Obizzone Advocatus cf. doc. n. 212; per l'acquisizione alle proprietà monastiche dei beni di Ariprando Vicecomes cf. docc. nn. 172, 173 e 174.

Anno dominice incar(nationis) mill(esi)mo centesimo quinquagesimo septimo, tertio decimo die mensis martii, indic(tione) quinta. Presentia bonorum hominum quorum nomina infra l(eguntur) finem et transactionem fecit Obizo, filius quondam Anselmi Advocati (a), p[er] consens[um] Prandoboni sibi dato tutore in hoc negotio ab Arderico iudice et misso do(n)ni Federici inperatoris, et per datam licentiam s(upra)s(crip)ti missi, Ariprando, filio Petri Vicecomitis, et Ianuario, filio Guilitionis qui d(icitu)r de Moetia, ad [eorum] par[te]m [et ad partem] Bebolchini, fr(atr)is ipsius Ianuarii, omnes de civitate Mediol(ani), nominative de omnibus rebus territoriis et honore et districto quas Anselmus quondam Advocatus, t(em)pore mortis, possidebat in castro et territorio loci de Fara Basilliana, et de omnibus rebus [quas predictus] Anselmus, in die mortis, possidebat in loco et fundo Coronago et in eius territorio, exeptis buschis qui vocantur Casorasca et Farasca et Bundarasca seu Coronasca et de ceteris nemoribus que tenentur per hominibus de Roxate. Et similiter fi[nem] et transactionem fecit s(upra)s(crip)tus Obizo predictis Ariprando et Ianuario et in par(tem) s(upra)s(crip)ti Bebolchini de omnibus rebus territoriis et honore et districto quas Anselmus quondam Advocatus, t(em)pore mortis, possidebat et de illis omnibus [rebus] territoriis quas memoratus Obizo nunc possidet in loco Gazano et in eius territorio, necnon et de omnibus rebus territoriis et de districto et honore quas s(upra)s(crip)tus quondam Anselmus t(em)pore mortis possidebat et de illis quas prefatus Obiz[o possidet] nunc aliquo hereditario iure in locis Barate et in eius castellantia et in Tadenate et in Sportiano et Vigano et in eorum territoriis; eo scilicet tenore ut predicti filii Petri et Guilizonis teneant per benefi[cium ex parte] archiepiscopatus (b) Mediolanensis totum districtum loci de Barate et eius territorii et castellantie, et dimidium mansum in s(upra)s(crip)to loco Barate, et item dimidium mansum in loco Gazano (c), qui fuit quondam Rogerii de La(n)pu[gnano]. Et similiter finem et transactionem fecit sepedictus Obizo predictis filiis Petri et Guilitionis et in par(tem) ipsius Bebolchini de omnibus rebus territoriis cum honore et districto sicut Anselmus quondam [Ad]vocatus, mortis t(em)pore, possidebat in castro et loco Eburino et in eius territorio et castellantia; item de omnibus fructibus quos ipsi aut aliquis pro eis usque m(od)o perceperunt. Similiter fecit finem s(upra)s(crip)tus Obizo ia(m)dict[i]s Aripr[ando et Ianuario et in] par(tem) Bebolchini de omnibus causis, accionibus, querelis quas ad requirendum adversus eos habet; eo tenore quod am(od)o in nullo t(em)pore aget ipse Obizo nec eius heredes nec eius supposita persona contra [predictos filios Petri et] Guilitionis nec contra eorum heredes nec contra cui dederint de prenominatis, in toto nec in parte, dicendo quod exinde ei pertineat aliquit iure hereditario seu alio iure vel usu, sed omni t(em)pore cum suis heredibus [tacitus et conten]tus exinde permanebit; quod si deinde egerit et se(m)per contentus exinde non permanserit, tunc co(n)pon(er)e debeat, nomine pene, s(upra)s(crip)tis Ariprando et Ianuario et Bebolchino et suis heredibus et cui [dede]rint, prefatas res in [duplum, et inde] sit tacitus et contentus. Propterea promisit ipse Obizo ia(m)dictis Ariprando et Ianuario quod non aget contra eos quibus sunt obligati defendere aut guarentare; et si ipse Obizo h[[..................] obli]gatum vel alienatum, defendere et guarentare habet s(upra)s(crip)tas res, si per se sunt obligate vel alienate. Et de his omnibus adinplendis posuit exinde fideiussores Iohannem qui d(icitu)r Prando[bonus][et][Ottachum] et Montenarium qui d(icitu)r Dosdeus, qui se obligaverunt in pena dupli. Et pro hac fine accepit ipse Obizo finem, nomine transactionis, ab ipsis Ariprando et Ianuario, pro se et pro Bebolchino fr[atre suo, nomina]tive de omnibus rebus territoriis, sediminibus et edifitiis quas Anselmus quondam Advocatus, t(em)pore mortis, possidebat in castro et loco Roxiate et Covezano et in Gudi et in Tresxosco et eius castellantia et in eorum terr[itoriis,] et de buschis qui vocantur Casorasca et Farasca et Bondarasca seu Coronasca et de ceteris buschis qui tenentur per homines de Roxiate; item de omnibus rebus territoriis, sediminibus et edifitiis et de portione molendini qua[s ipse] quondam Anselmus, t(em)pore mortis, possidebat in loco Loniano et in eius territorio, et de libris quadraginta et quinque pro quibus habebant res de Incino pignori obligatas (1), necnon de omnibus domibus, curtis et ort[is quas] memoratus quondam Anselmus, mortis t(em)pore, possidebat in civitate Mediol(ani), ita videlicet ut Guilfangus, uxor s(upra)s(crip)ti quondam Anselmi, habeat potestatem habitandi m[[.........]]h[[.]]b[[.................]] et in ea habitare voluerit; item de omnibus rebus territoriis quas s(upra)s(crip)tus quondam Anselmus possidebat in locis Sancto Donato et Holzano (d) et in eorum territoriis; item de omnibus causis, accionibus et querelis quas s(upra)s(crip)tus Ariprandus et Guilitionus et eius filii habebant adversum (e) ia(m)dictum Obizonem aut eius res. Quia sic inter eos convenit. Actum s(upra)s(crip)ta civitate. Signum manus s(upra)s(crip)ti Obizonis, qui hanc finem ut supra fieri rogavit. Sign(um) manus s(upra)s(crip)ti Iohannis, qui tutor et fid(eiuss)or estitit ut supra. Signa man(uum) s(upra)s(crip)torum Ottachi et Montenarii, qui fideiussores estiterunt ut supra. Sign(a) man(uum) Iohannis Marinoni, Petri et Rogerii de Mama, Anselmi de Concorezo, item Anselmi Cavaza (f), Ruini Tesi, Benonis de Setara, Iohannis Verri testium. Ego Arde[r]icus iudex ac missus do(n)ni Federici inperatoris prefato Obizoni tutorem propter incertitudine[m] etatis (g) [dedi] et consensi et, ut supra l(egitur), omnia adinpiere et observare precepi sub pena iurisiurandi et s(ub)s(crips)i. Ego Oprandus iudex ac missus do(n)ni secundi Chunradi regis (2) scripsi et tradidi.


(a) -d- nel sopralineo.
(b) archi- nell'interlineo.
(c) La prima a nel sopralineo, in corrispondenza di i espunta.
(d) È possibile che così il notaio autenticatore erroneamente risolva la probabile lezione Bolzano dell'antigrafo.
(e) A adversus con espunzione di -s e aggiunta del segno abbr. per la nasale.
(f) Cavaza su rasura; segue ite(m) Anselmi d(e) Concorezo iterato e depennato.
(g) etatis nell'interlineo.

(1) Non si è reperito il doc.
(2) Corrado III di Svevia imperatore.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti