Lombardia Beni Culturali
124

Breve libelli

1139 febbraio 15, Brescia.

Costantina, badessa del monastero di S. Giulia, investe a titolo di livello ventinovennale Andrea detto Pichoz di San Sillo - diocesi di Cremona - figlio del fu Alberto, nonché Martino del fu Giovanni, pure detto Pichoz, Ugo suo fratello, e Teutoldo e Cremosano, fratelli e figli del fu Ardengo, di un appezzamento di terra arativa - metą ad Andrea e metą agli altri - sito in San Sillo, dell'estensione di quattro biolche, al censo annuo di sei denari da versare, a s. Martino oppure otto giorni prima o dopo, in Alfiano, presso la chiesa di S. Giulia.

Originale, ASCr, Ospedale S. Maria della Pietą, perg. 21 [A]. Regesto Astezati, p. 679. Nel verso, di mano del sec. XIIex.: De Sancto Siro de Cremoneso; di mano del sec. XIII-XIV: De Sancto Syro de Cremoneso; di mano del sec. XV-XVI: De Sancto Syro in teritorio Cremonensi; di altra mano del sec. XV-XVI, tre righe inintelligibili anche con l'ausilio della luce di Wood; altre annotazioni di epoca moderna, fra cui segnatura Astezati: Q fil. 8 n. 48; segnatura novecentesca a matita.

Edizione: FALCONI, Le carte cremonesi, II, n. 319, pp. 186-88.
Cf. MENANT, Campagnes, p. 328 (nota 82).

La pergamena presenta una levigatura alquanto rudimentale, che ha provocato la sistematica sbavatura dell'inchiostro. Due fori di filza al centro.
Circa il contenuto cf. doc. n. 204.

(SN) Die mercurii qui est quinto decimo die intrante mense | febr(uarii). Infra monasterium Sanctę Iulię, quod est construc|tum in civitate Brixia. Presencia bonorum hominum quorum | nomina subter l(eguntur), per lignum quod in sua tenebat manu | do(m)na Constantina, Dei gr(ati)a abbatissa s(upra)s(crip)ti monasterii, investivit | Andream filium quondam Alberti, qui dicitur Pichoz, de loco Sancti Syri, de (a) | episcopatu (b) Cremonense, atque Martinum filium quondam Ioh(ann)is, qui dicitur Pichoz, | de eodem loco, et Ugonem fratrem eiusdem Martini (c), et Teutoldum et Cremo|sanum, fratres et filios q(uond)a(m)Ardengi, per eundem Martinum missum eorum ip|sum (d) et eorum nomine ac vice, nominative de pecia una de terra arato|ria, cum area eius, iuris predicti monasterii, Andream de medietate et | s(upra)s(crip)tos alios, ut sup(ra) l(egitur), de alia medietate, ut eam peciam soliti sunt tenere, | quę est posita vel iacet in s(upra)s(crip)to loco Sancti Sili, et est ipsa pecia per mensuram bi|vurcas quattuor; coheret ei: a mane et a monte res Sanctę Iulię, | a meridie heredum quondam Vuilicioni de Curte, a sera res Sancti Sili, sibique alii | s(un)t coherentes, ad fictum seu censum reddendum libellario nomine, | omni anno, in festivitate sancti Martini vel infra octo dies an|tea aut infra octo dies postea, hinc usque ad viginti et novem | annos expletos, omni anno, ut sup(ra) l(egitur), argenti denarios bonos | Mediolanensis monetę sex. Eo videlicet ordine, qualiter hic | subter continuerit, ita ut ad presenti die in antea s(upra)s(crip)ti conduc|tores suique heredes, ut sup(ra) l(egitur), habeant et teneant s(upra)s(crip)tam terram cum omnibus | accessionibus et ingressibus eidem terrę pertinentibus, et faciant de fruc|tibus et de omni redditu eiusdem terrę quicquid voluerint vel sua fuerit utilitas (e), | sine s(upra)s(crip)tę do(m)nę abbatissę vel suarum successatricum aut aliqua | parte predicti monasterii contradictione, ita tam(en) quod non de|bent dare eam terram in aliquam partem, ita ut ęcclesia perdat s(upra)s(crip)tum censum, et (f) | per eos non peioret(ur) (g); datum et c(on)signatum debet esse s(upra)s(crip)tum censum vel | fictum in omni anno, in s(upra)s(crip)to termino, in Alfiano, super altare ęcclesię | Sanctę Iulię, per s(upra)s(crip)tos Andream et Martinum et Ugonem et Teudoldum | et Cremosanum vel per suos heredes aut per suum missum, ut co(m)petit, | sicut superius l(egitur), sine mala occasione, usque ad prefinitum te(m)pus | viginti et novem annorum; et eis co(m)pletis quocu(m)que te(m)pore s(upra)s(crip)ti conductores vel sui heredes voluerint et pecierint renovare | sibi hoc breve libelli, sine mala occasione, ex parte s(upra)s(crip)ti | monasterii, tunc predicta abbatissa vel suę successores vel satrices (h) debent | renovare hoc ad s(upra)s(crip)tum censum reddendum et debent inde servi|cium habere ab eis (i) argenti denariorum bonorum Mediolanensium sol(i)dos | sex. Alia superi(n)posita exinde eis non fiat. Pęnam vero (j) inter se po|suerunt, s(upra)s(crip)tum Martinum pro se et ętiam pro s(upra)s(crip)to suo fratre et filiis quondam | Ardengi sui fratris, ut quisquis eorum vel suę successores aut | heredes (k) non co(m)pleverint omnia qual(iter) sup(ra) l(egitur), vel si | toller(e) vel laxar(e) voluerint ante constitutum te(m)pus, | tunc co(m)ponat pars illa quę in culpam ex hoc ceciderit | parti fidem servanti, nomine pęnę, solidos viginti | denariorum bonorum Mediolanensis monetę, et post pe|nam solutam hoc breve libelli in suo maneat robore. | Unde duo brevia nomine libelli scribi uno tenore (l) rogata s(un)t.
Factum est hoc predicto die mensis, infra (m) s(upra)s(crip)tum mona|sterium Sanctę Iulię. Anno ab incar(nacione) domini nostri Iesu Christi | millesimo centesimo trigesimo nono, indic(ione) secunda. | Interfuerunt Lanfrancus qui dicitur da la Levatha et Rogerius fi|lius quondam domni Bonseri et Bernardus qui dicitur Rathinus et Ioh(ann)es | gastaldius de Alfiano et Rotardus qui dicitur Bracha testes.
(SN) Ego ALBERTUS NOTARIUS ac legisperitus rogatus hoc | breve libelli scripsi.


(a) Segue oocont (lettura dubbia e di non perspicuo significato) cassato mediante sottolineatura.
(b) Su -u segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(c) -i corr. su altra lettera principiata, come pare.
(d) Segue ipsor(um) depennato.
(e) -s aggiunta nell'interlineo.
(f) Segue, all'inizio del rigo successivo, et (nota tironiana) erroneamente ripetuto.
(g) n(on) peioret(ur) corr. da melioret(ur), con n ottenuta dalle prime due gambe di m, p corr. sulla terza gamba e -l- espunta.
(h) Cosģ A, con v(e)l satrices nell'interlineo, in corrispondenza di successores.
(i) ab eis nell'interlineo, con segno di inserzione.
(j) v- corr. da in.
(k) Segue om(n)ia erroneamente anticipato e depennato.
(l) uno tenore nell'interlineo, con segno di inserzione.
(m) i- corr. su a parzialmente erasa.

Edizione a cura di Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti